Giáo án Vật lí 12 - Tiết 1,2: Dao động điều hòa - Năm học 2019-2020 - Lê Bá Hoàng

 Giáo án Vật lí 12
 Chương I: DAO ĐỘNG CƠ
 Tiết 1,2: DAO ĐỘNG ĐIỀU HOÀ Ngày soạn: 04/9/2019
I. MỤC TIÊU
 1. Kiến thức: 
 - Học sinh hiểu được thế nào là: Dao động, dao động tuần hoàn, chu kì dao động, tần số dao 
 động và dao động điều hòa.
 - Học sinh biết dạng phương trình dao động, xác định được các đại lượng đặc trưng của vật 
 dao động điều hòa. Viết được phương trinhg vận tốc, gia tốc và hiểu được đặc điểm vận tốc 
 gia tốc của vật DĐĐH.
 - Vẽ được đồ thị của vật dao dộng điều hòa. Từ đồ thị xác định được PT vật dao động
 2. Kĩ năng:
 - Viết được phương trình của dao động điều hoà và giải thích được các đại lượng trong phương 
 trình.
 - Tính được vận tốc và gia tốc vật dđđh
 - Vẽ được đồ thị của vật dao dộng điều hòa. Từ đồ thị xác định được PT vật dao động
 3. Thái độ: Nghiêm túc, hứng thú trong học tập.
 4. Năng lực hướng tới
 a, Phẩm chất năng lực chung
 Phẩm chất: Tự lập, tự tin, tự chủ; Có trách nhiệm bản thân và cộng đồng
 Năng lực chung: Năng lực tự học; năng lực giải quyết vấn đề; Năng lực giao tiếp; Năng lực 
 hợp tác; Năng lực sử dụng ngôn ngữ; Năng lực tính toán.
 b, Năng lực chuyên biệt môn học
 Học sinh hiểu được phương trình li độ, vận tốc, gia tốc vật dđđh. Đặc điểm tính chất của 
 chúng. 
 Xác định được các dại lượng đặc trưng vật dao động điều hoa: Biên độ, chu kì tàn số, tần số 
 góc. pha ban đầu, lí độ, vận tốc và gia tốc
II. PHƯƠNG PHÁP-KĨ THUẬT
 1. Phương pháp
PP dạy học Gợi mở - vấn đáp, PP thuyết trình, PP hoạt động nhóm, PP công tác độc lập
 2. Kĩ thuật dạy học
Kĩ thuật dặt câu hỏi.
III. CHUẨN BỊ
 1. Giáo viên: Hình vẽ mô tả dao động của hình chiếu P của điểm M trên đường kính P 1P2 và 
 thí nghiệm minh hoạ.
 2. Học sinh: Ôn lại chuyển động tròn đều.
IV. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC
1. Tổ chức:
2. Kiểm tra bài cũ:
 - Kiểm tra vở và sách của học sinh
 - Giới thiệu chương I 
3. Bài mới:
Người soạn: Lê Bá Hoàng Giáo án Vật lí 12
- Yêu cầu hs xác định góc - M có tọa độ góc φ + ωt - Giả sử M chuyển động ngược chiều 
MOP sau khoảng thời dương vận tốc góc là ω, P là hình 
gian t. chiếu của M lên Ox.
 Tại t = 0, M có tọa độ góc φ
- Yêu cầu hs viết phương x OM cos( t ) Sau t, M có tọa độ góc φ + ωt
trình hình chiếu của OM Khi đó: OP x điểm P có phương 
lên x trình là: x OM cos( t )
- Đặt OM = A yêu cầu hs x A cos(.t ) - Đặt A = OM ta có:
viết lại biểu thức x A cos(.t )
- Nhận xét tính chất của - Hàm cosin là hàm điều Trong đó A, ω, φ là hằng số
hàm cosin hòa - Do hàm cosin là hàm điều hòa nên 
- Rút ra P dao động điều - Tiếp thu điểm P được gọi là dao động điều 
hòa hòa
 2. Định nghĩa
- Yêu cầu hs định nghĩa - Định nghĩa (SGK) Dao động điều hòa là dao động 
dựa vào phương trình trong đó li độ của vật là một hàm 
- Giới thiệu phương trình -Tiếp thu và chuẩn bị trả cosin (hay sin) của thời gian.
dao động điều hòa lời các câu hỏi cuảt GV 3. Phương trình
- Giải thích các đại lượng - Phương trình x = A cos(ωt + φ) 
 + A gọi là phương trình của dao động 
 điều hòa
 + (ωt + φ) * A là biên độ dao động, là li độ 
 cực đại của vật. A > 0.
 + φ * (ωt + φ) là pha của dao động tại 
 thời điểm t
- Nhấn mạnh hai chú ý - Phân tích ví dụ để cùng * φ là pha ban đầu tại t = 0 (φ < 0, 
của dao động liên hệ với GV rút ra các chú ý về φ>0, φ = 0)
bài sau. quỹ đạo dao động và 4. Chú ý
Người soạn: Lê Bá Hoàng Giáo án Vật lí 12
- Nhận xét tổng quát * Tại x = 0 thì a = 0
 2
 * Tại x A thì a = amax = ω A
- Yêu cầu hs lập bảng giá - Khi φ = 0 V. Đồ thị của dao động điều hòa
trị của li độ với đk pha x = A cosωt T 3T
ban đầu bằng không t ωt x 2 2 t
 0 0 A T
 T/4 π/2 0
 T/2 π -A
- Nhận xét gọi hs lên bản 3T/4 3π/2 0 Đồ thị của dao động điều hòa với 
vẽ đồ thị. T 2π A φ = 0 có dạng hình sin nên người ta 
 còn gọi là dao động hình sin.
- Củng cố bài học
 HOẠT ĐỘNG 3: Hoạt động luyện tập (15')
Mục tiêu: Luyện tập củng cố nội dung về dao động điều hòa
Phương pháp dạy học: dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình
 Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực 
 sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.
 1. Chọn câu đúng. Dao động điều hoà là dao động có:
 A. Li độ được mô tả bằng định luật dạng sin (hay cosin) theo thời gian.
 B. Vận tốc của vật biến thiên theo hàm bậc nhất đối với thời gian.
 C. Sự chuyển hoá qua lại giữa thế năng và động năng nhưng cơ năng luôn luôn bảo toàn.
 D. A và C đúng.
 2. Chọn câu đúng. Chu kỳ của dao động tuần hoàn là 
 A. khoảng thời gian mà trạng thái dao động được lặp lại như cũ.
 B. khoảng thời gian ngắn nhất mà trạng thái dao động được lặp lại như cũ.
 C. khoảng thời gian vật thực hiện dao động. D. B và C đều đúng
 3. Chọn câu đúng. Chu kỳ dao động của con lắc lò xo là:
 k 1 m m
 A. T 2 B. T C. T 2 D. 
 m 2 k k
 1 k
T 
 2 m
 4. Chọn câu đúng. Một vật thực hiện đồng thời hai dao động điều hoà có phương trình 
dao động: x1 A1 sin(t 1) và x2 A2 sin(t 2) thì biên độ dao động tổng hợp là:
 A. A = A1 + A2 nếu hai dao động cùng pha B. A = A1 A2 nếu hai dao động 
ngược pha
 C. A1 A2 < A < A1 + A2 nếu hai dao động có độ lệch pha bất kỳ. D. A, B, C 
đều đúng.
 5. Chọn câu đúng. Dao động của con lắc đơn được xem là dao động điều hoà khi:
 A. Chu kỳ dao động không đổi B. Biên độ dao động nhỏ.
 C. Khi không có ma sát. D. Không có ma sát và dao động với biên độ nhỏ.
Người soạn: Lê Bá Hoàng Giáo án Vật lí 12
GV chia lớp thành nhiều nhóm 
( mỗi nhóm gồm các HS trong 1 bàn) và giao các nhiệm vụ: thảo luận trả lời các câu hỏi 
sau và ghi chép lại câu trả lời vào vở bài tập 
Bài 3 (trang 9 SGK Vật Lý 12): Mối liên hệ giữa dao động điều hòa và chuyển động tròn 
đều thể hiện ở chỗ nào ?
Bài 4 (trang 9 SGK Vật Lý 12): Nêu định nghĩa chu kì và tần số của dao động điều hòa.
2. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- HS trả lời.
- HS nộp vở bài tập.
- HS tự ghi nhớ nội dung trả lời đã hoàn thiện.
Bài 3 (trang 9 SGK Vật Lý 12): Một điểm P dao động điều hòa trên một đoạn thẳng luôn 
luôn có thể được coi là hình chiếu của một điểm M tương ứng chuyển động tròn đều lên 
đường kính là đoạn thẳng đó.
 Bài 4 (trang 9 SGK Vật Lý 12∗ Chu kì T (đo bằng giây (s)) là khoảng thời gian ngắn 
 nhất sau đó trạng thái dao động lập lại như cũ hoặc là thời gian để vật thực hiện một dao 
 động.
 T = t/N = 2π/ω (t là thời gian vật thực hiện được N dao động)
 ∗ Tần số f (đo bằng héc: Hz) là số chu kì (hay số dao động) vật thực hiện trong một đơn 
 vị thời gian:
 f = N/t = 1/T = ω/2π (1Hz = 1 dao động/giây)
 HOẠT ĐỘNG 5: Hoạt động tìm tòi và mở rộng (6’)
Mục tiêu: Tìm tòi và mở rộng kiến thức
Phương pháp dạy học: dạy học nêu và giải quyết vấn đề
 Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực 
 sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.
Tìm hiểu các vì dụ thực tế về dao động điều hòa mà em gặp
4. Hướng dẫn về nhà:
 - Về nhà học bài và đọc nốt phần còn lại
 - Làm bài tập 1.6,1.7 SGK/trang 4
Người soạn: Lê Bá Hoàng