Bài giảng Địa lí 10 (Cánh diều) - Bài 12: Đất và sinh quyển

 BÀI 12. ĐẤT VÀ SINH QUYỂN
Mục tiêu:
- Trình bày được khái niệm về đất; phân biệt 
được lớp vỏ phong hóa và đất; trình bày 
được các nhân tố hình thành đất.
 - Trình bày được khái niệm sinh quyển; phân tích 
 được đặc điểm và giới hạn của sinh quyển, các nhân 
 tố ảnh hưởng đến sự phát triển, phân bố của sinh vật.
 - Liên hệ được thực tế ở địa phương. Khởi động
Quan sát 
video và 
 cho biết 
 những 
hiểu biết 
 của em 
về đất và 
sinh vật.
 Video Khởi động
 Đất và sinh vật là các thành phần 
 tự nhiên quan trọng. Căn cứ vào 
 đâu để phân biệt đất với các thành 
 phần tự nhiên khác? Sinh quyển có 
 đặc điểm gì? Đất và sinh vật chịu 
 tác động của những nhân tố nào? BÀI 12. ĐẤT VÀ SINH QUYỂN Khởi động NỘI DUNG CHÍNH
 I ĐẤT VÀ LỚP VỎ PHONG HÓA
 II CÁC NHÂN TỐ HÌNH THÀNH ĐẤT
 KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM VÀ GIỚI HẠN 
III
 CỦA SINH QUYỂN
 CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ 
 IV
 PHÁT TRIỂN VÀ PHÂN BỐ SINH VẬT Hình thành 
kiến thức
 I. ĐẤT VÀ LỚP VỎ PHONG HÓA Hình thành 
 kiến thức I. ĐẤT VÀ LỚP VỎ PHONG HÓA
 - Khái niệm về đất.
 - Phân biệt đất và lớp 
 vỏ phong hóa? Hình thành I. ĐẤT VÀ LỚP VỎ PHONG HÓA
 kiến thức
 Đất Đất là lớp vật chất tơi xốp nằm 
 trên cùng của bề mặt lục địa.
 Lớp vỏ phong hóa (đá mẹ)
 Lớp vỏ phong hóa là sản phẩm 
 phong hóa của đá gốc, nằm 
 Đá gốc (nham thạch) phía dưới lớp đất và phía trên 
 cùng của tầng đá gốc.
Hình 12.1. Sơ đồ quá trình hình thành đất Hình thành I. ĐẤT VÀ LỚP VỎ PHONG HÓA
 kiến thức
 Thành phần của đất
 Độ phì là khả năng Vô cơ Hữu cơ
 cung cấp chất dinh 
 dưỡng, khoáng, Đất được 
 nước, nhiệt, khí cho đặc trưng 
 thực vật sinh trưởng bởi độ phì
 và phát triển, tạo ra 
 năng suất cây trồng. Không khí Nước 
Đất được hình thành tại 
chỗ do quá trình phong 
hóa của đá gốc, có 
thành phần khoáng vật, 
thành phần cơ giới và 
tính chất đất phụ thuộc 
vào lớp vỏ phong hóa. Hình thành II. CÁC NHÂN TỐ HÌNH THÀNH ĐẤT
 kiến thức
 Nhóm Nhân tố Tác động
 1 Đá mẹ 
 2 Khí hậu 
 3 Sinh vật 
 4 Địa hình 
HĐ NHÓM: 5 Thời gian 
 05 phút
 6 Con người Hình thành 
 kiến thức II. CÁC NHÂN TỐ HÌNH THÀNH ĐẤT
 Nhân tố Tác động
 Cung cấp vật chất vô cơ, quyết định đến thành phần 
 khoáng vật, thành phần cơ giới của đất.
 Đá mẹ Hình thành 
 kiến thức II. CÁC NHÂN TỐ HÌNH THÀNH ĐẤT
 Nhân tố Tác động
 - Nhiệt và ẩm làm phá hủy đá gốc tạo ra các sản 
 phẩm phong hóa và tiếp tục phong hóa thành đất.
 - Ảnh hưởng đến chế độ nhiệt ẩm của đất, sự hòa 
 tan, rửa trôi hoặc tích tụ vật chất trong các tầng đất.
 Khí hậu Hình thành 
 kiến thức II. CÁC NHÂN TỐ HÌNH THÀNH ĐẤT
 Nhân tố Tác động
 Cung cấp chất dinh dưỡng cho đất; thực vật cung cấp 
 chất hữu cơ, vi sinh vật phân giải xác thực vật và động 
 vật tổng hợp thành mùn. Động vật sống trong đất có vai 
 Sinh vật trò cải tạo đất. Hình thành 
 kiến thức II. CÁC NHÂN TỐ HÌNH THÀNH ĐẤT
 Nhân tố Tác động
 Độ cao: Những vùng núi cao, do nhiệt độ thấp nên quá 
 trình phong hóa diễn ra chậm làm quá trình hình thành 
 đất diễn ra yếu.
 Địa hình Hình thành 
 kiến thức II. CÁC NHÂN TỐ HÌNH THÀNH ĐẤT
 Nhân tố Tác động
 Hướng sườn: Sườn đón nắng và đón gió ẩm có nhiệt ẩm 
 dồi dào hơn sườn khuất nắng, khuất gió nên đất giàu 
 mùn hơn.
 Địa hình Hình thành 
 kiến thức II. CÁC NHÂN TỐ HÌNH THÀNH ĐẤT
 Nhân tố Tác động
 Độ dốc: 
 - Địa hình dốc có sự xâm thực và xói mòn diễn ra mạnh 
 hơn, nhất là trong điều kiện mất lớp phủ thực vật nên 
 tầng đất thường mỏng và bị bạc màu. 
 Địa hình - Địa hình bằng phẳng có quá trình bồi tụ chiếm ưu thế 
 nên tầng đất dày và giàu chất dinh dưỡng hơn. Hình thành 
 kiến thức II. CÁC NHÂN TỐ HÌNH THÀNH ĐẤT
 Nhân tố Tác động
 Hình thái địa hình: Nơi trũng thấp ngập nước thường 
 xuyên sẽ có đất khác với nơi cao ráo thoát nước tốt.
 Địa hình Hình thành 
 kiến thức II. CÁC NHÂN TỐ HÌNH THÀNH ĐẤT
 Nhân tố Tác động
 Thời gian từ khi một loại đất bắt đầu được hình thành 
 đến nay được gọi là tuổi đất. Trong thời gian đó xảy ra 
 toàn bộ các hiện tượng của quá trình hình thành đất, tác 
 động của các nhân tố hình thành đất.
 Thời gian Hình thành 
 kiến thức II. CÁC NHÂN TỐ HÌNH THÀNH ĐẤT
 Nhân tố Tác động
 Hoạt động sản xuất của con người làm cho đất tốt lên 
 hay xấu đi.
 Con người