Giáo án Ngữ văn 10 - Tiết 51 - Năm học 2020-2021 - Nguyễn Thị Tú Anh

 Trường THPT Đức Thọ GV: Nguyễn Thị Tú Anh
 Ngµy so¹n 28/12/2020
TiÕt 51 : §äc thêm 
 THƠ HAI - KƯ CỦA BA SÔ
I. Mục tiêu cần đạt
1. Kiến thức :
a/ Nhận biết:HS nhận biết, nhớ được tên tác giả và hoàn cảnh ra đời của tác phẩm.
b/ Thông hiểu:HS hiểu và lí giải được hoàn cảnh sáng tác có tác động và chi phối như thế 
nào tới nội dung tư tưởng của tác phẩm.
c/Vận dụng thấp: Khái quát được đặc điểm phong cách tác giả từ tác phẩm.
d/Vận dụng cao:- Vận dụng hiểu biết về tác giả, hoàn cảnh ra đời của tác phẩm để phân 
tích giá trị nội dung, nghệ thuật của tác phẩm thơ Hai - cư.
2. Kĩ năng :
a/ Biết làm: bài đọc hiểu về thơ Hai - cư
b/ Thông thạo: sử dụng tiếng Việt khi trình bày một bài nghị luận về Thơ Hai - cư
3.Thái độ :
a/ Hình thành thói quen: đọc hiểu văn bản
b/ Hình thành tính cách: tự tin khi trình bày kiến thức về Thơ Hai - cư
c/Hình thành nhân cách: có đạo đức trong sáng.
4. Phát triển năng lực:
- Năng lực chung: Năng lực tự học, năng lực tự giải quyết vấn đề và sáng tạo, năng lực 
thẩm mỹ, năng lực thể chất, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, năng lực tính toán, 
năng lực công nghệ thông tin và truyền thông
- Năng lực riêng: Năng lực tự học, hợp tác: Hình thành năng lực tái hiện và vận dụng 
kiến thức, năng lực vận dụng kiến thức tiếng Việt vào đọc hiểu các văn bản văn học 
khác. 
II. Chuẩn bị
GV: SGK, SGV Ngữ văn 10, Tài liệu tham khảo, Thiết kế bài giảng
HS: SGK, vở soạn, tài liệu tham khảo
III. Tổ chức dạy và học
Bước 1: Ổn định tổ chức lớp
Bước 2: Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra vở soạn của hs và kiểm tra trong quỏ trỡnh học bài 
trờn lớp
Bước 3: Tổ chức dạy và học bài mới:
 Hoạt động của GV và HS Chuẩn kiến thức kĩ năng cần 
 đạt, năng lực cần phát triển
 Hoạt động 1: Khởi động
 Bước 1: GV giao nhiệm vụ: 
 *GV:
 +Trình chiếu tranh ảnh về đất nước, văn hoá Nhật Bản 
 cho hs xem - Nhận thức được nhiệm vụ 
 +Chuẩn bị bảng lắp ghép cần giải quyết của bài học.
 * HS: - Tập trung cao và hợp tác tốt 
 + Nhìn hình đoán tác giả thơ nước ngoài để giải quyết nhiệm vụ.
 + Lắp ghép tác phẩm với tác giả - Có thái độ tích cực, hứng 
 Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ: thú.
Giáo án ngữ văn cơ bản 10 1 Trường THPT Đức Thọ GV: Nguyễn Thị Tú Anh
 + Thủ pháp tượng trưng: lựa chọn những chi + Thiên nhiên và triết lí về thiên nhiên: 
 tiết đặc sắc nhất của sự vật có thể biểu hiện Tìm cái đẹp trong những hình ảnh giản 
 toàn thể -> thuỷ mặc. dị, bình thường của thiên nhiên.
 + Nội dung: một khoảnh khắc của sự vật và + Thấm đẫm tinh thần thiền tông Phật 
 đỉnh điểm của cảm xúc. giáo và tinh thần văn hóa phương Đông- 
 + Thiên nhiên và triết lý về thiên nhiên: thiên cách nhìn nhất thể hóa: Trời - đất, con 
 nhiên bình thường, nhỏ bé, dễ bị lãng quên người vạn vật ... là 1 quan hệ khăng khít.
 + Cảm thức thẩm mỹ: có những nét thấm mỹ + Ngôn ngữ : dùng ít các tính từ, trạng từ 
 riêng, rất cao và tinh tế. Haikư đề cao cái cụ thể hóa sự vật, hạn chế tưởng tượng 
 vắng lặng (sabi), đơn sơ (wabi), u huyền, của người đọc. Dùng nhiều danh, động 
 mềm mại, nhẹ nhàng (karumi) từ gợi tưởng tượng, suy ngẫm,
 + Ngôn ngữ: mang tính gợi chứ không tả, ít + Mơ hồ là đặc điểm ngôn ngữ quan 
 tính từ và trạng từ. Kiệm lời đến tối đa. trọng.
 GV quan sát, hỗ trợ. 
 Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực 
 hiện nhiệm vụ
 GV nhận xét, chuẩn hóa kiến thức
 Thao tác 2: Tìm hiểu những bài thơ 
 1,2,3,6.
 - Mục tiêu: Giúp học sinh:
 + Bước đầu hiểu được nội dung thể loại thơ 
 mới lạ này, từ đó cảm nhận được cái hay 
 cái đẹp của thể thơ Haikư. II. Đọc - hiểu văn bản
 + Nắm đựợc những đặc điểm nghệ thuật cơ 1. Bài một:
 bản của thể loại. - Ghi lại sự thực về cuộc đời nhiều biến 
 - Phương tiện dạy học: bảng phụ, bút dạ. đổi, lãng du của Ba-sô: quê ở Mi-ê, lên 
 - Kĩ thuật dạy học: công não, thông tin – Ê-đô (Tô-ki-ô) ở được 10 năm rồi trở về 
 phản hồi. thăm quê.
 - Hình thức tổ chức dạy học: học sinh làm - Gợi tình cảm tha thiết, chân thành với 
 việc độc lập, làm việc nhóm miền đất từng gắn bó: Ê-đô.
 - Các bước thực hiện: Cố hương- quê cũ( nơi gắn bó máu thịt.
 Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập - Liên hệ: “Khi ta ở chỉ là nơi đất ở/ Khi 
 GV chia lớp thành 4 nhóm ta đi, đất đã hóa tâm hồn” (Tiếng hát con 
 Nhóm 1: Ba-sô ghi lại sự thực gì trong cuộc tàu- Chế Lan Viên).
 đời của ông? Bài thơ gợi lên tình cảm gì? 
 Liên hệ với thơ Chế Lan Viên về tình cảm 2) Bài hai.
 này mà em biết? - Quý ngữ: Chim đỗ quyên: Mùa hè.
 Nhóm 2: Tìm quý ngữ ở bài 2? - Sự chuyển đổi cảm giác: Âm thanh 
 - Gắn bài thơ với hiện thực cuộc đời Ba-sô để tiếng chim gợi nhớ kinh đô
 cắt nghĩa nó? - Ở kinh đô mùa hè- hiện tại, mà nhớ 
 Gv gợi mở: Bài thơ này được viết trong một kinh đô xưa- kỉ niệm đã qua.
 hoàn cảnh tâm lí đặc biệt. Năm Ba-sô 40 tuổi, - Liên hệ với 2 câu thơ của Bà huyện 
 ông du hành đến vùng Ka-sai, nơi gần nhà Thanh Quan: 
 nên đã ghé về thăm quê mới biết mẹ đã mất. « Nhớ nước đau lòng. cái gia gia »,
 Người anh đưa cho ông di vật của mẹ là một -> Cả 2 bài thơ nói đến tình cảm gắn bó 
 mớ tóc bạc... sâu nặng với mảnh đất mình đã và đang 
Giáo án ngữ văn cơ bản 10 3 Trường THPT Đức Thọ GV: Nguyễn Thị Tú Anh
 - Ở kinh đô mùa hè (hiện tại)  nhớ kinh đô 
 xưa- kỉ niệm đã qua  nỗi niềm hoài cổ.
 Nhóm 3. Bài 3
 - Hình ảnh mái tóc bạc  di vật của người 
 mẹ đã mất; biểu tượng cho cuộc đời vất vả 
 một nắng hai sương của người mẹ.
 - Quý ngữ: làn sương thu  hình ảnh đa 
 nghĩa:
 + Giọt lệ như sương.
 + Tóc mẹ như sương.
 + Đời người như giọt sương- ngắn ngủi, vô 
 thường.
 - Hình ảnh dòng “lệ trào nóng hổi”  nỗi xót 
 xa, đau đớn vì mất mẹ  tình cảm mẫu tử 
 cảm động.
 Nhóm 4: Bài 6
 - Quý ngữ: hoa anh đào  mùa xuân.
 - Cảnh những cánh hoa đào rụng lả tả làm 
 mặt hồ lăn tăn sóng gợn  cảnh tĩnh, đơn sơ, 
 giản dị và đẹp.
 - Triết lí Thiền tông: sự tương giao của các 
 sự vật, hiện tượng trong vũ trụ.
 Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực 
 hiện nhiệm vụ
 GV nhận xét, chuẩn hóa kiến thức
 Hoạt động 3: Luyện tập TRẢ LỜI
 Bước 1: GV giao nhiệm vụ: 
 Câu hỏi 1: Bài thơ sau đây của Ba-sô miêu 
 tả cảnh gì ?
 Trên cành khô/chim quạ đậu/chiều thu
 a. Một chiều thu bình dị. b. Một chiều thu cô tịch, úa tàn
 b. Một chiều thu cô tịch, úa tàn
 c. Một bức tranh thu sống động.
 d.Một mùa thu buồn man mác
 Câu hỏi 2: Bài thơ sau đây của Ba-sô thể 
 hiện điều gì ?
 Lệ trào nóng hổi/tan trên tay tóc mẹ/ làn 
 sương thu
 a. Xúc động khi gặp lại mẹ sau ngày tháng 
 xa cách
 b. Mong ước được trở lại gặp mẹ
 c. Đau buồn khi nghe tin mẹ mất nhưng d. Nỗi đau đớn khi cầm trên tay mớ tóc 
 không trở về thăm mẹ được bạc của người mẹ đã mất
 d. Nỗi đau đớn khi cầm trên tay mớ tóc bạc 
 của người mẹ đã mất
Giáo án ngữ văn cơ bản 10 5 Trường THPT Đức Thọ GV: Nguyễn Thị Tú Anh
 diệu của một buổi sớm mai. Ở đây hoa và 
 người như hòa làm một hóa thân vào thế 
 giới đầy lung linh huyền ảo và rồi người lấy 
 nước phải lẳng
 Bước 4: GV nhận xét, chuẩn hóa kiến 
 thức
 Hoạt động 5: Mở rộng, sáng tạo Quý ngữ: Mùa xuân - bông hoa đại 
 Bước 1:GV giao nhiệm vụ: nazma nở e ấp bên hàng dậu 
 Tìm quý ngữ cho một số bài thơ Hai cư Khi nhìn kĩ
 sau? Tôi thấy Nazma nở hoa
 Khi nhìn kĩ Bên hàng dậu (Bashô)
 Tôi thấy Nazma nở hoa Quý ngữ: Miêu tả cảnh sắc mùa hè bằng 
 Bên hàng dậu (Bashô) tiếng cu gáy:
 Ôi chim cu
 Ôi chim cu Bay lượn và ca hát
 Bay lượn và ca hát Bận rộn xiết bao (Bashô)
 Bận rộn xiết bao (Bashô) Quý ngữ: Mùa thu với những đêm dài 
 thanh vắng và những ánh trăng suông 
 Trăng thu buồn bã:
 Suốt đêm tôi dạo Trăng thu
 Loanh quanh bên hồ (Bashô) Suốt đêm tôi dạo
 Loanh quanh bên hồ (Bashô)
 Cây chuối trong gió thu Quý ngữ: Một bức tranh mùa thu ban 
 Ta nghe giọt mưa rơi tí tách đêm thật buồn và hiu quạnh, có gió, có 
 Rơi vào bể đêm (Bashô) mưa, có tiếng xào xạc, tí tách trong 
 Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ vườn chuối được chấm phá như một 
 Bước 3: HS báo cáo kết quả thực hiện bức tranh thủy mặc
 nhiệm vụ Cây chuối trong gió thu
 Bước 4: GV nhận xét, chuẩn hóa kiến Ta nghe giọt mưa rơi tí tách
 thức Rơi vào bể đêm (Bashô)
Bước 4: Giao bài và hướng dẫn bài, chuẩn bị bài ở nhà
-Tìm hiểu mối liên hệ gần gũi giữa ý thơ của Ba-Sô với 1 số các nhà thơ khác của 
VNam?
Giáo án ngữ văn cơ bản 10 7