Bài giảng Vật lí 11 (Kết nối tri thức) - Bài 10: Thực hành Đo tần số của sóng âm

 CHÀO MỪNG QUÝ 
 THẦY CÔ VÀ CÁC 
 EM! KIỂMCÓ GÌ TRAỞ 
 BÀI CŨ Mỗi câu hỏi trả lời trong 1 
phút, các đội giơ bảng trả lời ỆM VỤ
– Đúng câu được cá. Mỗi con cá NHI
được 9 điểm
 GO D. trùng với phương 
 Sóng dọc là sóng có phương dao truyền sóng
 động
A. nằm ngang
 B. vuông góc với 
 phương truyền 
 sóng
D. trùng với phương 
 C. thẳng đứng
truyền sóng A. chu kỳ của phần tử môi 
 Chu kỳ sóng là trường có sóng truyền qua
B. đại lượng nghịch 
đảo của tần số góc 
của sóng C. tốc độ truyền 
 năng lượng trong 1 
 giây
 D. thời gian sóng 
A. chu kỳ của phần tử môi truyền đi được nửa 
trường có sóng truyền qua bước sóng D. truyền pha dao 
 Tốc độ truyền sóng là tốc độ động
A. dao động của các 
phần tử vật chất
 B. dao động của 
 nguồn sóng
D. truyền pha dao C. truyền năng 
động lượng sóng C. vuông góc với phương 
 Sóng ngang là sóng có phương truyền sóng
 dao động
B. trùng với phương 
truyền sóng
 D. thẳng đứng
C. vuông góc với 
 A. nằm ngang
phương truyền sóng A. là những biến dạng cơ lan truyền 
 trong một môi trường đàn hồi
 Sóng cơ
 D. là sự truyền chuyển động 
B. là dao động của mọi của các phần tử trong môi 
điểm trong môi trường trường
A. là những biến dạng cơ lan 
truyền trong một môi trường C. là một dạng chuyển động 
đàn hồi đặc biệt của môi trường Âm thanh do người hay do một A. đường hình sin
 nhạc cụ phát ra , có đồ thị được 
 biểu diễn bằng đồ thị có dạng
B. biến thiên tuần hoàn
 D. thẳng đứng
A. đường hình sin C. hyperbol Khởi động
Để chỉnh các dây đàn, có thể so sánh tần số âm của nhạc cụ với 
âm phát ra từ âm thoa có tần số xác định. Làm thế nào kiểm tra tần 
số âm được ghi trên âm thoa bằng dụng cụ thí nghiệm? BÀI 10: THỰC HÀNH ĐO TẦN SỐ 
 II. THỰC HÀNH 
 CỦA SÓNG ÂM I. GIỚI THIỆU DAO EM CÓ BIẾT
 ĐO TẦN SỐ SÓNG 
 ĐỘNG KÍ ĐIỆN TỬ
 ÂM PHIẾU HỌC TẬP 1
 Hãy xác định tần số dao 
 động của tín hiệu ở hình bên
Nêu khái niệm dao Trình bày cách 
động kí? sử dụng dao 
Nêu cấu tạo, công động kí để đo 
dụng của dao động kí. tín hiệu.
 1 2 3 I Giới thiệu dao động kí điện tử
- Khái niệm: Dao động kí (electronic oscilloscope) là 
thiết bị dùng để hiển thị trên màn hình dạng tín hiệu 
đưa vào cần quan sát.
 Máy dao động kí điện tử
 - Cấu tạo: Dao động ký giống như một 
 - Công dụng: Đo cường độ của 
 máy thu hình nhỏ nhưng có màn hình được 
 tín hiệu dao động điện, đo tần 
 kẻ ô và có nhiều phần điểu khiển (phần 
 số, chu kỳ, khoảng thời gian của 
 điều khiển theo trục x, trục y, đồng bộ và 
 tín hiệu dao động điện.
 chế độ màn hình và kết nối đầu đo). I Giới thiệu dao động kí điện tử
Cách sử dụng dao động kí để đo tín hiệu:
 Nối que đo vào chân cắm tín hiệu vào.
 Chọn dạng tín hiệu đo AC hoặc DC 
 Nối dao động kí với bộ nguồn và bật công tắc
 Sử dụng dây đo nối với đầu tín hiệu cần đo
 Nhấn nút TRIGGER để chế độ là Auto
 Nhấn nút VOLTS/DIV điều chỉnh biên đô dao động
 Nhấn nút SEC/DIV điều chỉnh giá trị tương ứng với một ô hiển 
thị trên màn hình.
 Sử dụng nút Vertical Position điều chỉnh lên xuống đồ thị tín hiệu. I Giới thiệu dao động kí điện tử
 Hãy xác định tần số dao động của 
 tín hiệu ở hình bên
Chu kỳ dao động T của tín hiệu ( là thời gian giữa 2 đỉnh sóng liên 
tiếp nhau): 4 ô tương đương 4 ms (1 ô tương ứng với giá trị 1 ms – là 
giá trị được điều chỉnh bởi núm SEC/DIV)
Tần số dao động f của tín hiệu:
 (Hz)
 Hình 10.2. Màn hình hiển 
 thị tín hiệu dao động điện 
 trên dao động kí PHIẾU HỌC TẬP 2
1 Nêu tên các dụng cụ thí nghiệm đo tần số của sóng âm.
 2 Quan sát thí nghiệm hình 10.4. Trả lời các câu hỏi sau:
 a. Sóng âm truyền tới dao động kí như thế nào?
 b. Tại sao tần số dao động của tín hiệu đưa vào dao 
 động kí lại bằng tần số dao động của âm thoa?
 c. Thiết kế phương án thí nghiệm để đo tần số sóng âm với các 
 dụng cụ thí nghiệm trên.
 d. Làm thế nào để giảm ảnh hưởng của tiếng ồn bên ngoài đến 
 phép đo? II Thực hành đo tần số sóng âm Dụng cụ thí nghiệm
 Bộ khuếch đại tín hiệu
 03
 Âm thoa và búa 
 04
 Micro 02 cao su
 01 Giá đỡ và kẹp giữ 
Dao động kí điện tử và 05
 dây đo âm thoa II Thực hành đo tần số sóng âm
Sóng âm được phát ra từ nguồn âm thoa được chuyển thành các dao động điện, 
gọi là các tín hiệu âm tần.
Tín hiệu được đưa vào bộ chuyển mạch AC/ DC qua bộ phân áp bộ khuếch 
đại khối đồng bộ trong tạo sóng hiển thị trên màn hình.
Tần số dao động của tín hiệu đưa vào 
dao động kí lại bằng tần số dao động 
của âm thoa vì dao động của âm thoa 
được chuyển thành dao động điện 
(dao động điện chính là tín hiệu âm 
tần có tần số thấp). II Thực hành đo tần số sóng âm Phương án thí nghiệm
1 Bố trí thí nghiệm như hình 10.4
2 Đặt micro cách âm thoa một khoảng 20 cm. 
3 Nối bộ khuếch đại tín hiệu micro vào dây đo, nối dây đo với cổng tín 
 hiệu vào. Bật dao động kí. Đặt TRIGGER MODE ở chế độ AUTO.
4
 Dùng búa cao su gõ âm thoa.
5 Điều chỉnh VOLTS/ DIV cho tới khi thấy sóng 
 trên màn hình.
6 Xác định chu kỳ sóng trên màn hình. 
7 Lặp lại các bước 4,5,6 hai lần. II Thực hành đo tần số sóng âm
 Để giảm ảnh hưởng tiếng ồn của bên ngoài đến phép đo, ta có thể sử dụng 
 thêm bộ phận lọc tạp âm hoặc bộ khuếch đại ta sử dụng bộ khuếch đại lọc 
 lựa để lọc nhiễu.