Giáo án Ngữ văn 10 - Tiết 11: Làm văn Văn bản - Năm học 2020-2021 - Nguyễn Thị Tú Anh

 Trường THPT Đức Thọ GV: Nguyễn Thị Tú Anh
 Ngày soạn: 20/09/2020 
 Tiết 11: Làm văn
 VĂN BẢN
I. Mức độ cần đạt:
1. Kiến thức: - Có được những hiểu biết thiết yếu về văn bản, đặc điểm của văn bản và 
kiến thức khái quát về các loại văn bản xét theo phong cách chức năng ngôn ngữ. 
2. Kĩ năng - Về kĩ năng chuyên môn:Nâng cao kĩ năng thực hành phân tích và tạo lập 
văn bản trong giao tiếp.
- Về kĩ năng sống: Rèn luyện kĩ năng giao tiếp, kĩ năng làm việc nhóm.
3. Thái độ, phẩm chất:
-Thái độ: Có thái độ cẩn thận trong quá trình tạo lập văn bản. 
- Phẩm chất: Sống yêu thương, sống tự chủ và sống trách nhiệm...
4. Năng lực:
- Năng lực chung: Năng lực tự học, năng lực tự giải quyết vấn đề và sáng tạo, năng lực 
thẩm mỹ, năng lực thể chất, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, năng lực tính toán, 
năng lực công nghệ thông tin và truyền thông
- Năng lực riêng:Rèn luyện năng lực giao tiếp, năng lực sử dụng ngôn ngữ. 
II. Chuẩn bị:
GV: SGK, SGV Ngữ văn 10, Tài liệu tham khảo, Thiết kế bài giảng
HS: SGK, vở soạn, tài liệu tham khảo
III. Tổ chức dạy và học:
Bước 1: Ổn định tổ chức lớp
Bước 2: Kiểm tra bài cũ
Bước 3: Tổ chức dạy và học bài mới
Hoạt động 1: Khởi động (5 phút)
 Hoạt động của GV – HS Chuẩn kiến thức kĩ năng cần 
 đạt, năng lực cần phát triển
 Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập
 Đọc và trả lời câu hỏi: - Đoạn thơ được coi là văn bản 
 Dịu dàng là thế Tấm ơi vì nó là sản phẩm của hoạt động 
 Mà sao em phải thiệt thòi, vì sao? giao tiếp bằng ngôn ngữ, gồm 
 Phận nghèo hôm sớm dãi dầu nhiều câu.
 Hóa bao nhiêu kiếp, ngọt ngào, đa đoan. - Mục đích giao tiếp: Ca ngợi về 
 Người ngoan ở với người gian phẩm chất tốt đẹp của cô Tấm, 
 Dẫu hiền như bụt cũng tan nát lòng. sức sống mãnh liệt của Tấm. 
 - Đoạn thơ trên có thể được xem là một văn bản không? Đồng thời thể hiện sự cảm 
 Vì sao? thông, trân trọng của tác giả đối 
 - Mục đích của đoạn thơ trên? với Tấm.
 - Văn bản trên thuộc PCNN nào? - Văn bản thuộc PCNN nghệ 
 Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ thuật.
 HS: suy nghĩ câu trả lời 
 Bước 3: Báo cáo kết quả vào buổi học sau
 Bước 4:Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm 
 vụ
 GV: Nhận xét đánh giá kết quả và dẫn dắt vào 
 Giáo án ngữ văn cơ bản 10 1 Trường THPT Đức Thọ GV: Nguyễn Thị Tú Anh
đề và triển khai chủ đề đó một cách trọn ngữ chính trị. 
vẹn. - Cách thức thể hiện của văn bản 1 và văn bản 
- Các câu trong văn bản có sự liên kết 2 là thông qua một hình ảnh cụ thể, có tính 
chặt chẽ, đồng thời, cả văn bản được xây hình tượng còn cách thức thể hiện trong văn 
dựng theo một kết cấu mạch lạc. bản 3 là sử dụng lí lẽ, lập luận trực tiếp.
- Mỗi văn bản có dấu hiệu biểu hiện tính b. So sánh văn bản 2, 3 với một bài học trong 
hoàn chỉnh về nội dung (thường mở đầu sách giáo khoa, một đơn xin nghỉ học hoặc 
bằng một nhan đề và kết thúc bằng các giấy khai sinh.
hình thức thích hợp với từng loại văn - Văn bản 2 thuộc lĩnh vực giao tiếp nghệ 
bản). thuật, văn bản 3 thuộc lĩnh vực giao tiếp chính 
- Mỗi văn bản nhằm thực hiện một hoặc trị, văn bản sách giáo khoa thuộc lĩnh vực 
một số mục đích giao tiếp nhất định . giao tiếp khoa học, văn bản giấy khai sinh, 
 đơn xin nghỉ học thuộc lĩnh vực giao tiếp 
 hành chính.
 - Văn bản 2 có kết cấu của ca dao, thể thơ lục 
 bát; văn bản 3 có kết cấu ba phần (mở bài, 
 thân bài, kết bài); văn bản trong sgk có kết 
 cấu mạch lạc, chặt chẽ; văn bản hành chính có 
Thao tác 2: Giáo viên hướng dẫn học mẫu hoặc in sẵn. 
sinh tìm hiểu các loại văn bản (15 - Mục đích giao tiếp của văn bản 2 là bộc lộ 
phút) cảm xúc, mục đích của văn bản 3 là kêu gọi 
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ toàn quốc kháng chiến; mục đích của văn bản 
+ Nhóm 1, 2: Làm bài tập số 1/ sgk sgk là truyền thụ kiến thức khoa học; mục 
tr 25 và hãy cho biết có mấy loại văn bản đích của đơn xin phép, giấy khai sinh là trình 
? bày kiến, nguyện vọng, ghi nhận sự việc, 
+ Nhóm 3, 4: Làm bài tập số 2/ sgk tr25, hiện tượng đời sống. 
và hãy cho biết có mấy loại văn bản ? - Cách thức sử dụng từ ngữ: văn bản 2 dùng 
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ nhiều từ ngữ nghệ thuật, văn bản 3 dùng 
- HS mỗi nhóm bầu thư kí, nhóm trưởng nhiều từ ngữ chính trị, văn bản sgk dùng 
và tiến hành thảo luận. nhiều từ ngữ khoa học, văn bản giấy khai 
- Sau khi thống nhất kết quả, học sinh sinh, đơn xin phép nghỉ học sử dụng nhiều từ 
ghi lại kết quả thảo luận vào bảng phụ. hành chính.
- GV: quan sát, hỗ trợ học sinh. - Bài ca dao có được coi là văn bản vì nó là 
Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận sản phẩm của hoạt động giao tiếp bằng ngôn 
HS mỗi nhóm cử đại diện báo cáo kết ngữ, gồm nhiều câu.
quả thảo luận. - Mục đích giao tiếp: Bộc lộ tình cảm.
HS nhóm khác lắng nghe, thảo luận, - Văn bản thuộc PCNN nghệ thuật.
nhận xét, bổ sung. 2. Kết luận
GV: Quan sát, hỗ trợ học sinh. Theo lĩnh vực và mục đích giao tiếp, có các 
Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả loại văn bản sau:
thực hiện nhiệm vụ - VB thuộc phong cách ngôn ngữ nghệ thuật
GV: nhận xét, rút kinh nghiệm về quá - VB thuộc phong cách ngôn ngữ sinh hoạt
trình thực hiện nhiệm vụ của từng nhóm - VB thuộc phong cách ngôn ngữ khoa học
học sinh. - VB thuộc phong cách ngôn ngữ chính luận
GV: Chuẩn hóa kiến thức - VB thuộc phong cách ngôn ngữ hành chính
HS ghi bài. - VB thuộc phong cách ngôn ngữ báo chí
Giáo án ngữ văn cơ bản 10 3 Trường THPT Đức Thọ GV: Nguyễn Thị Tú Anh
trưởng thống nhất ý kiến trong nhóm, thư Đơn xin phép nghỉ học là một văn bản hành 
kí ghi lai câu trả lời vào bảng phụ chính.
Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận: - Đơn gửi cho: BGH, GVCN, GVBM, Tập thể 
(Hình thức hoạt đọng nhóm, kĩ thuật lớp.
phòng tranh, kĩ thuật thong tin – phản - Người viết ở cương vị là học sinh.
hồi) - Mục đích viết đơn: xin nghỉ học.
-HS treo bảng phụ lên, đại diện nhóm - Nội dung cơ bản: Họ tên; Lý do nghỉ học; 
báo cáo kết quả, các nhóm khác quan sát, Thời gian nghỉ; Lời hứa.
thảo luận, đánh giá - Kết cấu : 
Các nhóm khác thảo luận, chuẩn bị + Quốc hiệu, tiêu ngữ.
phương án phản biện + Họ tên người nhận
-GV quan sát các nhóm hoạt động, hỗ + Nội dung đơn
trợ, tư vấn HS + Ký tên. 
Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả 
thực hiện nhiệm vụ: 
-GV nhận xét thái độ, kết quả làm việc 
các nhóm. Nếu các kết luận của các 
nhóm sai, thiếu, GV gợi dẫn để HS tìm Đáp án:
ra kết luận đúng nhất - Dựa vào nguồn trích dẫn: Văn bản thuộc 
 Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam phong cách ngôn ngữ báo chí
 Độc lập- tự do- hạnh phúc Nội dung: Văn bản đã cung cấp cho người đọc 
 ĐƠN XIN PHÉP NGHỈ HỌC thông tin thời sự cập nhật về tác hại của thuốc 
Kính gửi: lá, đảm bảo chất lượng thông tin
 - Ban giám hiệu trường..
 - Cô giáo chủ nhiệm lớp 10...
 - Các thầy cô giáo bộ môn....
 Em tên là: ........Học sinh lớp 10..............
 Hôm nay, em viết đơn này xin trình bày 
sự việc sau: 
 Hôm qua em đi học về không may bị 
ốm và hôm nay không thể tiếp tục đến 
lớp được. 
 Vậy, em viết đơn này kính mong quý 
thầy cô và lớp cho em được nghỉ học ngày 
... Em hứa sẽ chép bài và làm bài tập đầy 
đủ.
Em xin chân thành cảm ơn. 
 Đức Thọ, Ngày.. 
 Học sinh đã kí Trả lời:
 1.Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật
Hoạt động 4: Vận dụng(5 phút) 2.Chủ đề: Lối sống có trách nhiệm, có ước 
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập: mơ, có ý nghĩa.
Đọc đoạn văn bản sau và thực hiện yêu 3. Điệp ngữ :
cầu Hãy sống như..
Ví dụ: " Hút thuốc là nguyên nhân của Và sao không là
90% các ca ung thư phổi, 75% các ca Sao không là
Giáo án ngữ văn cơ bản 10 5 Trường THPT Đức Thọ GV: Nguyễn Thị Tú Anh
 2: Chủ đề của văn bản trên?
 3: Nêu tác dụng của phép điệp trong văn 
 bản trên ?
 4: Lời bài hát đem đến cho anh/chị cảm xúc 
 gì?
 Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
 HS: suy nghĩ, ghi câu trả lời vào giấy 
 nháp.
 Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận
 HS trả lời, HS khác bổ sung. 
 Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả 
 thực hiện nhiệm vụ
 GV: Nhận xét đánh giá kết quả và chuẩn 
 hóa kiến 
IV. Củng cố, dặn dò: 
- Hoàn thiện các bài tập 
- Chuẩn bị bài mới: Chủ đề tự sự dân gian
 Giáo án ngữ văn cơ bản 10 7