Bài giảng Sinh học 10 (Kết nối tri thức) - Chương 2: Cấu trúc tế bào - Tiết 23+24, Bài 9: Thực hành Quan sát tế bào

 CHƯƠNG 2: CẤU TRÚC TẾ BÀO
 10th Grade
 TIẾT 23+24BÀI 9: 
 THỰC HÀNH: 
 QUAN SÁT TẾ BÀO Tế bào nhân sơ Tế bào nhân thực YÊU CẦU CẦN ĐẠT
- Làm được tiêu bản tạm thời và quan sát tế bào nhân sơ (vi 
khuẩn).
- Làm được tiêu bản tạm thời tế bào nhân thực và quan sát 
hình dạng nhân và một số bào quan trên tiêu bản đó.
- Biết sử dụng kính hiển vi thành thạo để quan sát tế bào. CHUẨN BỊ
 Dụng cụ, 
1
 thiết bị
 - Lam kính, la men, que cấy, đèn cồn, giá ống 
 nghiệm, chậu đựng nước rửa, pipet hoặc bình rửa 
 có vòi, giấy lọc cắt nhỏ ( cỡ 2 cm x 3 cm), dao 
 nhỏ, kim mũi mác, giấy thấm.
 - Kính hiển vi quang học ( vật kính 10x, 40x, và 
 100x). CHUẨN BỊ
 Nguyên liệu
• Nước cất; 10 g thuốc nhuộm đỏ ( fuchsine kiềm, có thể thay fuchsine 
 đỏ bằng các thuốc kiềm màu đỏ khác như safranine, pyronine); 6g 
 2
 xanh methylene ( có thể thay xanh methylene bằng màu xanh vitorian, 
 xanh toludine); 100ml ethanol 90%; dầu Set; potassium iodide( KI).
• Các thuốc nhuộm cần được pha với ethanol thành dung dịch gốc nồng 
 độ 10% ( tỉ lệ 1:12), lọc kĩ và giữ trong lọ thuỷ tinh màu tối có nút 
 mài. Trước buổi thí nghiệm cần pha dung dịch gốc với nước cất vô 
 trùng ( thường pha theo tỉ lệ 1 ml dung dịch gốc và 100 ml nước cất).
• Vi khuẩn trong khoang miệng, lá thài lài tía hoặc củ hành tây, tế bào 
 niêm mạc trong khoang miệng. CÁCH TIẾN 
 HÀNH
Làm tiêu bản và quan sát tế bào 
 nhân sơ (vi khuẩn) BƯỚC 1 Cố định mẫu
- Nhỏ một giọt nước cất lên lam kính.
- Dùng tăm tre vô trùng lấy một ít cao răng hòa vào giọt nước làm 
 thành dịch huyền phù .
- Dùng que cấy hoặc lá kính dàn mỏng trên lam kính. 
- Hong khô vết bôi trong không khí hoặc hơi nhẹ vài lượt (2-3 lượt) 
 nhanh phía trên cao của ngọn lửa đèn cồn (tránh hơ quá nóng làm biến 
 dạng hình thái vi sinh vật). BƯỚC 
 2
Nhuộm mẫu vật
Nhỏ 1-2 giọt thuốc nhuộm fuchsine lên vết bôi đã khô, để yên 
1-2 phút BƯỚC 3
 Rửa mẫu nhuộm
- Nghiêng lam kính, dùng bình rửa có vòi hoặc pipet rửa 
 nhẹ bằng nước từ một đầu lam kính cho trôi qua với bôi 
 đến khi nước rửa không còn màu thuốc nhuộm và thấm 
 (hong) khô tiêu bản. BƯỚC 4 Quan sát tiêu bản
- Soi tiêu bản dưới kính hiển vi, lúc đầu dùng vật kính 10x, sau dùng 
 vật kính 40x.
- Tiếp tục nhỏ một giọt dầu Set lên tiêu bản rồi soi ở hệ kính dầu (vật 
 kính 100x).
- Quan sát, vẽ và nhận xét về kích thước, hình dạng tế bào vi khuẩn. CÁCH TIẾN 
 HÀNH
Làm tiêu bản hiển vi và quan sát tế bào nhân thực BƯỚC 
 1
 Tách một vảy hành hoặc lá thài lài tía BƯỚC 2
- Dùng mũi kim mác tạo vết cắt hình vuông nhỏ kích thước 1 cm x 1 cm ở 
 mặt trong của vảy hành/ lá thài lài tía
- Sử dụng kim mũi mác cách nhẹ lớp tế bào trên cùng của vết cắt (lớp tế 
 bào biểu bì)
- Để quan sát được rõ, cần tách lớp biểu bì càng mỏng càng tốt, nếu không 
 tách được mỏng thì các lớp tế bào chồng lên nhau sẽ rất khó quan sát BƯỚC 3
 Đặt lớp tế bào vừa tách được lên lam kính vào chỗ 
 giọt nước cất đã nhỏ sẵn. - Nhỏ một giọt xanh methylene và đậy lamen lên lam kính. 
- Để yên trong 2-3 phút.
- Đặt lamen để tế bào không bị lẫn quá nhiều bọt khí (đặt 
 lamen nghiêng 45 độ) BƯỚC 5
 Quan sát tiêu bản
 - Thấm khô tiêu bản và đặt lên bàn kính hiển vi.
 - Sau đó chỉnh vùng có mẫu vật vào chính giữa thị trường kính 
 hiển vi rồi quay vật kính 10x để quan sát vùng có mẫu vật .
 - Chọn vùng có lớp tế bào mỏng nhất (một lớp tế bào) để quan 
 sát các tế bào biểu bì, sau đó chuyển sang vật kính 40x để quan 
 sát cho rõ hơn BƯỚC 6
 Quan sát hình thái, phân biệt thành tế bào, màng sinh chất, tế bào chất, 
 vị trí của nhân.