Giáo án Ngữ văn 10 - Tiết 40: Tỏ lòng - Năm học 2020-2021 - Nguyễn Thị Tú Anh

 Trường THPT Đức Thọ GV: Nguyễn Thị Tỳ Anh
 Ngày soạn: 2/12/2020
 Tiết 40: Đọc văn
 Tỏ lòng
 (Thuật hoài)
 - Phạm Ngũ Lão -
I. Mục tiờu cần đạt:
1. Kiến thức :- Nhận biết: +Nờu được cỏc thụng tin về tỏc giả (cuộc đời, sự 
nghiệp);Nờu được ngắn gọn thụng tin cơ bản về tỏc phẩm (Xuất xứ, đề tài, bố cục)
+ Liệt kờ được những từ ngữ, hỡnh ảnh, biện phỏp nghệ thuật được sử dụng trong văn 
bản.
- Thụng hiểu:Làm rừ hiệu quả của cỏc từ ngữ, hỡnh ảnh và cỏc biện phỏp tu từ nghệ 
thuật được sử dụng trong văn bản.
-Vận dụng thấp:Xỏc định tõm sự về con người và thời thế đậm chất nhõn văn qua văn 
bản
- Vận dụng cao: Phõn tớch được hiệu quả nghệ thuật của việc sử dụng từ ngữ (hay 
những sỏng tạo về hỡnh ảnh, ngụn ngữ) độc đỏo trong văn bản 
2. Kĩ năng : - Biết làm: bài đọc hiểu về văn bản thơ trung đại
- Thụng thạo: sử dụng tiếng Việt khi trỡnh bày một bài nghị luận về một VB thơ trung 
đại
3.Thỏi độ : - Hỡnh thành thúi quen: đọc hiểu văn bản
- Hỡnh thành tớnh cỏch: tự tin khi trỡnh bày kiến thức về tỏc giả, tỏc phẩm thơ trung đại
- Hỡnh thành nhõn cỏch: Yờu thương con người; Khỏt vọng sống, khỏt vọng hạnh phỳc; 
Sống tự chủ; Sống trỏch nhiệm.
4.Phỏt triển năng lực:
- Năng lực chung: 
+ Năng lực tự học, năng lực tự giải quyết vấn đề và sỏng tạo, năng lực thẩm mỹ, năng 
lực thể chất, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tỏc, năng lực tớnh toỏn, năng lực cụng 
nghệ thụng tin và truyền thụng
- Năng lực riờng:
+ Năng lực sử dụng ngụn ngữ trong giao tiếp hàng ngày
+ Năng lực giải quyết vấn đề thụng qua mụn học
+ Năng lực vận dụng kiến thức văn học vào cuộc sống
II. Chuẩn bị
GV: SGK, SGV Ngữ văn 10, Tài liệu tham khảo, Thiết kế bài giảng
HS: SGK, vở soạn, tài liệu tham khảo
III. Tổ chức dạy và học
Bước 1: Ổn định tổ chức lớp
Bước 2: Kiểm tra bài cũ: Ngụn ngữ sinh hoạt là gỡ? Cỏc dạng tồn tại của nú?
Bước 3: Tổ chức dạy và học bài mới:
 Hoạt động của GV - HS Chuẩn kiến thức kĩ năng cần 
 đạt, năng lực cần phỏt triển
Hoạt động 1: Khởi động
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập
GV cho HS xem phim tài liệu về việc Phạm Ngũ Lóo đan - Nhận thức được nhiệm vụ 
sọt cần giải quyết của bài học.
 Em hóy cho biết nội dung đoạn phim ? - Tập trung cao và hợp tỏc 
Giỏo ỏn ngữ văn cơ bản 10 1 Trường THPT Đức Thọ GV: Nguyễn Thị Tỳ Anh
thảo luận. 
GV quan sỏt, hỗ trợ. II. Đọc hiểu văn bản
Bước 4: Nhận xột, đỏnh giỏ kết quả thực 1. So sỏnh nguyờn tỏc và bản dịch
hiện nhiệm vụ - Nguyờn tỏc: hoành súc => Cầm ngang 
GVnhận xột, chuẩn húa kiến thức ngọn giỏo.
Thao tỏc 2: Giỏo viờn hướng dẫn học sinh - Bản dịch: Mỳa giỏo.
đọc hiểu văn bản => Bản dịch làm giảm phần nào sự 
Mục tiờu: Giỳp học sinh cảm nhận được vẻ đường bệ, vững chói của hỡnh tượng. 
đẹp của con người thời Trần qua hỡnh 2. Hai cõu đầu
tượng trang nam nhi với lớ tưởng và nhõn a. Cõu 1 – Vẻ đẹp của con người thời 
cỏch cao cả; cảm nhận được vẻ đẹp của Trần.
thời đại qua hỡnh tượng “ba quõn” với sức - Chủ thể trữ tỡnh: tỏc giả - trỏng sĩ đời 
mạnh và khớ thế hào hựng; nắm được Trần.
những nột đặc sắc về nghệ thuật của bài - Tư thế của con người: hoành súc => 
thơ. cầm ngang ngọn giỏo.
- Kĩ thuật dạy học: cụng nóo – thụng tin + Thể hiện tinh thần xụng pha, tư thế 
phản hồi, thảo luận nhúm. làm chủ chiến trường, lẫm liệt, hiờn 
- Hỡnh thức tổ chức dạy học: học sinh làm ngang giữa trời đất.
việc độc lập kết hợp với làm việc nhúm. + Tư thế sẵn sàng xung trận với vũ khớ 
- Cỏc bước thực hiện: chĩa thẳng về phớa kẻ thự. 
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập - Thời gian: khỏp kỉ thu (khụng phải 
GV chia HS thành 4 nhúm, chuyển giao trong chốc lỏc mà mấy năm rồi( trói dài 
nhiệm vụ: theo năm thỏng).
Nhúm 1: So sỏnh nguyờn tỏc và bản dịch. - Khụng gian: giang sơn, non sụng, đất 
Nhúm 2: Vẻ đẹp của con người thời Trần nước.
được tỏi hiện qua những hỡnh ảnh nào? Từ => Bối cảnh thời gian và khụng gian lớn 
những hỡnh ảnh đú, em cú cảm nhận gỡ về lao, kỡ vĩ, làm nổi bật tầm vúc lớn lao 
vẻ đẹp của con người thời Trần? của con người. Cú thể núi, ngọn giỏo mà 
Nhúm 3: Nợ cụng danh mà tỏc giả núi tới con người cầm chắc trong tay cú chiều 
trong hai cõu thơ cuối cú thể hiểu theo dài được đo bằng chiều dài của nỳi sụng 
nghĩa nào? Phõn tớch ý nghĩa của nỗi thẹn và con người ấy cũng mang tầm vúc của 
trong hai cõu thơ cuối. nỳi sụng, của trời đất.
Nhúm 4: Qua những lời thơ tỏ lũng, em - Sứ mệnh của con người: trấn giữ, bảo 
thấy hỡnh ảnh trang nam nhi đời Trần mang vệ giang sơn => sứ mệnh thiờng liờng, 
vẻ đẹp như thế nào? Điều đú cú ý nghĩa gỡ cao cả. 
đối với tuổi trẻ hụm nay và ngày mai? => Cõu thơ đầu của bài thơ dựng lờn 
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ hỡnh ảnh người trỏng sĩ cầm ngang ngọn 
HS: suy nghĩ, thảo luận, ghi vào bảng phụ. giỏo mà trấn giữ đất nước. Con người ấy 
GV: Quan sỏt, hỗ trợ học sinh. xuất hiện với một tư thế hiờn ngang 
Bước 3: Bỏo cỏo kết quả mang tầm vúc vũ trụ. 
HS mỗi nhúm cử đại diện, bỏo cỏo kết quả b. Cõu 2: Vẻ đẹp của quõn đội nhà Trần.
thảo luận. - “Tam quõn”: ba quõn => hỡnh ảnh quõn 
GV quan sỏt, hỗ trợ. đội nhà Trần, cũng là hỡnh ảnh biểu 
Bước 4: Nhận xột, đỏnh giỏ kết quả thực trưng cho sức mạnh của dõn tộc. 
hiện nhiệm vụ - Hỡnh ảnh so sỏnh: “tam quõn tỡ hổ khớ 
GVnhận xột, chuẩn húa kiến thức thụn ngưu”:
Giỏo ỏn ngữ văn cơ bản 10 3 Trường THPT Đức Thọ GV: Nguyễn Thị Tỳ Anh
 hựng của lịch sử dõn tộc. 
 Thao tỏc 3: Gv hướng dẫn HS tổng kết 2. Nghệ thuật
 Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập - Hỡnh ảnh thơ hoành trỏng, thớch hợp 
 GV: Em hóy khỏi quỏt những nột đặc sắc với việc tỏi hiện khớ thế hào hựng của 
 về nội dung và nghệ thuật của bài thơ thời đại và tầm vúc, chớ hướng của người 
 “Thuật hoài”. anh hựng.
 Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ - Ngụn ngữ cụ đọng, hàm sỳc, cú sự dồn 
 - Học sinh suy nghĩ, ghi cõu trả lời vào nộn cao độ về cảm xỳc.
 giấy nhỏp.
 - Giỏo viờn quan sỏt, hỗ trợ học sinh. 
 Bước 3: Bỏo cỏo kết quả thảo luận
 - Học sinh trả lời.
 - Học sinh khỏc thảo luận, nhận xột.
 - GV: Quan sỏt, hỗ trợ học sinh. 
 Bước 4: Đỏnh giỏ kết quả thực hiện 
 nhiệm vụ học tập
 - Giỏo viờn nhận xột,chuẩn húa kiến thức
 Hoạt động 3: Luyện tập
 Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập Một số bài thơ trữ tỡnh trung đại: 
 Kể tờn những bài thơ trữ tỡnh trung đại Nhàn - Nguyễn Bỉnh Khiờm 
 Việt Nam mà biết? Cỏc bài thơ đú được Quốc tộ - Đỗ Phỏp Thuận 
 viết bằng ngụn ngữ nào? Cỏo tật thị chỳng - Món Giỏc 
 Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ Quy hứng - Nguyễn Trung Ngạn.
 - Học sinh suy nghĩ, ghi cõu trả lời vào - Viết bằng chữ Hỏn và chữ Nụm.
 giấy nhỏp.
 - Giỏo viờn quan sỏt, hỗ trợ học sinh. 
 Bước 3: Bỏo cỏo kết quả thảo luận
 - Học sinh trả lời.
 - Học sinh khỏc thảo luận, nhận xột.
 - GV: Quan sỏt, hỗ trợ học sinh. 
 Bước 4: Đỏnh giỏ kết quả thực hiện 
 nhiệm vụ học tập
 - Giỏo viờn nhận xột,chuẩn húa kiến thức
 Hoạt động 4: Vận dụng Trả lời
 Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập 1= a
 Cõu 1:Bài thơ “ Tỏ lũng” gợi cho em cảm 2= d
 nhận được?
a. ý chớ sắt đỏ của con người thời Trần.
b. Ước mơ cụng hầu, khanh tướng thời 
 nhà Trần.
c. ý nguyện về sự hi sinh củacon người 
 thời Trần.
 Cõu 2: Cảm hứng chủ đạo qua hai cõu thơ 
 cuối thể hiện ?
a. Lý tưởng cụng danh.
b. Ước mơ về cuộc sống thanh bỡnh.
 Giỏo ỏn ngữ văn cơ bản 10 5