Giáo án Ngữ văn 10 - Tiết 50: Đọc văn Cảm xúc mùa thu - Năm học 2020-2021 - Nguyễn Thị Tú Anh

 Trường THPT Đức Thọ GV: Nguyễn Thị Tú Anh
 Ngµy so¹n 21/12/2020
TiÕt 50: Đọc văn 
 C¶m xóc mïa thu
 - §ç Phñ -
I. Mục tiêu cần đạt:
1. Kiến thức :
a/ Nhận biết:HS nhận biết, nhớ được tên tác giả và hoàn cảnh ra đời của tác phẩm.
b/ Thông hiểu:HS hiểu và lí giải được hoàn cảnh sáng tác có tác động và chi phối như 
thế nào tới nội dung tư tưởng của tác phẩm.
c/Vận dụng thấp: Khái quát được đặc điểm phong cách tác giả từ tác phẩm.
d/Vận dụng cao:- Vận dụng hiểu biết về tác giả, hoàn cảnh ra đời của tác phẩm để phân 
tích giá trị nội dung, nghệ thuật của tác phẩm thơ.
2. Kĩ năng Rèn kĩ năng tự học, tự tìm hiểu giá trị của tác phẩm thơ trữ tình
3.Thái độ : a/ Hình thành thói quen: đọc hiểu văn bản
b/ Hình thành tính cách: tự tin khi trình bày kiến thức về thơ trữ tình
c/Hình thành nhân cách: có đạo đức trong sáng.
4. Phát triển năng lực:
- Năng lực chung: Năng lực tự học, năng lực tự giải quyết vấn đề và sáng tạo, năng lực 
thẩm mỹ, năng lực thể chất, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, năng lực tính toán, 
năng lực công nghệ thông tin và truyền thông
- Năng lực riêng: + Năng lực tự học, hợp tác: 
+Hình thành năng lực tái hiện và vận dụng kiến thức, năng lực vận dụng kiến thức tiếng 
Việt vào đọc hiểu các văn bản văn học khác. 
II. Chuẩn bị
GV: SGK, SGV Ngữ văn 10, Tài liệu tham khảo, Thiết kế bài giảng
HS: SGK, vở soạn, tài liệu tham khảo
III. Tổ chức dạy và học
Bước 1: Ổn định tổ chức lớp
Bước 2: Kiểm tra bài cũ: 
Bước 3: Tổ chức dạy và học bài mới:
 Hoạt động của GV -HS Nội dung cần đạt
Hoạt động 1: Khởi động
B1: GV giao nhiệm vụ: - Nhận thức được nhiệm vụ cần giải quyết của 
+ Trình chiếu tranh ảnh về văn hoá bài học.
đời nhà Đường và hình ảnh các nhà - Tập trung cao và hợp tác tốt để giải quyết 
thơ . nhiệm vụ.
+ Chuẩn bị bảng lắp ghép - Có thái độ tích cực, hứng thú.
* HS:
+ Nhìn hình đoán tác giả thơ nước 
ngoài
+ Lắp ghép tác phẩm với tác giả
B2: HS thực hiện nhiệm vụ:
B3: HS báo cáo kết quả thực hiện 
nhiệm vụ 
B4: GV nhận xét và dẫn vào bài 
Giáo án ngữ văn cơ bản 10 1 Trường THPT Đức Thọ GV: Nguyễn Thị Tú Anh
(755- 763) khiến Đỗ Phủ và gia Đó là sự khác thường. Bởi mùa thu phương 
đình phải phiêu bạt 7 năm (759- Bắc (Trung Quốc) thường được miêu tả với 
766), đói nghèo, chết trong bệnh tật hình ảnh ước lệ là hình ảnh rừng phong lá đỏ. 
trên một con thuyền rách nát... Nhưng ở đây, tuy rừng phong được nói tới 
Thao tác 2: Đọc hiểu văn bản. nhưng sắc màu rực rỡ của nó không còn mà 
Mục tiêu: Giúp học sinh nắm được: mang vẻ thê lương, ảm đạm, nặng nề. 
+ Nội dung: Qua bức tranh mùa thu - Cái nhìn bao quát trên diện rộng.
ở Ba Thục, nhà thơ thể hiện nỗi lo + Câu 2:
âu cho đất nước, nỗi buồn nhớ quê - So với nguyên tác, bản dịch làm mất các địa 
hương và nỗi ngậm ngùi cho thân danh cụ thể, gợi nhiều cảm xúc. Thông thường, 
phận mình. vùng núi Vu, kẽm Vu hiểm trở sẽ gợi cảm giác 
+ Nghệ thuật: Hiểu thêm đặc điểm hứng khởi trước vẻ đẹp hoành tráng, kì vĩ, bí ẩn. 
thơ Đường luật. Nhưng ở đây, chúng chỉ đem đến ấn tượng về 
+ Có kĩ năng đọc hiểu,phân tích, sự vắng lặng đến rợn người.
cảm nhận về thơ Đường luật. - Tầm nhìn của tác giả thu hẹp, hướng lên cao.
- Phương tiện dạy học: bảng phụ, -> Hai câu đầu: Cảnh thu thê lương, ảm đạm, 
bút dạ. lạnh lẽo, nặng nề, trầm uất ở vùng núi Quỳ 
- Kĩ thuật dạy học: công não, thông Châu, miền núi phía tây Trung Quốc, thượng 
tin – phản hồi. nguồn sông Trường Giang, nơi thi nhân lánh 
- Hình thức tổ chức dạy học: học nạn.
sinh làm việc độc lập, làm việc * Câu 3- 4: Hình ảnh thiên nhiên: sóng trên sông 
nhóm Trường Giang; mây trên cửa ải.
- Các bước thực hiện: - So sánh nguyên tác- dịch thơ:
1. Cảnh mùa thu (4 câu đầu): + Động từ “rợn” vận động nhẹ nhàng, ko 
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ diễn tả được sự vận động mạnh mẽ của sóng 
học tập như trong nguyên tác (sóng vọt lên tận lưng 
-Nhóm 1- 2: Ở câu 1-2, những cảnh trời).
vật nào được miêu tả? Sắc thái của + Động từ “đùn” lớp này chồng chất lên lớp 
chúng? So sánh bản nguyên tác và khác, chỉ sự vận động đi lên  ko truyền tải ý 
dịch thơ để thấy rõ sắc thái của cảnh “mây sa sầm xuống giáp mặt đất”.
trong cảm nhận của Đỗ Phủ? Đó là - Sắc thái của thiên nhiên:
cảnh thu ở đâu? + Thiên nhiên vận động mạnh mẽ, trái chiều 
-Nhóm 3: Các hình ảnh thiên nhiên như nén không gian lại, khiến trời đất như đảo 
được miêu tả ở câu 3- 4? So sánh lộn.
nguyên tác và dịch thơ? Nhận xét về + Thiên nhiên trầm uất, dữ dội.
sắc thái của cảnh thiên nhiên ở đây? => Nhận xét: 
(Thiên nhiên vận động ntn? Nó có + Cảnh thu được nhìn từ xa, cảnh rộng, bao 
tĩnh tại như ở câu 1-2?) quát.
- Nhóm 4: Khái quát lại vẻ riêng + Đó là cảnh thu ở vùng núi Quỳ Châu (Trung 
của thiên nhiên ở 4 câu đầu? Trong Quốc) thê lương, ảm đạm mà đầy những dồn 
cảnh đó có ngụ tình của tác giả ko? nén dữ dội. 
Đó là cảm xúc, tâm trạng gì? Tương + Sự vận động dữ dội, trái chiều của thiên 
quan cảnh và tình? nhiên, trời đất như đảo lộn nơi cửa ải nỗi 
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ buồn sầu, trầm uất và nỗi lo âu cho tình hình đất 
HS: suy nghĩ, thảo luận, ghi vào nước với biên giới chưa thật sự bình yên sau 
bảng phụ. những năm chiến tranh, loạn lạc liên miên (loạn 
Giáo án ngữ văn cơ bản 10 3 Trường THPT Đức Thọ GV: Nguyễn Thị Tú Anh
 - Phương tiện: bảng phụ, máy đến,bước chuyển để mùa đông buốt giá ùa về.
 chiếu - Hai câu thơ hướng ngoại, tả cảnh sinh hoạt của 
 - Kĩ thuật dạy học: Công não, nhân dân vùng Quỳ Châu. Nhưng đặt trong liên 
 phòng tranh, thông tin - phản hệ với câu 3- 4 (hiện thực lịch sử: tình hình đất 
 hồi nước chưa yên ổn, bao người phải trấn giữ biên 
 - Hình thức tổ chức: hoạt động ải xa xôi), hai câu thơ này ko phải tả cảnh đơn 
 nhóm thuần.
 - Các bước thực hiện:  Nỗi lo âu cho tình hình đất nước chưa yên ổn.
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ  Âm thanh tiếng chày đập vải, tiếng dao thước 
học tập để may áo rét gửi kẻ tha hương làm chạnh lòng 
GV chia lớp thành 4 nhóm và tác giả (cũng là một kẻ tha hương, lưu lạc, 
chuyển giao nhiệm vụ học tập: Nêu nghèo khổ), khơi lên nỗi ngậm ngùi, xót xa cho 
nét đặc sắc về nội dung và nghệ thân phận của ông.
thuật của văn bản?  Nỗi buồn nhớ quê hương của tác giả.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ => Nhận xét:
HS: Thảo luận nhóm, ghi câu trả lời Cảnh thu ở bốn câu sau thấm đượm tình thu, 
vào bảng phụ. thậm chí còn đồng nhấtvới tình thu (câu 5-6), 
Giáo viên: quan sát, hỗ trợ. khắc sâu ấn tượng về sự cô đơn, lẻ loi, u uất của 
Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo kẻ tha hương nặng lòng với quê hương và lo âu 
luận cho tình hình đất nước chưa yên ổn.
Hs báo cáo kết quả trên bảng phụ, 3. TỔNG KẾT: 
treo kết quả các nhóm khác quan a. Nội dung
sát, nhận xét, phản biện - Bức tranh thu hiu hắt, thê lương, ảm đạm mà 
Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn đầy dồn nén dữ dội, thấm đẫm tâm sự của 
Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết tác giả.
quả thực hiện nhiệm vụ - Tâm trạng tác giả:
Gv: Nhận xét đánh giá kết quả của + Lo âu cho đất nước.
các nhóm, chuẩn kiến thức. + Buồn nhớ quê hương.
 + Ngậm ngùi, xót xa cho thân phận mình.
 b. Nghệ thuật
 - Tả cảnh ngụ tình.
 - Ngôn ngữ hàm súc.
 - Nghệ thuật đối chỉnh, tạo cácmối tương quan
Hoạt động 3: Luyện tập Gợi ý:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ - Mạnh Hạo Nhiên
học tập Phiên âm : Xuân hiểu
Sưu tầm các câu thơ miêu tả tình Xuân miên bất giác hiểu
yêu quê hương, đất nước của các Xứ xứ văn đề điểu
nhà thơ thời Đường? Dạ lai phong vũ thanh,
 Hoa lạc tri đa thiểu!
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ Dịch thơ :
HS: suy nghĩ, thảo luận, ghi vào Buổi sáng mùa xuân
bảng phụ. Phạm Đình Nhân
GV: Quan sát, hỗ trợ học sinh. Dịch 2006
Bước 3: Báo cáo kết quả Tỉnh giấc xuân trời sáng,
Giáo án ngữ văn cơ bản 10 5