Bài giảng Ngữ văn Lớp 10 (Đọc) Sách Kết nối tri thức - Bài 5, Văn bản 1: Xúy Vân giả dại (Trích chèo Kim Nhan)

 BÀI 5: TÍCH TRÒ SÂN KHẤU DÂN GIAN
 VĂN BẢN 1:XUÝ VÂN GIẢ DẠI
 (Trích chèo Kim Nham) KHỞI LUYỆN 
ĐỘNG TẬP
 HÌNH 
 VẬN 
 THÀNH Ụ
 KIẾN D NG
 THỨC KHỞI 
 ￿ỘNG
Trò chơi Luật chơi:
 • Có 4 miếng ghép tương ứng với 4 câu hỏi. 
 Trò Mở mỗi miếng ghép sẽ biết được 1 chữ cái 
 trong ô chữ bí mật (được chọn bất kì miếng 
 chơi ghép nào, không cần theo thứ tự 1 – 4).
 * Đồng thời, lật mỗi miếng ghép sẽ mở được 
 “Ô 1 phần của bức tranh liên quan đến nội dung 
 CHỮ bài học.
 * Ai đoán đúng nội dung bức tranh và đoán đúng 
 BÍ ô chữ bí mật sẽ giành được 1 phần thưởng.
MẬT” TRÒ CHƠI Ô CHỮ
 Từ Khóa
1 H Ê R A C L É T C
2 O A N T H Ị K Í N H H
3 V A I H Ề È
 O
 4 V È O 1 H Ê R A C L É T
 Thị Bình. Sđt 0358545929 Thpt Nguyễn Khuyến - Hải Phòng
 Câu 1: Người anh hùng trong thần thoại Hy Lạp 
 đã cứu thần Prô-mê-tê khỏi xiềng xích? 2 O A N T H Ị K Í N H
Câu 2: Thành ngữ chỉ nỗi oan không giãi bày được? 3 V A I H Ề
 Câu 3: Vai diễn trên sân khấu gây tiếng cười? 4 V È O
 Câu 4: Điền chữ còn thiếu vào dấu “ ” trong 
 câu thơ sau của Nguyễn Khuyến:
 “Lá vàng trước gió khẽ đưa ” HÌNH THÀNH 
 KIẾN THỨC I. Tìm hiểu Tri thức ngữ văn và văn bản “Xuý Vân giả dại” 
 1. Tìm hiểu chung về Chèo
 - Em đã từng xem biểu diễn chèo cổ chưa?
 Đó là vở chèo cổ nào? 
 Em xem trực tiếp hay xem qua TV/Youtube?.
 - Chia sẻ một số ấn tượng của em về vở chèo cổ 
 em đã xem. I. Tìm hiểu Tri thức ngữ văn và văn bản “Xuý Vân giả dại” 
 1. Tìm hiểu chung về Chèo
 - Chỉ ra ít nhất 02 nét khác biệt của nghệ thuật chèo 
 cổ với các bộ môn nghệ thuật khác mà em nhận thấy 
 khi xem (ví dụ về sân khấu biểu diễn; trang phục và 
 động tác, lời hát của diễn viên trên sân khấu,...) - Thế nào là chèo cổ? Nguồn gốc của chèo?
- Tại sao có thể nói chèo là một nghệ thuật mang tính tổng hợp?
- Những yếu tố nào góp phần làm nên một vở diễn chèo trọn 
vẹn? Trong đó, yếu tố nào đóng vai trò điểm tựa?
 - Theo em, sự sáng tạo của diễn viên chèo thường được thể 
 hiện trên những phương diện nào?
 - Em có những hiểu biết gì về tính dị bản của kịch bản 
 chèo dân gian? Tính dị bản có mối quan hệ như thế nào 
 với tính vô danh, tính tập thể?
 - Theo tìm hiểu riêng của em, có thể nói thêm điều gì về 
 chèo ngoài những điều được trình bày ở phần Tri thức 
 ngữ văn? I. Tìm hiểu Tri thức ngữ văn và văn bản “Xuý Vân giả dại” 
 1. Tìm hiểu chung về Chèo
 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 01 Phiếu học tập 01: Tìm hiểu thể loại chèo cổ 
 (Chuẩn bị ở nhà)
 Tìm hiểu chung về Chèo
1. Thế nào là chèo cổ? ....................................................................
2. Nguồn gốc ....................................................................
3. Đặc trưng của nghệ thuật ....................................................................
chèo cổ ....................................................................
4. Những vở chèo cổ đặc sắc ....................................................................
5. Tích trò ....................................................................
6. Nhân vật của chèo .................................................................... Phiếu học tập 01: Tìm hiểu thể loại chèo cổ 
 (Chuẩn bị ở nhà)
 Tìm hiểu chung về Chèo
 1. Thế nào - Chèo cổ (chèo sân đình/chèo truyền thống) nguyên là một 
là chèo cổ? loại hình kịch hát, múa dân gian, kể chuyện, diễn kịch bằng 
 hình thức sân khấu.
 2. Nguồn Hình thức sơ khai của chèo với tư cách là nghệ thuật biểu 
 gốc diễn đã xuất hiện từ khoảng thế kỉ X, ở vùng châu thổ Bắc Bộ, 
 Việt Nam – cái nôi của nền văn minh lúa nước. Phiếu học tập 01: Tìm hiểu thể loại chèo cổ 
 (Chuẩn bị ở nhà)
 Tìm hiểu chung về Chèo
 3. Đặc - Về nội dung tư tưởng: 
trưng của + Phản ánh đời sống vật chất, tâm hồn, tình cảm của con người 
nghệ thuật trong xã hội phong kiến.
 chèo cổ + Ca ngợi những phẩm chất đạo đức tốt đẹp của con người.
 + Phê phán các thói hư tật xấu trong xã hội.
 + Thể hiện sâu sắc tinh thần nhân văn.
 - Về hình thức: Đây là bộ môn nghệ thuật mang tính tổng hợp, 
 có sự phối hợp nhuần nhuyễn giữa nói, hát, múa với sự hỗ trợ 
 của các đạo cụ, nhạc khí dân tộc độc đáo, trên cơ sở một tích 
 trò có sẵn. Phiếu học tập 01: Tìm hiểu thể loại chèo cổ 
 (Chuẩn bị ở nhà)
 Tìm hiểu chung về Chèo
 4. Những Quan Âm Thị Kính, Lưu Bình – Dương Lễ, Kim Nham, 
vở chèo cổ Trương Viên, Từ Thức, 
 đặc sắc
5. Tích trò - Là yếu tố đầu tiên, quan trọng nhất của vở chèo, làm điểm tựa 
 cho toàn bộ hoạt động biểu diễn, tuy có tính ổn định nhưng vẫn 
 để ngỏ khả năng thêm thắt, bổ sung cho diễn viên. Vì thế một 
 tích trò có nhiều dị bản là một sáng tạo mang tính tập thể.
 - Tích trò của chèo dân gian (tích chèo) thường được xây dựng 
 dựa vào truyện cổ tích hay truyện thơ Nôm, thể hiện các đề tài 
 sinh hoạt, đạo đức gần gũi với khán giả bình dân. Phiếu học tập 01: Tìm hiểu thể loại chèo cổ 
 (Chuẩn bị ở nhà)
 Tìm hiểu chung về Chèo
6. Nhân - Không xa lạ với đời sống thường ngày của người dân lao 
vật của động xưa, gồm nhiều hạng người trong xã hội: có địa vị, 
 chèo nghề nghiệp, giới tính, tuổi tác khác nhau.
 - Xét theo tính cách, nhân vật chèo được phân thành hai loại 
 chính: vai chín (tích cực) và vai lệch (tiêu cực). Mỗi loại 
 nhân vật thường tự biểu hiện mình bằng một số làn điệu hát 
 và động tác múa đặc trưng. Gây được ấn tượng mạnh nhất 
 trong các vở chèo thường là những vai nữ, vai hề.