Giáo án Lịch sử 11 (Cánh diều) - Chủ đề 4: Chiến tranh bảo vệ tổ quốc và chiến tranh giải phóng dân tộc trong lịch sử Việt Nam (Trước cách mạng tháng 8 năm 1945) - Bài 7: Khái quát về chiến tranh bảo vệ Tổ quóc trong lịch sử Việt Nam

 CHỦ ĐỀ 4. CHIẾN TRANH BẢO VỆ TỔ QUỐC VÀ CHIẾN TRANH 
 GIẢI PHÓNG DÂN TỘC TRONG LỊCH SỬ VIỆT NAM
 (TRƯỚC CÁCH MẠNG THÁNG 8 NĂM 1945)
 Bài 7. KHÁI QUÁT VỀ CHIẾN TRANH BẢO VỆ TỔ QUỐC
 TRONG LỊCH SỬ VIỆT NAM
Tiết dự thi giáo viên giỏi thành phố: 
Tiết 3. Mục 2. Một số cuộc kháng chiến thắng lợi tiêu biểu.
 c. Kháng chiến chống quân Tống (1075 – 1077)
 d. Ba lần kháng chiến chống quân Mông – Nguyên (1258 - 1288)
I. MỤC TIÊU 
1. Về kiến thức 
- Biết cách sưu tầm và sử dụng tư liệu lịch sử để tìm hiểu về các cuộc kháng 
chiến thắng lợi tiêu biểu của dân tộc Việt Nam.
- Trình bày được nội dung chính của cuộc kháng chiến chống quân Tống 
(1075 - 1077) và ba lần kháng chiến chống quân Mông - Nguyên (1258 - 1288) 
về thời gian, địa điểm, đối tượng xâm lược, những trận đánh lớn, kết quả. 
2. Về năng lực 
- Năng lực chung: Giao tiếp và hợp tác để thực hiện các nhiệm vụ học tập.
- Năng lực đặc thù: Tìm hiểu lịch sử. Biểu hiện: 
+ Biết cách sưu tầm và sử dụng tư liệu lịch sử để tìm hiểu về cuộc cuộc kháng 
chiến chống quân Tống (1075 - 1077) và ba lần kháng chiến chống quân Mông - 
Nguyên (1258 - 1288)
+ Trình bày được nội dung chính của các cuộc kháng chiến thắng lợi tiêu biểu 
của dân tộc Việt Nam về thời gian, địa điểm, đối tượng xâm lược, những trận 
đánh lớn, kết quả của cuộc kháng chiến chống quân Tống (1075 – 1077) và ba 
lần kháng chiến chống quân Mông – Nguyên (1258 - 1288)
3. Về phẩm chất 
- Góp phần hình thành phẩm chất yêu nước, trách nhiệm: Có ý thức trân trọng, 
tự hào về truyền thống đấu tranh bảo vệ, xây dựng đất nước của dân tộc Việt 
Nam và sẵn sàng tham gia đóng góp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 
1. Giáo viên 
- SGK Lịch sử 11 bộ Cánh Diều, kế hoạch bài dạy, tư liệu về cuộc kháng chiến 
chống quân Tống và ba lần kháng chiến chống quân Mông – Nguyên. 
- Các phần mềm hỗ trợ việc đổi mới phương pháp kĩ thuật dạy học: Azota, AI, 
Padlet
 1 - Phiếu học tập, máy tính, tivi 
- Phương pháp: Dạy học theo dự án.
2. Học sinh 
- SGK, điện thoại thông minh có kết nối mạng. 
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 
Tiết 3. Mục 2. Một số cuộc kháng chiến thắng lợi tiêu biểu.
 c. Kháng chiến chống quân Tống (1075 – 1077)
 d. Ba lần kháng chiến chống quân Mông – Nguyên (1258 - 1288)
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (6p)
a) Mục tiêu: 
- Tạo mạch kết nối kiến thức giữa nội dung tiết học thứ 2 tìm hiểu về cuộc 
kháng chiến chống quân Nam Hán (938), kháng chiến chống quân Tống (981) 
với tiết học thứ 3 tìm hiểu về cuộc kháng chiến chống quân Tống (1075 – 1077) 
và ba lần kháng chiến chống quân Mông – Nguyên (1258 - 1288).
- Tạo sự hứng thú, lôi cuốn học sinh tham gia tìm hiểu các kiến thức mới trong 
tiết học thứ 3 tìm hiểu về cuộc kháng chiến chống quân Tống (1075 – 1077) và 
ba lần kháng chiến chống quân Mông – Nguyên (1258 - 1288).
b. Nội dung: 
Tổ chức học sinh khai thác bài hát Bạch Đằng Giang sử kí trả lời các câu hỏi 
dạng đúng/sai về các cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nam Hán, Tống 
gắn với dòng sông Bạch Đằng huyền thoại.
C. Sản phẩm: các câu trả lời của học sinh
 2 d) Tổ chức thực hiện 
B1. Chuyển giao nhiệm vụ 
- GV chiếu video về bài hát Bạch Đằng giang sử kí, yêu cầu học sinh khai thác 
bài hát để trả lời các câu hỏi: 
Khai thác bài hát trên các em hãy trả lời các câu sau. Ở mỗi câu học sinh chọn 
Đúng hoặc Sai.
a. Bài hát trên nhắc đến dòng sông Bạch Đằng với chiến tích ba lần đại phá 
quân xâm lược. 
b. Đức vương Ngô Quyền là người khởi đầu cho việc sử dụng trận địa cọc ngầm.
c. Tại dòng sông Bạch Đằng quân dân ta đã đánh tan quân xâm lược Nam Hán, 
Tống, Nguyên Mông.
d. Sau trận thua của giặc Tống trên sông Bạch Đằng năm 981 các triều đại 
phong kiến phương Bắc đã từ bỏ việc xâm lược Việt Nam. 
B2. Thực hiện nhiệm vụ
HS theo dõi video, khai thác thông tin để trả lời câu hỏi. 
B3. Báo cáo, thảo luận 
GV gọi HS trả lời từng câu hỏi. Các HS khác bổ sung (nếu có). 
B4. Kết luận, chốt kiến thức 
Trên cơ sở câu trả lời của HS, GV bổ sung, dẫn dắt vào tiết học thứ 3: 
Sau 2 lần đại bại trên sông Bạch Đằng, các triều đại phong kiến phương Bắc 
vẫn không từ bỏ mưu đồ xâm lược nước ta. Vậy cuộc kháng chiến của quân dân 
Đại Việt chống các triều đại phong kiến phương Bắc sẽ tiếp diễn ra sao? Kết 
quả thế nào? Mời các em cùng tiếp tục tìm hiểu nội dung tiết 3 của bài số 7. 
Khái quát chiến tranh bảo vệ tổ quốc trong lịch sử Việt Nam để cùng làm sáng 
tỏ vấn đề này. 
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI (32p)
Hoạt động 1. Tìm hiểu các cuộc kháng chiến chống quân Tống (1075 – 1077) 
và ba lần kháng chiến chống quân Mông - Nguyên (1258 - 1288) (32p) 
a. Mục tiêu. 
- Giúp học sinh biết cách sưu tầm và sử dụng tư liệu lịch sử để trình bày được 
nội dung chính cuộc kháng chiến chống quân Tống (1075 – 1077) và ba lần 
kháng chiến chống quân Mông - Nguyên (1258 - 1288) về thời gian địa điểm, 
đối tượng xâm lược, những trận đánh lớn, kết quả.
b. Nội dung 
- GV tổ chức các nhóm báo cáo sản phẩm đã tìm hiểu trước ở nhà (theo nhiệm 
vụ được giao), tương tác giữa các nhóm để tìm hiểu nội dung chính cuộc kháng 
chiến chống quân Tống và ba lần kháng chiến chống quân Mông – Nguyên về 
thời gian địa điểm, đối tượng xâm lược, những trận đánh lớn, kết quả.
 3 c. Sản phẩm 
Sản phẩm báo cáo của các nhóm:
- Nhóm 1: Video + bảng hệ thống nội dung chính cuộc kháng chiến chống quân 
Tống 1075 – 1077. 
 Tên cuộc kháng Trận quyết 
 Thời gian Người chỉ huy Kết quả
 chiến chiến
 Phòng tuyến Như 
 Kháng chiến 1075- Lý Thường Thắng 
 Nguyệt (Bắc 
 chống quân Tống 1077 Kiệt lợi
 Ninh)
- Nhóm 2: Video + bảng hệ thống dung chính ba lần kháng chiến chống quân 
Mông - Nguyên (1258 - 1288) 
 Tên cuộc Thời Kết 
 Người chỉ huy Trận quyết chiến
 kháng chiến gian quả
 Kháng chiến Bình Lệ Nguyên
 Trần Thái Tông Thắng 
 chống 1258 (Vĩnh Phúc)
 Trần Thủ Độ lợi
 quân Mông Cổ Đông Bộ Đầu (Hà Nội)
 Tây Kết, Hàm Tử
 Kháng chiến Trần Thánh 
 (Hưng Yên), Chương Thắng 
 chống 1285 Tông Trần Quốc 
 Dương, Thăng Long lợi
 quân Nguyên Tuấn
 (Hà Nội)
 Kháng chiến Sông Bạch Đằng
 1287- Trần Nhân Tông Thắng 
 chống (Hải Phòng- Quảng 
 1288 Trần Quốc Tuấn lợi
 quân Nguyên Ninh)
- Nhóm 3: Video tìm hiêu về cuộc đời, sự nghiệp của Hưng Đạo Đại Vương 
Trần Quốc Tuấn. 
d) Tổ chức thực hiện 
B1. Chuyển giao nhiệm vụ 3p 
- Giáo viên đã chia lớp thành 3 nhóm thực hiện nhiệm vụ học tập ở nhà theo dự 
án được giao (qua phần mềm padlet)
 4 B2. Thực hiện nhiệm vụ (đã thực hiện ở nhà) 
Học sinh các nhóm tiếp nhận nhiệm vụ, thảo luận, thống nhất về nội dung và 
phương án trình bày sản phẩm của nhóm (đã chuẩn bị ở nhà) 
B3. Báo cáo kết quả hoạt động – 19 phút
- GV tổ chức cho các nhóm báo cáo sản phẩm. 
- HS các nhóm khác nhận xét chéo kết quả, bổ sung ý kiến về sản phẩm của các 
nhóm đã trình bày
B4. Kết luận, nhận định, mở rộng vấn đề - 10 phút 
- GV nhận xét, bổ sung sản phẩm các nhóm, nhận xét động viên quá trình thực 
hiện nhiệm vụ của các nhóm. 
* Với nhóm 1
+ Phạt Tống lộ bố văn: Thể hiện tính chính nghĩa của quân Đại Việt muốn ngăn 
chặn 1 cuộc chiến tranh
+ Nam Quốc sơn hà: Bản tuyên ngôn đầu tiên của dân tộc Việt Nam. 
* với nhóm 2: 
+ Điểm đặc biệt trong kế sách đánh giặc thời Trần phải kể đến Kế vườn không 
nhà trống trong 3 lần đã khiến quân giặc gặp muôn vàn khó khăn góp phần tạo 
nên chiến thắng. 
+ Hào khí Đông A (khí thế chiến đấu hào hùng, lòng yêu nước, tự tôn dân tộc) 
Ví dụ những tiếng hô “Sát Thát” ở hội nghị Bình Than, quyết tâm “Đánh” tại 
Hội nghị Diên Hồng cùng lá cờ thêu sáu chữ vàng “Phá giặc mạnh, báo ân 
vua” đã thể hiện tinh thần của “Hào khí Đông A” dưới triều Trần.
- GV trao đổi với học sinh mở rộng thêm một số vấn đề 
1. Nguyên nhân dẫn đến thắng lợi của các cuộc kháng chiến chống Tống và 
kháng chiến chống Mông Nguyên?
- Truyền thống yêu nước, đoàn kết chống ngoại xâm 
- Tài năng của những người lãnh đạo như Lý Thường Kiệt, Trần Hưng Đạo
2. Ý nghĩa của các cuộc kháng chiến chống Tống và kháng chiến chống Mông 
Nguyên?
- Đập tan mưu đồ bành trướng xâm lược của Trung Quốc
- Bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền dân tộc
C. LUYỆN TẬP 5 phút 
a. Mục tiêu 
Củng cố, kiểm tra mức độ tiếp nhận kiến thức của học sinh về các cuộc kháng 
chiến chống quân Tống (1075 – 1077) và ba lần kháng chiến chống quân Mông 
- Nguyên (1258 - 1288) 
 5 b. Nội dung
Học sinh làm bài kiểm tra đánh giá nhanh trên phần mềm Azota 
c. Sản phẩm
Câu 1. Dòng sông nào sau đây gắn liền với chiến tích ba lần đại phá quân xâm 
lược Nam Hán, Tống, Nguyên?
A. Sông Hồng.
B. Sông Bạch Đằng.
C. Sông Đà.
D. Sông Cửu Long.
Câu 2. Trong cuộc kháng chiến chống Tống (1075-1077), nhà Lý đã giành được 
thắng lợi trong trận đánh nào sau đây?
A. Rạch Gầm - Xoài Mút.
B. Ngọc Hồi - Đống Đa.
C. Phòng tuyến sông Như Nguyệt.
D. Tây Kết, Hàm Tử.
Câu 3. Thắng lợi của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông- Nguyên ở 
thế kỉ XIII gắn liền với sự lãnh đạo của vương triều nào?
A. Nhà Tiền Lê.
B. Nhà Lý. 
C. Nhà Trần.
D. Nhà Hồ.
Câu 4. Trong các cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông – Nguyên thế 
kỉ XIII nổi bật lên với vai trò của vị tướng lĩnh tài ba nào sau đây?
A. Ngô Quyền.
B. Lý Thường Kiệt.
C. Nguyễn Huệ. 
D. Trần Quốc Tuấn.
Câu 5. Trong cuộc kháng chiến chống Tống (1075-1077), kế sách “Tiên phát 
chế nhân” của nhà Lý nhằm mục đích nào sau đây?
A. Phô trương tiềm lực quân sự mạnh của Đại Việt.
B. Ngăn chặn âm mưu xâm lược của quân Tống.
C. Mở rộng biên giới lãnh thổ sang nước Tống.
D. Xây dựng căn cứ quân sự ngay trong lòng quân địch. 
 6 d) Tổ chức thực hiện 
B1. Chuyển giao nhiệm vụ: Giáo viên yêu cầu học sinh quét mã QR phần mềm 
Azota để vào làm bài tập trắc nghiệm. 
B2. Thực hiện nhiệm vụ 
Học sinh truy cập quét mã QR phần mềm Azota để vào làm bài tập trắc nghiệm. 
B3. Báo cáo kết quả hoạt động (trên phàn mềm)
B4. Kết luận, nhận định 
- GV thống kê số liệu, nhận xét 
D. VẬN DỤNG 2p 
a. Mục tiêu: 
Giúp học sinh vận dụng kiến thức vào thực tiễn, có ý thức trân trọng, tự hào về 
truyền thống đấu tranh bảo vệ, xây dựng đất nước của dân tộc Việt Nam và sẵn 
sàng tham gia đóng góp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
b. Nội dung: 
Kể tên những con đường, ngôi trường mang tên các nhân vật lịch sử? Ý nghĩa 
việc đặt tên đường, tên phố, tên trường học
c. Sản phẩm: Học sinh kể tên những đường phố, trường học có tên các nhân vật 
lịch sử ở Hải Phòng: Lê Chân, Ngô Quyền...
 Ý nghĩa việc đặt tên đường, tên phố, tên trường học
+ Lòng tri ân, sự vinh danh những cá nhân đã có nhiều công lao, đóng góp cho 
dân tộc 
+ Truyền thống uống nước nhớ nguồn của dân tộc Việt Nam 
+ Góp phần tuyên truyền, giáo dục lòng yêu nước, tinh thần tự hào, tự tôn dân 
tộc
d. Tổ chức thực hiện: 
Giao cho học sinh thực hiện ở nhà, nộp bài trên phần mềm của lớp học. 
 7 PHIẾU GIAO BÀI - NHÓM 1 
Nhiệm vụ: 
Trình bày nội dung chính của cuộc kháng chiến chống quân Tống 1075 – 1077 
về thời gian, địa điểm, đối tượng xâm lược, những trận đánh lớn, kết quả.
Thời gian báo cáo: Ngày 19/2/2025
Hình thức báo cáo: Video, powerpoint hoặc thuyết trình. Khuyến khích các 
dạngchuyển đổi số, phần mềm AI. 
Thành viên nhóm .
 PHIẾU GIAO BÀI - NHÓM 2 
Nhiệm vụ: 
Trình bày nội dung chính của ba lần kháng chiến chống quân Mông-Nguyên từ 
1258 – 1288 về thời gian, địa điểm, đối tượng xâm lược, những trận đánh lớn, 
kết quả. 
Thời gian báo cáo: Ngày 19/2/2025
Hình thức báo cáo: Video, powerpoint hoặc thuyết trình. Khuyến khích các 
dạngchuyển đổi số, phần mềm AI. 
Thành viên nhóm .
 8 PHIẾU GIAO BÀI - NHÓM 3 
Nhiệm vụ: 
Tìm hiểu những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp của Hưng Đạo Đại Vương 
Trần Quốc Tuấn.
Thời gian báo cáo: Ngày 19/2/2025
Hình thức báo cáo: Video, powerpoint hoặc thuyết trình. Khuyến khích các 
dạngchuyển đổi số, phần mềm AI. 
Thành viên nhóm .
 9 PHIẾU ĐÁNH GIÁ SẢN PHẨM NHÓM 
 Stt Tiêu chí Số điểm Đánh giá
 1 Đảm bảo chuẩn kiến thức 2,0
 2 Mỗi nhiệm vụ học tập có sản phẩm rõ ràng 2,0
 3 Áp dụng các loại phần mềm 2,0
 4 sinh động, hấp dẫn học sinh 2,0
 Sự hợp tác, giúp đỡ nhau khi thực hiện nhiệm vụ 
 5 2,0
 học tập phù hợp hiệu quả
Tổng điểm: 10đ
 TỔNG HỢP 
 ĐÁNH GIÁ ĐIỂM SẢN PHẨM CÁC NHÓM
Nhóm cho điểm đánh giá .. 
 Điểm số giành cho Điểm số giành cho Điểm số giành cho 
 nhóm 1 nhóm 2 nhóm 3
 10