Giáo án Vật lí 12 - Tiết 28-31: Bài tập + Các loại máy điện - Năm học 2019-2020 - Lê Bá Hoàng

 Giáo án Vật lí 12
Tiết 28: BÀI TẬP Ngày soạn: 04/12/2019
I. Mục tiêu
1. Kiến thức
- Ôn tập, củng cố, mở rộng kiến thức về công suất của mạch RLC
2. Kỹ năng
- Giải được các dạng bài toán cơ bản về xác định hệ số công suất, công suất của 
mạch. 
II. Chuẩn bị
III. Tiến trình lên lớp
Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ
- Viết biểu thức tính hệ số công suất, công suất của mạch RLC?
Hoạt động 2: Giải các dạng toán cơ bản
 Hoạt động của GV_HS Nội dung kiến thức
- GV hướng dẫn và yêu cầu HS Bài 1: Mạch điện xoay chiều R=30Ω, 
trình bày bài giải ZL=50Ω, ZC=20Ω được cung cấp bỡi điện áp 
- HS trình bày bài giải theo yêu hiệu dụng 100V. Xác định hệ số công suất và 
cầu của GV công suất của mạch.
Bài 1: Giải:
- Tính tổng trở -Tổng trở: 
- Tính hệ số công suất theo công 2 2 2 2
 Z R (Z L Z C ) 30 50 20 30 2 
thức
 Ω
- Tính dòng hiệu dụng
 R 30 1
- Tính công suất - Hệ số công suất: cosφ= = =
 Z 30 2 2
 - Dòng điện hiệu dụng: 
 I=U/Z=100/(30 2 )=10/(3 2 ) A
 - Công suất tiêu thụ:
Bài 2: 2
- Xác định pha ban đầu của điện P=R.I = 30.(100/18)=166,7 W
áp và dòng điện Bài 2: Đặt điện áp u=200cos100πt(V) vào hai 
- Tính độ lệch pha giữa điện áp đầu đoạn mạch RC thì dòng điện chạy qua 
 mạch i=10cos(100πt-π/4) (A). Xác định hệ số 
và dòng điện φ= φu- φi 
- Tính giá trị của cosφ công suất và công suất tiêu thụ, điện trở của 
- Tính công suất tiêu thụ mạch.
P=UIcosφ Giải:
- Tính tổng trở - Góc lệch pha giữa điện áp so với dòng điện: 
- Tính điện trở R của mạch từ φ= φu- φi= 0 – (-π/4) = 
biểu thức cosφ=R/Z 4
 - Hệ số công suất: cosφ=cos(π/4)= 2
 2
 - Công suất tiêu thụ:
 P=UIcosφ 
 Trong đó: U=U 0 / 2 = 200/ 2 V
Bài 3: I=I 0 / 2 = 10/ 2 A
- Nhận xét khi có cộng hưởng
GV: Lê Bá Hoàng Giáo án Vật lí 12
Ngày soạn: 09/12/2019
Tiết 29,30,31
 Chủ đề: CÁC LOẠI MÁY ĐIỆN
 I. Nội dung Chuyên đề
 Việc xây dựng Chuyên đề “Các loại máy điện” dựa trên kiến thức về hiện 
tượng cảm ứng điện từ mà học sinh đã học ở lớp 11. Nội dung kiến thức trong 
Chuyên đề “Các loại máy điện” được tổ chức dạy học trong 3 tiết.
 Phương pháp được sử dụng trong quá trình tổ chức dạy học là phương pháp 
tìm tòi khám phá, các bước xây dựng kiến thức tuân theo tiến trình nghiên cứu 
khoa học, nhằm bồi dưỡng được nhiều năng lực thành phần của năng lực chuyên 
biệt môn Vật lí.
 Dưới đây trình bày một trong các tiến trình dạy học cũng như hệ thống câu 
hỏi bài tập kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực Chuyên đề 
“Các loại máy điện”.
 II. Tổ chức dạy học chuyên đề 
 1. Mục tiêu 
 1.1 Kiến thức
 - Hiểu được sự cần thiết phải truyền tải điện năng đi xa.
 - Viết được biểu thức của điện năng hao phí trên đường dây tải điện.
 - Phát biểu được định nghĩa, nêu được cấu tạo và nêu được nguyên tắc hoạt 
động, biết được một số ứng dụng của máy biến áp.
 - Viết được hệ thức giữa điện áp của cuộn thứ cấp và cuộn sơ cấp trong máy 
 biến áp.
 - Viết được biểu thức giữa cượng độ dòng điện hiệu dụng trong cuộn thứ 
cấp và cuộn sơ cấp của máy biến áp.
 - Biết được nguyên tắc hoạt động và cấu tạo của máy phát điện xoay chiều.
 - Biết được đặc điểm cấu tạo và ưu điểm của máy phát điện xoay chiều 3 
 pha.
 - Trình bày được khái niệm từ trường quay và cách tạo ra từ trường quay.
 - Biết được nguyên tắc hoạt động của động cơ không đồng bộ.
 - Hiểu được nguyên tắc cấu tạo và hoạt động của động cơ không đồng bộ ba 
 pha.
 1.2. Kĩ năng 
 - Giải thích được nguyên tắc hoạt động và cấu tạo của máy biến áp.
 - Giải thích được nguyên tắc hoạt động và cấu tạo của máy phát điện xoay 
 chiều.
 - Giải thích được nguyên tắc hoạt động của động cơ không đồng bộ.
 - Thành thạo trong tính toán các bài toán liên quan.
 1.3.Thái độ
 - Hứng thú học tập, tích cực tự chủ chiếm lĩnh kiến thức. 
 - Có tinh thần học tập hợp tác. 
 1.4. Định hướng phát triển năng lực
 Những năng lực thành phần của năng lực chuyên biệt môn Vật lí có thể 
GV: Lê Bá Hoàng Giáo án Vật lí 12
 tiễn điện xoay chiều. 
 - Đặt ra những câu hỏi liên quan tới cơ 
 P1: Đặt ra những câu
 chế hình thành dòng điện ở cuộn thứ cấp 
 hỏi về một sự kiện vật
 của máy biến áp, ở cuộn dây phần cảm 
 lí
 của máy phát điện...
 - Mô tả được hiện tượng cảm ứng điện từ.
 P2: Mô tả được các hiện - Mô tả được sự tiêu hao điện năng trong 
 tượng tự nhiên bằng quá trình truyền tải.
 ngôn ngữ vật lí và chỉ ra - Mô tả được cơ chế tạo ra dòng điện từ 
 các quy luật vật lí trong máy phát điện.
 hiện tượng đó - Mô tả được quá trình biến đổi điện năng 
 thành cơ năng ở động cơ điện.
 P3: Thu thập, đánh giá, -Thu thập, đánh giá, lựa chọn và xử lí 
 lựa chọn và xử lí thông thông tin từ các nguồn khác nhau: đọc 
 tin từ các nguồn khác sách giáo khoa Vật lí, sách tham khảo, báo 
 nhau để giải quyết vấn chí, các thông tin khoa học, Internetđể 
 đề trong học tập vật lí tìm hiểu về các loại máy điện.
 P4: Vận dụng sự tương 
 tự và các mô hình để xây 
 Năng dựng kiến thức vật lí
 lực về P5: Lựa chọn và sử dụng 
 - Sử dụng các phép toán về lượng giác để 
 phương các công cụ toán học 
 nghiên cứu các phương trình dạng sin của 
 pháp phù hợp trong học tập 
 suất điện động tạo thành.
 vật lí.
 P6: Chỉ ra được điều 
 kiện lí tưởng của hiện 
 tượng vật lí
 P7: Đề xuất được giả - Đề xuất được phương án thí nghiệm 
 thuyết; suy ra các hệ quả kiểm tra nguyên lý hoạt động máy biến áp 
 có thể kiểm tra được và động cơ không đồng bộ.
 P8: Xác định mục đích, 
 - Lắp ráp được thí nghiệm khảo sát về 
 đề xuất phương án, lắp 
 máy biến áp.
 ráp, tiến hành xử lí kết 
 - Tiến hành thí nghiệm mô tả về hoạt động 
 quả thí nghiệm và rút ra 
 của động cơ không đồng bộ.
 nhận xét
 P9: Biện luận tính đúng 
 đắn của kết quả thí 
 nghiệm và tính đúng đắn - So sánh được kết quả lý thuyết và kết 
 các kết luận được khái quả thực tế trên thí nghiệm.
 quát hóa từ kết quả thí 
 nghiệm này
 X1: Trao đổi kiến thức 
 Năng lực 
 và ứng dụng vật lí bằng -HS trao đổi những kiến thức về các loại 
 trao đổi 
 ngôn ngữ vật lí và các máy điện.
 thông tin
 cách diễn tả đặc thù của 
GV: Lê Bá Hoàng Giáo án Vật lí 12
 - Bộ thí nghiệm về sự quay đồng bộ và sự quay không đồng bộ trong từ 
 trường.
 - Mô hình động cơ không đồng bộ ba pha
 2.2 Chuẩn bị của HS
 - Ôn tập kiến thức về hiện tượng cảm ứng điện từ.
 - Ôn tập kiến thức về mạch điện xoay chiều.
 3. Tiến trình dạy học
 Tiết 1: Tìm hiểu về máy phát điện xoay chiều
 Hoạt động 1: Ôn tập hiện tượng cảm ứng điện từ
 TT Bước Nội dung
 - Gv: Tiến hành thí nghiệm khảo sát hiện tượng cảm ứng 
 Chuyển giao 
1 1 điện từ đối với ống dây và nam châm.
 nhiệm vụ
 - HS: Quan sát hiện tượng
 - GV: Yêu cầu HS hoàn thành PHT ôn tập hiện tượng cảm 
 Thực hiện
2 2 ứng điện từ.
 nhiệm vụ
 - Hoạt động theo cặp, hoàn thành PHT
 Báo cáo, - GV hướng dẫn thảo luận lần lượt từng câu hỏi trước lớp
3 3
 thảo luận - Đại diện các cặp báo cáo kết quả thảo luận.
 Kết luận, 
 nhận
 - GV ghi nhận kết quả công việc của từng nhóm. Kết luận về 
 định, hợp 
4 4 kiến thức.
 thức
 - Hs theo dõi kết quả thực hành của từng nhóm
 hóa kiến 
 thức
 Hoạt động 2: Tìm hiểu máy phát điện xoay chiều một pha
 TT Bước Nội dung
 - GV: Cho HS quan sát mô hình, tranh ảnh về máy phát điện 
 Chuyển giao xoay chiều một pha.
5 1
 nhiệm vụ - HS: Hoạt động theo nhóm, quan sát và nêu nhận xét về 
 máy phát điện xoay chiều một pha.
 - GV: Hướng dẫn HS thực hiện nhiệm vụ.
 Thực hiện - HS: Các nhóm hoàn thành PHT về máy phát điện xoay 
6 2
 nhiệm vụ chiều một pha (Tìm hiểu về cấu tạo, nguyên lý hoạt động, 
 ứng dụng)
 - GV: Tổ chức cho đại diện các nhóm trình bày kết quả thảo 
 Báo cáo, luận.
7 3
 thảo luận - HS: Trình bày kết quả và nhận xét quá trình làm việc của 
 các nhóm còn lại.
 Kết luận, - GV ghi nhận kết quả công việc của từng nhóm. Kết luận về 
 nhận kiến thức.
8 4
 định, hợp - Hs theo dõi, đánh giá quá trình làm việc của các nhóm. Ghi 
 thức nhận kiến thức.
 GV: Lê Bá Hoàng Giáo án Vật lí 12
 TT Bước Nội dung
 - Gv: Hướng dẫn HS làm việc theo nhóm và thao tác với các 
 dụng cụ thí nghiệm: Máy biến áp đơn giản gồm 2 cuộn dây 
 Chuyển giao 
17 1 và lõi thép, nguồn điện một chiều và xoay chiều, đồng hồ 
 nhiệm vụ
 vạn năng kế.
 - HS: Nhận nhiệm vụ.
 - GV: Theo dõi, hướng dẫn HS
 - Hoạt động nhóm, tiến hành thí nghiệm và hoàn thành vào 
 PHT.
 + Nêu cấu tạo của MBA
 Thực hiện
18 2 + MBA làm việc với điện một chiều hay điện xoay chiều? 
 nhiệm vụ
 Nêu phương án thí nghiệm kiểm tra.
 + Nguyên tắc hoạt động của MBA?
 + Nhận xét về mối quan hệ giữa điện áp vào và ra, dòng điện 
 vào va ra?
 - GV hướng dẫn thảo luận lần lượt từng câu hỏi trước lớp
 Báo cáo, 
19 3 - Các nhóm báo cáo kết quả nghiên cứu. Các nhóm còn lại 
 thảo luận
 góp ý, nhận xét.
 Kết luận, 
 nhận
 - GV ghi nhận kết quả công việc. Kết luận về kiến thức.
 định, hợp 
20 4 - Hs ghi nhận kiến thức, đánh giá quá trình hoạt động của 
 thức
 bạn.
 hóa kiến 
 thức
 Hoạt động 3: Tìm hiểu ứng dụng máy biến áp
 TT Bước Nội dung
 - Gv: Máy biến áp được ứng dụng vào trong quá trình truyền 
 Chuyển giao tải điện như thế nào? Phân tích thêm các ứng dụng khác của 
21 1
 nhiệm vụ MBA?
 - HS: Nhận nhiệm vụ.
 - GV: Theo dõi, hướng dẫn HS
 Thực hiện
22 2 - Hoạt động nhóm, tiến hành thí nghiệm và hoàn thành vào 
 nhiệm vụ
 PHT.
 - GV hướng dẫn báo cáo trước lớp
 Báo cáo, 
23 3 - Các nhóm báo cáo kết quả nghiên cứu. Các nhóm còn lại 
 thảo luận
 góp ý, nhận xét.
 Kết luận, 
 nhận
 - GV ghi nhận kết quả công việc. Kết luận về kiến thức.
 định, hợp 
24 4 - Hs ghi nhận kiến thức, đánh giá quá trình hoạt động của 
 thức
 bạn.
 hóa kiến 
 thức
 GV: Lê Bá Hoàng