Giáo án Ngữ văn 11 - Tiết 46 đến 48 - Năm học 2020-2021

 Ngày soạn: 22/11/2020
 Tiết 46- 48: 
 MỘT SỐ THỂ LOẠI VĂN HỌC: THƠ, TRUYỆN.
 A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
 1. Kiến thức
 - Nhận biết loại và thể trong văn học 
 - Hiểu khái quát đặc điểm của một số thể loại văn học: thơ truyện
 2. Kĩ năng
 Vận dụng những hiểu biết về thể loại văn học vào việc đọc văn 
 3. Thái độ:
 Say mê tìm hiểu một số thể loại văn học quen thuộc 
 4. Những năng lực cụ thể học sinh cần phát triển: 
 - Năng lực thu thập thông tin liên quan đến thể loại thơ, truyện
 - Năng lực đọc – hiểu các tác phẩm văn học liên quan đến thể loại thơ, truyện
 - Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân về thể loại thơ, truyện
 - Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận về về thể loại thơ, truyện
 - Năng lực phân tích, so sánh đặc điểm sự khác nhau giữa thể loại thơ, truyện
 - Năng lực tạo lập văn bản nghị luận văn học
 B. THIẾT KẾ BÀI HỌC 
 I. SỰ CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
 1. Sự chuẩn bị của Giáo viên
 - SGK, SGV, tài liệu tham khảo, soạn giảng khoa học theo hướng đổi mới 
phát huy năng lực học sinh.
 - Tâm thế giảng dạy phù hợp.
 2. Sự chuẩn bị của Học sinh
 - Chuẩn bị soạn bài kĩ lưỡng trước khi tới lớp Cho ví dụ? hình, chủng loại. Tác phẩm văn học được 
 chia làm 3 loại: tự sự, trữ tình, trào phúng
 2. Thể.
 - Thể là gì? Mối quan hệ giữa - Là hiện thực hóa của loại, nhỏ hơn loại.
thể với loại? Căn cứ để phân chia - Căn cứ để phân chia đa dạng: Có khi 
thể? Trong từng loại, hãy nêu một dựa vào độ ngắn dài; đề tài; cấu trúc; tính 
số thể chủ yếu? Cho ví dụ? chất mâu thuẫn; cảm hứng chủ đạo
 - Có một thể loại tồn tại độc lập: Văn 
 HS trao đổi, thảo luận theo nghị luận
cặp. ( chính trị xã hội, văn hóa.)
 GV gọi đại diện một số cặp 
trả lời.
 GV chuẩn xác kiến thức (GV 
có thể hệ thống hóa sơ đồ loại – 
thể loại).
 II. Thể loại thơ
 1. Khái lược về thơ.
 a/ Đặc trưng của thơ.
 - Là một thể loại văn học có phạm vi phổ 
 biến rộng và sâu.
 - Thơ tác động đến người đọc bằng sự 
 nhận thức cuộc sống, những liên tưởng, 
 tưởng tượng phong phú,
 - Thơ ca là tấm gương phản chiếu tâm gái đẹp. Cái để làm quen là nhan từng dòng, từng câu, từng từ, từng hình ảnh, 
sắc. Chữ nghĩa là nhan sắc của nhịp điệu 
thơ. Cái để sống với nhau là đức - Lí giải, đánh giá về nội dung và nghệ 
hạnh. Tấm lòng là đức hạnh của thuật 
bài thơ”
 ❖ Đuy – be – lây: “ Thơ là 
người thư kí trung thành của 
những trai tim
 * Hoạt động 3: Tìm hiểu về 
 III. Truyện.
thể loại truyện
 1. Khái lược về truyện.
 GV hướng dẫn HS đọc phần 
 a/ Đặc trưng của truyện.
II.SGK
 - Là thể loại văn học phản ánh đời sống 
 Định hướng nội dung.
 trong tính khách quan của nó qua con người, 
 Trao đổi thảo luận nhóm.
 hành vi, sự kiện được miêu tả và kể lại bởi 
 Đại diện nhóm trình bày. GV 
 một người nào đó. - Thường có cốt truyện.
chuẩn xác kiến thức.
 - Nhân vật.
 - Nhân vật được miêu tả chi tiết, sống 
 - Nhóm 1: Nêu đặc trưng của
 động gắng vopiws hoàn cảnh.
 truyện? Truyện khác với thơ 
 - Phạm vi miêu tả không bị hạn chế bởi 
tự sự trữ tình ở những điểm nào? 
 thời gian và không gian.
Phân tích một ví dụ điển hình?
 - Ngôn ngữ linh hoạt gần với đời sống. Đại diện nhóm trình bày. GV chuẩn xác kiến thức.
 - Nhóm 1: Nghệ thuật tả cảnh, tả tình trong “ Thu điếu” (Nguyễn Khuyến).
 - Nhóm 2: Nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ trong “ Thu điếu” (Nguyễn Khuyến)
 Gợi ý:
 - Một bức tranh thu cổ điển với thi đề, thi liệu quen thuộc.
 - Mùa thu trong “Câu cá mùa thu” là điển hình cho mùa thu của làng quê VN 
vùng đồng bằng Bắc Bộ.
 - Đường nét trong bức tranh thu thật mảnh mai, tinh tế.
 - Sự hòa phối màu sắc đã đạt đến độ tinh tế bậc thầy.
 - Ngôn ngữ giản dị, trong sáng, diễn tả được những biểu hiện tinh tế của sự vật 
và của tâm trạng con người. Đặc biệt, vần eo được tác giả sử dụng thật tài tình, 
diễn tả một không gian vắng lặng và thu nhỏ dần.
 - Bút pháp nghệ thuật của thơ cổ điển (lấy động tả tĩnh).
 => Cảnh chan chứa tình và tình thấm đẫm trong cảnh là nét đặc trưng của mùa 
thu trong thơ Nguyễn Khuyến
Bài tập 2: Về nhà
 HĐ Vận dụng
? Phân loại các bài thơ đã học trong chương trình Ngữ văn 11
- HS thực hiện nhiệm vụ:
- HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ: 
Gợi ý
- Theo nội dung biểu hiện: thơ trữ tình, thơ tự sự, thơ trào phúng
- Theo cách tổ chức bài thơ: thơ cách luật, thơ tự do, thơ văn
 HĐ Tìm tòi mở rộng