Bài giảng Vật lí 11 (Kết nối tri thức) - Bài 13: Sóng dừng

 KIỂM TRA BÀI CŨ
 Thế nào là hiện tượng 
 giao thoa của sóng?
 Bước sóng là gì? Nêu điều kiện 
 để xả ra hiện 
 tượng giao 
 thoa?
 1 2 3 Khi vỗ tay trước miệng các ống của đàn K’lông 
pút có độ dài khác nhau thì thấy âm phát ra 
các miệng ống trầm bổng khác nhau. Sóng âm 
lan truyền trong mỗi ống không phải là sóng 
chạy. Vậy đó là loại sóng gì? Có đặc điểm nào? BÀI 13: Bài 13: SÓNG DỪNG
 1 THÍ NGHIỆM TẠO SÓNG DỪNG
 NỘI 
 DUNG 2 GIẢI THÍCH SỰ TẠO THÀNH SÓNG DỪNG
BÀI HỌC
 3 SÓNG DỪNG TRONG CÁC NHẠC CỤ THẢO LUẬN NHÓM
 NHIỆM VỤ
Câu 1. Hãy nêu mục đích và dụng cụ thí nghiệm khảo sát hiện 
tượng sóng dừng?
Câu 2. Quan sát Hình 13.1 SGK và hình ảnh thực tế dụng cụ thí 
nghiệm sóng dừng em hãy mô tả dụng cụ và nêu công dụng từng 
dụng cụ thí nghiệm sóng dừng.
Câu 3. Tiến hành thí nghiệm và cho biết khi thay đổi tần số bộ 
rung cho đến khi quan sát được những điểm dao động với biên 
độ cực đại và những điểm đứng yên, số nút và số bụng trên dây 
như thế nào? Bài 13: SÓNG DỪNG
I. THÍ NGHIỆM TẠO SÓNG DỪNG
 Khi thay đổi tần số rung của 
 sợi dây thì số nút và số bụng 
 trên dây cũng thay đổi. Bài 13: SÓNG DỪNG
II. GIẢI THÍCH SỰ TẠO THÀNH SÓNG DỪNG
1. Đặc điểm của sóng dừng
 Câu 1: Quan sát Hình 13.2 SGK. Cho biết 
 sóng tới và sóng phản xạ trên sợi dây có 
 thoả mãn điều kiện sóng kết hợp và có gây 
 ra hiện tượng giao thoa?
 Câu 2: Sóng dừng trên sợi dây đàn hồi có 
 hai đầu cố định được mô tả như Hình bên. 
 Hình 13.2
 Hãy nêu đặc điểm về nút sóng, bụng sóng?
 Thảo luận 
 cặp đôi Bài 13: SÓNG DỪNG
II. GIẢI THÍCH SỰ TẠO THÀNH SÓNG DỪNG
1. Đặc điểm của sóng dừng
 - Định nghĩa : Hai sóng cùng biên độ, 
 cùng tần số lan truyền theo hai hướng 
 ngược nhau trên một dây giao thoa với nhau 
 tạo nên một sóng tổng hợp gọi là sóng dừng. Bài 13: SÓNG DỪNG
II. GIẢI THÍCH SỰ TẠO THÀNH SÓNG DỪNG
1. Đặc điểm của sóng dừng Bụng sóng
 (Antinode)
 Nút sóng 
 - Những điểm tại đó hai sóng (Node)
 ngược pha nhau thì không dao 
 động gọi là nút sóng. 
 - Những điểm tại đó hai sóng 
 đồng pha với nhau thì dao động 
 với biên độ cực đại gọi là bụng 
 sóng. THẢO LUẬN NHÓM
Câu 1: Hãy giải thích sự tạo Câu 2: Hãy xác định số nút 
thành sóng dừng trên dây PQ và số bụng của sóng dừng 
ở thí nghiệm Hình 13.1. trên sợi dây Hình 13.3 
 SGK. 
 Hình 13.1 Hình 13.3 THẢO LUẬN NHÓM
Câu 1: Coi bộ rung P phát ra Câu 2:
sóng tới, khi sóng tới đến gặp - Số nút: 4 nút.
điểm Q cố định thì tạo ra - Số bụng: 3 bụng.
sóng phản xạ. Sóng tới từ P 
gặp sóng phản xạ từ Q, do hai 
sóng này cùng biên độ, cùng 
tần số nên tạo ra hiện tượng 
sóng dừng, có các điểm nút, 
điểm bụng như chúng ta 
quan sát trong thí nghiệm..
 Hình 13.3 Bài 13: SÓNG DỪNG
II. GIẢI THÍCH SỰ TẠO THÀNH SÓNG DỪNG
 A B
 AB = L
 Nút Nút
 Với (n = 1, 2, 3, ..)
 Số bó (nguyên) = số bụng = n
 nút = n + 1 Bài 13: SÓNG DỪNG
III. SÓNG DỪNG TRONG CÁC NHẠC CỤ
 1. Sóng dừng đối với nhạc cụ dây: 
 Câu 1: Một số loại nhạc cụ dây như: 
 đàn ghita, đàn violon, đàn tính, đàn 
 cò, được mô tả như Hình bên dưới. 
 Em hãy nêu điểm giống nhau cơ bản 
 của các loại nhạc cụ đó.
 Câu 2: Khi ta gãy đàn trên dây sẽ thế 
 nào? Bài 13: SÓNG DỪNG
III. SÓNG DỪNG TRONG CÁC NHẠC CỤ Bài 13: SÓNG DỪNG
III. SÓNG DỪNG TRONG CÁC NHẠC CỤ
 1. Sóng dừng đối với nhạc cụ dây: THẢO LUẬN NHÓM
Câu 1: Tại sao khi ta thổi sáo, Câu 2: Quan sát Hình 13.7 SGK cho 
kèn, .âm phát ra có độ cao biết đặc điểm và điều kiện sóng dừng 
thấp khác nhau? trên sợi dây một đầu cố định và một 
 đầu tự do hoặc trong ống khí một 
 đầu kín một đầu hở là chiều dài của 
 dây hoặc của cột không khí phải thế 
 nào? Bài 13: SÓNG DỪNG
III. SÓNG DỪNG TRONG CÁC NHẠC CỤ
 2. Sóng dừng đối với nhạc cụ khí: 
 - Đối vói các loại nhạc cụ khí như 
 sáo, kèn, khi ta thổi, cột không khí 
 dao động tạo ra sóng dừng. Bài 13: SÓNG DỪNG
Điều kiện sóng dừng trên sợi dây một đầu 
cố định và một đầu tự do hoặc trong ống 
khí một đầu kín một đầu hở: Bài 13: SÓNG DỪNG
 Sóng dừng trên cửa sông Waimea ở đảo 
 Kauai quần đảo Hawaii (USA)