Giáo án Vật lí 12 - Tiết 42: Tán sắc ánh sáng - Năm học 2020-2021

 Ngày soạn: 26/1/2021
 CHƯƠNG V
 SÓNG ÁNH SÁNG
 Tiết 42: TÁN SẮC ÁNH SÁNG
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC 
1. Về kiến thức
- Mô tả được 2 thí nghiệm của Niu-tơn và nêu được kết luận rút ra từ mỗi thí nghiệm.
- Giải thích được hiện tượng tán sắc ánh sáng qua lăng kính bằng hai giả thuyết của Niu-
tơn.
2. Năng lực hướng tới
a, Phẩm chất năng lực chung
Phẩm chất: Tự lập, tự tin, tự chủ; Có trách nhiệm bản thân và cộng đồng
Năng lực chung: Năng lực tự học; năng lực giải quyết vấn đề; Năng lực giao tiếp; Năng 
lực hợp tác; Năng lực sử dụng ngôn ngữ; Năng lực tính toán.
b, Năng lực chuyên biệt môn học
Năng lực sử dụng ngôn ngữ, năng lực tính toán, năng lực thực hành, thí nghiệm 
3. Về phẩm chất
- Rèn thái độ tích cực tìm hiểu, học tập, tự lực nghiên cứu các vấn đề mới trong khoa học
II. THIẾT BỊ VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
1. Phương pháp
PP dạy học Gợi mở - vấn đáp, PP thuyết trình, PP hoạt động nhóm, PP công tác độc lập
2. Kĩ thuật dạy học
Kĩ thật dặt câu hỏi, kĩ thuật XYZ
3. Thiết bị 
- Tivi
- Lăng kính tán sắc
- Đèn laze, đèn phát phát as trắng
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 
 Họat động của giáo viên Họat động của học Nội dung
 sinh
 HOẠT ĐỘNG 1: Nêu nhiệm vụ học tập
 Mục tiêu: HS biết được các nội dung cơ bản của bài học cần đạt được, tạo tâm thế cho 
 học sinh đi vào tìm hiểu bài mới.
 Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp 
 thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan
 Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực 
 sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.
 - Ơ 11 ta đã học về tính - HS ghi nhớ TÁN SẮC ÁNH SÁNG
 chất của lăng kính. Nghĩa là 
 khi ánh sang trắng qua lăng nhất.
 - Đổi chiều quay: xảy 
 ra ngược lại: chạy lên 
 dừng lại chạy xuống. 
 Đổi chiều thì dải sáng 
 chỉ lên tục chạy xuống.
- Để kiểm nghiệm xem có - HS đọc Sgk để biết II. Thí nghiệm với ánh sáng 
phải thuỷ tinh đã làm thay đổi tác dụng của từng bộ đơn sắc của Niu-tơn
màu của ánh sáng hay không. phận trong thí nghiệm.
- Mô tả bố trí thí nghiệm: - HS ghi nhận các kết - Cho các chùm sáng đơn sắc đi 
 quả thí nghiệm và thảo qua lăng kính tia ló lệch về 
 luận về các kết quả đó. phía đáy nhưng không bị đổi 
 - Chùm sáng màu màu.
 vàng, tách ra từ quang 
 phổ của Mặt Trời, sau 
 khi qua lăng kính P’ 
 chỉ bị lệch về phái đáy 
 của P’ mà không bị đổi 
- Niu-tơn gọi các chùm sáng màu.
đó là chùm sáng đơn sắc. 
- Thí nghiệm với các chùm Vậy: ánh sáng đơn sắc là ánh 
sáng khác kết quả vẫn tương sáng không bị tán sắc khi 
tự Bảy chùm sáng có bảy truyền qua lăng kính.
màu cầu vồng, tách ra từ 
quang phổ của Mặt Trời, đều 
là các chùm sáng đơn sắc
- Ta biết nếu là ánh sáng đơn - Chúng không phải là III. Giải thích hiện tượng tán 
sắc thì sau khi qua lăng kính ánh sáng đơn sắc. Mà sắc (Đọc thêm)
sẽ không bị tách màu. Thế là hỗn hợp của nhiều - Ánh sáng trắng không phải là 
nhưng khi cho ánh sáng trắng ánh sáng đơn sắc có ánh sáng đơn sắc, mà là hỗn 
(ánh sáng Mặt Trời, ánh sáng màu biến thiên liên tục hợp của nhiều ánh sáng đơn sắc 
đèn điện dây tóc, đèn măng từ đỏ đến tím. có màu biến thiên liên tục từ đỏ 
sông) qua lăng kính chúng đến tím.
bị tách thành 1 dải màu điều - Chiết suất của thuỷ tinh biến 
này chứng tỏ điều gì? thiên theo màu sắc của ánh 
- Góc lệch của tia sáng qua - Chiết suất càng lớn sáng và tăng dần từ màu đỏ đến 
lăng kính phụ thuộc như thế thì càng bị lệch về phía màu tím.
nào vào chiết suất của lăng đáy.
kính? - Sự tán sắc ánh sáng là sự 
- Khi chiếu ánh sáng trắng phân tách một chùm ánh sáng 
phân tách thành dải màu, màu phức tạp thành c chùm sáng 
tím lệch nhiều nhất, đỏ lệch ít - Chiết suất của thuỷ đơn sắc.
nhất điều này chứng tỏ điều tinh đối với các ánh 
gì? sáng đơn sắc khác nhau 
 thì khác nhau, đối với D. Ánh sáng trắng là tập hợp của vô số ánh sáng đơn sắc có màu biến thiên lien tục từ 
 đỏ đến tím.
 Câu 7: Chiều chùm sáng hẹp gồm hai bức xạ đổ và tím tới lăng kính tam giác đều thì tia 
 tím có góc lệchn cực tiểu. Biết chiết suất của lăng kính đối với tia màu đỏ là n đ = 1,414 ; 
 chiết suất của lăng kính đối với tia màu tím là n t=1,452. Để tia đỏ có góc lệch cực tiểu, 
 cần giảm góc tới của tia sáng một lượng bằng
 A. 0,21o B. 1,56o
 C. 2,45o D. 15o
 HOẠT ĐỘNG 4: Vận dụng 
Mục tiêu: Vận dụng làm bài tập 
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp 
thuyết trình
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực 
sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.
- Yêu cầu HS thảo luận : Ánh sáng đơn sắc là ánh sáng 
Một chùm sáng đơn sắc, sau Thực hiện nhiệm vụ không bị tán sắc khi qua lăng 
khi qua một lăng kính thủy học tập: kính mà chỉ bị lệch đường về 
tinh, thì hiện tượng gì xảy ra - HS sắp xếp theo phía đáy lăng kính. Mỗi ánh 
- GV theo dõi và hướng dẫn nhóm, chuẩn bị bảng sáng đơn sắc có tần số đặc 
HS phụ và tiến hành làm trưng xác định. Khi một ánh 
- GV Phân tích nhận xét, đánh việc theo nhóm dưới sáng đơn sắc truyền từ môi 
giá, kết quả thực hiện nhiệm sự hướng dẫn của GV trường này sang môi trường 
vụ học tập của học sinh. khác (ví dụ truyền từ không khí 
 vào nước) thì vận tốc truyền, 
 phương truyền, bước sóng có 
 thể thay đổi nhưng tần số, chu 
 kì, màu sắc, năng lượng ánh 
 sáng thì không đổi.