Giáo án Công nghệ Lớp 10 - Tiết 3-7: Giống cây trồng - Năm học 2020-2021 - Lê Thị Hồng Thắm

 Trường THPT Đức Thọ Giáo án công nghệ 10
Ngày soạn:19/ 9/ 2020.
Tiết 3, 4, 5, 6, 7: CHỦ ĐỀ: GIỐNG CÂY TRỒNG 
I. LÍ DO CHỌN CHỦ ĐỀ : 
 Mạch logic nội dung: Hạt giống tốt -> Sản xuất giống đưa vào sản xuất đại trà. 
Trọng tâm bài 3, 4 và 6. 
 + Sản xuất giống cây trồng bao gồm: Sản xuất giống cây trồng NN
 Sản xuất giống cây rừng.
 Trong đó, quy trình sản xuất giống cây trồng nông nghiệp & sản xuất giống 
cây rừng giống nhau gồm nhân giống vô tính và hữu tính. 
 + Nuôi cấy mô tế bào lồng ghép vào phương pháp nhân giống vô tính.
 + Bài thực hành GV hướng dẫn HS thực hiện ở nhà và báo cáo kết quả tại 
lớp.
 -> GV hướng dẫn HS thực hiện ở nhà và báo cáo kết quả tại lớp.
=> Từ những phân tích trên, chuyên đề “Giống cây trồng” được xây dựng nhằm kết 
nối kiến thức từ các bài 2, 3, 4, 6 theo logic; đồng thời tạo điều kiện cho HS được 
hoạt động nhiều, tự học nhiều hơn và vận dụng được kiến thức đã học nhiều hơn; 
GV có quỹ thời gian nhiều hơn để vận dụng các kỹ thuật, phương pháp dạy học tích 
cực vào dạy học. 
II. NỘI DUNG CHỦ ĐỀ
 Căn cứ vào nội dung chương trình và SGK Công nghệ 10, chuyên đề này 
được cấu trúc lại với 2 nội dung chính.
 1. Khảo nghiệm giống cây trồng.
 2. Sản xuất giống cây trồng.
III. MỤC TIÊU CỦA CHỦ ĐỀ
 1. Kiến thức:
 - Biết được ý nghĩa, nội dung, cách khảo nghiệm và sản xuất giống cây trồng. 
 - Biết được cơ sở khoa học và quy trình nuôi cấy mô tế bào trong nhân giống 
cây trồng.
 2. Kĩ năng: 
 - Rèn luyện và phát triển kỹ năng so sánh, kỹ năng phân tích tài liệu và kỹ năng 
làm việc độc lập và theo nhóm với tài liệu học tập.
 - Xác định được sức sống của hạt.
 3. Thái độ: 
 - Nhận thức được giá trị của công tác khảo nghiệm, công tác sản xuất sản xuất 
giống. Từ đó, có ý thức vận dụng kiến thức để sản xuất giống cây trồng đạt chất 
lượng cung cấp cho sản xuất. 
 - Có ý thức tích cực sản xuất và bảo vệ giống cây trồng quý.
 4. Định hướng năng lực hình thành
 - Hình thành năng lực tự học; 
 - Năng lực giao tiếp và hợp tác;
 - Kỹ năng trình bày vấn đề trước tập thể có tính thuyết phục.
Lê Thị Hồng Thắm Tổ: Lí - Hóa - Sinh - Công nghệ Trường THPT Đức Thọ Giáo án công nghệ 10
 xuất chế thoái hạt giống tiếp và 
 hóa đạt tỉ lệ nảy hợp tác.
 giống cây giống mầm cao - Năng 
 trồng thụ phấn chéo Câu 3.1. Câu 4.2 lực giải 
 Câu 1.2. (duy trì, phục quyết 
 - Nêu tráng) Câu 2.4. vấn đề.
 được khái 
 niệm và 
 các giai 
 đoạn của 
 hệ thống 
 sản xuất - Giải thích 
 giống cây được các bước 
 trồng trong quy trình 
 Câu 1.3. công nghệ 
 - Nêu nhân giống 
 được mục bằng nuôi cấy 
 đích của mô tế bào 
 thí Câu 2.5.
 nghiệm 
 so sánh 
 giống 
 trong sơ 
 đồ phục 
 tráng Câu 
 1.4
 - Nêu 
 được kĩ 
Lê Thị Hồng Thắm Tổ: Lí - Hóa - Sinh - Công nghệ Trường THPT Đức Thọ Giáo án công nghệ 10
Câu 2.4: Sản xuất giống theo sơ đồ duy trì ở cây tự thụ phấn có sử dụng vật liệu 
khởi đầu là hạt siêu nguyên chủng để tạo ra hạt siêu nguyên chủng ở năm thứ hai 
nhằm mục đích gì?
 A. Phục tráng lại giống siêu nguyên chủng.
 B. Làm tăng số lượng hạt giống siêu nguyên chủng.
 C. Tạo ra giống mới.
 D. Kiểm tra mức độ thoái hóa giống.
Câu 2.5: Người ta thường lấy mô tế bào nào trên cây trồng để đem đi nuôi cấy? Vì 
sao?
*Mức 3. Vận dụng thấp 
Câu 3.2: Ở cây trồng thụ phấn chéo, có những biện pháp gì nhằm hạn chế hiện 
tượng thoái hóa giống?
Câu 3.2: Người ta làm thí nghiệm với 200 hạt đỗ tương cho vào nước thấy có 10 hạt 
bị nổi lên. Tỉ lệ hạt sống là:
 A. 95%.B. 85%.C. 80%.D. 
90%.
*Mức 4. Vận dụng cao 
Câu 4.1: Có một giống lúa có năng suất và chất lượng rất cao ở Thái Lan mới nhập 
về Việt Nam. Một kỹ sư nông nghiệp của Việt Nam cho rằng vì khí hậu và thổ 
nhưỡng của Việt Nam và Thái Lan có nhiều điểm giống nhau nên trong công tác 
khảo nghiệm chỉ cần tiến hành thí nghiệm sản xuất quảng cáo. Với vai trò em là 
một kỹ sư nông nghiệp em có ý kiến gì? 
Câu 4.2: Trong quá trình ngâm ủ hạt giống, để đạt được tỉ lệ nảy mầm cao, người ta 
cần chú ý những đặc điểm nào?
8. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC CHUYÊN ĐỀ
8.1. Chuẩn bị của GV và HS
+ Chuẩn bị của GV
- Tiêu chuẩn về hạt giống cây trồng tốt.
- PHT về các loại thí nghiệm khảo nghiệm giống PHT về quy trình nhân giống hữu 
tính và vô tính cây trồng .
- Phim và hình ảnh về quá trình sản xuất giống cây trồng.
+ Chuẩn bị của HS
- Tìm hiểu quy trình giâm, chiết, giâm hom ở địa phương.
- Khảo sát sơ đồ SGK tr. 3.2; 3.3 tìm ra điểm giống và khác nhau của các quy trình 
nhân giống cây trồng.
- Đọc được nội dung bài mới theo nhiệm vụ cụ thể được GV giao.
8.2. Tiến hành
HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG
 Tổ chức hoạt động trải nghiệm để HS thể hiện những kiến thức, kỹ năng, 
kinh nghiệm bản thân về giống cây trồng trước khi nghiên cứu chuyên đề. GV chiếu 
1 đoạn phóng sự về tình trạng mất mùa của nông dân khi sử dụng giống chưa được 
khảo nghiệm.
Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ
 Nêu vấn đề để HS suy nghĩ và đưa ra ý kiến của bản thân.
Lê Thị Hồng Thắm Tổ: Lí - Hóa - Sinh - Công nghệ Trường THPT Đức Thọ Giáo án công nghệ 10
 Sơ đồ 1: Các loại TN khảo nghiệm giống cây trồng.
 TN khảo nghiệm GCT
 TN so sánh TN kiểm tra TN SX
 giống kỹ thuật quảng cáo
Nội dung 2. Sản xuất giống cây trồng
 Đây là nội dung trọng tâm của chuyên đề nên GV sử dụng nhiều kỹ thuật, 
phương pháp dạy học tích cực để HS lĩnh hội kiến thức tích cực, chủ động, sáng 
tạo. Từ đó, hình thành những năng lực đã xác định ở trên.
Nội dung 2.1. Quy trình sản xuất giống cây trồng tự thụ phấn và thụ phấn chéo
Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ
 Cho HS đọc SGK và quan sát sơ đồ 3.2, 3.3, 4.1 tr. 13 -15. GV chuyển giao 
cho HS nhiệm vụ hoàn thành PHT số 2.
 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2
1) Nêu sự khác biệt về hạt giống siêu nguyên chủng, hạt giống nguyên chủng, hạt 
giống xác nhận và cơ quan tiến hành sản xuất những loại hạt giống trên?
2) Hoàn thành bảng sau.
 Giống cây Sơ đồ Nội dung Đặc trưng
 1. Cây tự thụ 
 phấn
 2. Cây thụ phấn 
 chéo
 Từ nội dung bảng trên, kết hợp suy luận để trả lời những câu hỏi sau.
1. Vì sao ở sơ đồ phục tráng phải nhân giống sơ bộ và tiến hành thí nghiệm so sánh 
giống?
2. Tại sao sản xuất giống ở cây trồng thụ phấn chéo cần phải tiến hành ở khu cách li 
và loại bỏ cây xấu trước khi tung phấn?
3. Điểm khác nhau giữa sơ đồ phục tráng và sơ đồ duy trì?
4. Điểm giống nhau của quy trình sản xuất giống cây tụ thụ phấn và thụ phấn chéo?
Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ
 Hoạt động nhóm
 - Các thành viên trong nhóm bàn bạc, trao đổi để cùng nhau điền nội dung 
thích hợp vào bảng ở nhiệm vụ 
 - Áp dụng kĩ thuật “mảnh ghép” để tổ chức HS hoàn thành PHT số 2. 
Bước 3. Báo cáo, thảo luận
Lê Thị Hồng Thắm Tổ: Lí - Hóa - Sinh - Công nghệ Trường THPT Đức Thọ Giáo án công nghệ 10
Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ trước
 HS thực hiện cá nhân. 
Bước 3. Báo cáo, thảo luận
 GV yêu cầu HS trình bày. HS khác nhận xét bổ sung. GV chốt lại.
- Kết luận của nội dung 3:Giâm hom, chiết cành là phương pháp nhân giống truyền 
thống được sử dụng phổ biến ở địa phương, công nghệ nuôi cấy mô tế bào là một 
ứng dụng mang hệ số nhân giống cao và giống sạch bệnh. Để đảm bảo chất lượng 
sản phẩm cần tuân thủ nghiêm ngặt nội dung quy trình và đặc biệt lưu ý khâu khử 
trùng.
GV tổng kết chuyên đề bằng sơ đồ
 Sản xuất GCT
 Mục đích Quy trình SX GCT
 Cây nông nghiệp Cây lâm nghiệp
 Giâm
 SS hữu tính SS vô tính Chiết
 Ghép
 Tự thụ phấn Thụ phấn chéo
 Duy trì Phục tráng
HOẠT ĐỘNG 3. THỰC HÀNH VẬN DỤNG
 Sau khi tổ chức cho học sinh thực hiện hoạt động hình thành kiến thức, GV tổ 
chức cho HS vận dụng kiến thức theo các bước sau:
Bước 1. Giao nhiệm vụ
Lê Thị Hồng Thắm Tổ: Lí - Hóa - Sinh - Công nghệ Trường THPT Đức Thọ Giáo án công nghệ 10
 + Tổ trưởng theo giỏi và viết bản báo cáo thực hành của tổ có nhận xét thái độ cũng 
như lượng công việc tham gia của các thành viên. Tự đánh giá thành viên trong tổ.
- Giáo viên chia khu đất cho các tổ thực hành nhân giống cây trồng:
 + Tổ 1: Giâm giống cây hoa chiều tím
 + Tổ 2: Gieo giống cây hoa đá
 + Tổ 3,4: Giâm hoa mười giờ.
Bước 3. Báo cáo, thảo luận
Nhiệm vụ 1:
- Đại diện các nhóm HS báo cáo kết quả làm bài tập tình huống. Các nhóm khác 
lắng nghe, phản biện hoặc bổ sung ý kiến.
- HS tự nhận xét, đánh giá kết quả thực hành dựa vào mức độ làm đúng các bài tập 
tình huống.
Nhiệm vụ 2: Các nhóm báo cáo kết quả. Nộp bản báo cáo thực hành.
- GV nhận xét chung. Khen ngợi, động viên những HS, nhóm HS hoàn thành các 
nhiệm vụ học tập và bài thực hành.
HOẠT ĐỘNG 4. ỨNG DỤNG Ở GIA ĐÌNH VÀ ĐỊA PHƯƠNG 
GV hướng dẫn, yêu cầu HS về nhà thực hiện những công việc sau:
1. HS chia sẽ với cha mẹ và mọi người trong gia đình, những hiểu biết của bản thân 
về giống cây trồng đã học. Nói với mọi người về sự cần thiết phải tìm hiểu về 
giống cây trồng.
2. Tìm hiểu ở gia đình hoặc địa phương em đã sử dụng những giống cây nào? Giải 
thích cho mọi người về sự cần thiết phải khảo nghiệm giống cây trồng.
3. Tiến hành xác định sức sống của hạt theo phương pháp truyền thống.
4. Thực hiện chiết cành của một loài cây ăn quả.
HOẠT ĐỘNG 5. BỔ SUNG VÀ MỞ RỘNG KIẾN THỨC. 
1. Khử lẫn cho ruộng sản xuất lúa NC
Tùy theo tình hình phát triển của ruộng lúa có thể khử lẫn, tối thiểu phải ba lần theo 
các thời kỳ sau:
 Lần 1: sau khi cấy 10 ngày nhổ bỏ những bụi lúa lẫn.
 Lần 2 : khử lẫn trong thời gian trổ, cắt bỏ sát gốc những cây trổ sớm hoặc trễ 
hơn so với những ngày trổ tập trung của quần thể ruộng giống.
 Lần 3 : sau khi lúa đã cúi bông cái, cắt bỏ những cây khác nhau về chiều cao 
cây, dạng lá đồng, dạng cổ bông, dạng bông, cách đống hạt trên bông, dạng hạt, 
màu sắc hạt. 
 2. Thu hoạch và bảo quản giống lúa NC
 Trước khi thu hoạch phải làm vệ sinh máy suốt, bao bì, các dụng cụ thu 
 hoạch khác, bảo đảm không để lẫn tạp giống sau thu hoạch.
 Tiến hành thu hoạch khi lúa chín 85-90%, tập trung cắt nhanh, không nên phơi 
 mớ ngoài đồng. Cắt xong tranh thủ suốt và phơi hoặc sấy ngay. 
 Độ ẩm sau phơi, sấy phải đạt dưới 13,5% mới làm sạch hạt, lấy mẫu kiểm
 nghiệm, đóng bao và bảo quản.
 Bao bì phải ghi rõ:
- Tên giống - Cấp giống - Người sản xuất - Nơi sản xuất - Ngày thu hoạch
3. Tiêu chuẩn hạt giống lúa nguyên chủng
Lê Thị Hồng Thắm Tổ: Lí - Hóa - Sinh - Công nghệ Trường THPT Đức Thọ Giáo án công nghệ 10
RÚT KINH NGHIỆM
1. Kế hoạch và tài liệu dạy học
- Kế hoạch phù hợp với chuỗi hoạt động học với mục tiêu, nội dung và phương pháp dạy 
học được sử dụng.
- Bài giảng đã làm rõ mục tiêu, nội dung, kĩ thuật tổ chức và sản phẩm cần đạt được của 
mỗi nhiệm vụ học tập.
- Sử dụng hiệu quả và phù hợp của thiết bị dạy học và học liệu được sử dụng để tổ chức 
các hoạt động học của học sinh.
- Phương án kiểm tra, đánh giá trong quá trình tổ chức hoạt động học của học sinh thể 
hiện rõ thực hiện theo định hướng phát triển năng lực.
2. Tổ chức hoạt động học cho học sinh
- Tổ chức hoạt động học cho HS sinh động, hấp dẫn và hình thức chuyển giao nhiệm vụ 
học tậprõ ràng, cụ thể .
- GV theo dõi, quan sát, phát hiện kịp thời những khó khăn của học sinh.
- Hỗ trợ và khuyến khích học sinh hợp tác, giúp đỡ nhau kịp thời khi thực hiện nhiệm vụ 
học tập.
- Việc tổng hợp, phân tích, đánh giá kết quả hoạt động và quá trình thảo luận của học sinh đạt hiệu quả 
cao.
3. Hoạt động của học sinh
- HS tiếp nhận và sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập.
- HS tích cực, chủ động, sáng tạo, hợp tác của trong việc thực hiện các nhiệm vụ học tập.
- HS tham gia tích cực trình bày, trao đổi, thảo luận về kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập.
- Các kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh ở mức độ tốt.
Lê Thị Hồng Thắm Tổ: Lí - Hóa - Sinh - Công nghệ