Giáo án Ngữ văn 12 - Tiết 86: Đọc văn Số phận con người - Năm học 2020-2021

 Ngày soạn: 15/4/2021
Tiết: 86 Đọc văn: SỐ PHẬN CON NGƯỜI.
 Sô-lô-khốp 
 I.MỤC TIÊU BÀI HỌC
 1. Kiến thức :
 a/ Nhận biết: HS nhận biết, nhớ được tên tác giả và hoàn cảnh ra đời của các tác phẩm.
 b/ Thông hiểu: HS hiểu và lí giải được hoàn cảnh sáng tác có tác động và chi phối như 
 thế nào tới nội dung tư tưởng của tác phẩm.
 c/Vận dụng thấp: Viết đoạn văn ngắn trình bày hiệu quả nghệ thuật của một chi tiết có giá 
 trị trong truyện;
 d/Vận dụng cao:
 – Vận dụng hiểu biết về tác giả, hoàn cảnh ra đời của tác phẩm để phân tích giá trị nội 
 dung, nghệ thuật của truyện ngắn nước ngoài;
 2. Kĩ năng :
 a/ Biết làm: bài nghị luận về một đoạn trích văn xuôi, về 1 ý kiến bàn về văn học;
 b/ Thông thạo: các bước làm bài nghị luận văn học.
 3.Thái độ : (Giáo án số phận con người)
 a/ Hình thành thói quen: đọc hiểu văn bản văn học nước ngoài
 b/ Hình thành tính cách: tự tin , sáng tạo khi tìm hiểu văn bản văn học nước ngoài
 c/Hình thành nhân cách:
 -Biết nhận thức được ý nghĩa của văn học nước ngoài
 -Biết trân quý những giá trị văn hóa mà truyện nước ngoài đem lại
 -Có ý thức tìm tòi về thể loại, từ ngữ, hình ảnh trong truyện ngắn nước ngoài.
 4. Những năng lực cụ thể học sinh cần phát triển:
 – Năng lực thu thập thông tin liên quan đến truyện ngắn của Sô-lô-khop
 – Năng lực đọc – hiểu truyện ngắn của Sô-lô-khop;
 – Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân về nhân vật trong truyện ngắn 
 nước ngoài;
 – Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận về giá trị tư tưởng và nghệ thuật cùa truyện Số 
 phận con người;
 – Năng lực tạo lập văn bản nghị luận văn học.
 II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh
 1. Giáo viên 
 -Giáo án
 -Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi
 -Tranh ảnh về nhà văn, hình ảnh, phim Số phận con người;
 -Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp
 -Bảng giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà
 2. Học sinh
 -Đọc trước ngữ liệu trong SGK để trả lời câu hỏi tìm hiểu bài viên thu mua lương thực, tiễu phỉ phẩm đầu tiên, nhà văn tập trung thể hiện hình 
– Cuối 1922, ông đến Mát – xcơ – va, chấp tượng con người bất hạnh sau chiến tranh, nhìn 
nhận làm mọi nghề để sinh sống và thực cuộc sống và chiến tranh toàn diện, chân thực. 
hiện “giấc mơ viết văn”. – Về sau, truyện được in trong tập “Truyện 
– Năm 1925, ông trở lại quê hương và bắt sông Đông”.
đầu viết “Sông Đông êm đềm”– một bộ tiểu b. Tóm tắt: ( SGK)
thuyết sử thi đồ sộ dựng lại bức tranh sinh 
động về cuộc sống của những người nông 
dân Cô – dắc cùng những biến động xã hội 
và đấu tranh giai cấp ở vùng này sau Cách 
mạng Tháng Mười Nga 1917.
– Năm 1926, ông đã in hai tập truyện 
ngắn “Truyện sông Đông” và “Thảo 
nguyên xanh”.
– Trong thời kì chiến tranh vệ quốc, với tư 
cách là phóng viên mặt trận, Sô – lô – khốp 
xông pha nhiều chiến trường, viết nhiều bài 
chính luận, kí, truyện ngắn nổi tiếng.
– Sau chiến tranh, ông tập trung chủ yếu 
vào sáng tác.
– Năm 1965, ông được tặng Giải thưởng Nô 
– ben về văn học.
– Những tác phẩm chính:
+ Tập truyện: “Truyện sông Đông”
+ Các tiểu thuyết: “Sông Đông êm đềm”, 
“Đất vỡ hoang”, “Họ đã chiến đấu vì Tổ 
quốc”
2. GV hướng dẫn HS dựa vào Tiểu dẫn phát 
biểu vị trí của truyện ngắn Số phận con 
người trong nền văn học Xô-viết. HS làm 
việc cá nhân, phát biểu HS dựa vào Tiểu 
dẫn phát biểu vị trí của truyện ngắn Số phận 
con người trong nền văn học Xô-viết. Yêu 
cầu : giọng đọc − kể chậm rãi, bình tĩnh, 
vừa kể vừa như đang nhớ lại, suy tư, ngẫm 
nghĩ; chú ý những đoạn trữ tình ngoại đề 
đọc rõ cảm xúc tự hào, ca ngợi. Kết hợp đọc 
– kể tóm tắt trong cả phần đầu và phần trích 
học.
Thao tác 1: Tổ chức tìm hiểu nhân vật An II. Đọc – hiểu văn bản
-đrây 1/ Chiến tranh và thân phận con người:
1. GV định hướng để HS phân tích nhân vật a/ Người lính Xô-cô-lốpvới những đau đớn về đau, bế tắc, An-đrây đã gặp bé Va-ri-a, cũng trong truyện, có hai người kể là Xô – cô – lốp 
là một nạn đáng thương của chiến tranh. Tác và tác giả. và Người kể chuyện phải tuân theo 
giả tả việc Xô-cô-lốp nhận Va-ri-a làm con cách nói năng, tâm tính, giọng điệu của nhân 
nuôi rất sâu sắc và cảm động. vật Xô – lô – cốp và trực tiếp bộc lộ tâm trạng.
– Khi nhìn thấy Va-ri-a từ xa: “Thằng bé – Người kể chuyện còn trực tiếp miêu tả bối 
rách bươn xơ mướp. cặp mắt thì cứ như cảnh và thời gian gặp gỡ nhân vật chính, 
nhiều ngôi sao sáng sau trận mưa đêm” rồi khung cảnh thiên nhiên, chân dung các nhân 
“thích đến nỗi bắt đầu thấy nhớ nó”. Và khi vật, những ấn tượng và đánh giá về các nhân 
hiểu rõ tình trạng của Va-ri-a hiện tại, tình vật đó. và Tác giả không che giấu tình cảm, sự 
phụ tử thiêng liêng và tinh thần trách nhiệm xúc động trước số phận con người.
đã thức tỉnh trông Xô-cô-lốp. Lòng thương – Thái độ của người kể còn bộc lộ ở đoạn trữ 
xót dâng lên thành những giọt nước mắt tình ngoại đề cuối truyện: + Trữ tình ngoại 
nóng hổi. Anh quyết định nhận Va-ri-a làm đề: là sự giãi bày cảm xúc, ấn tượng của nhà 
con. văn về những gì đã mô tả, phơi bày trước bạn 
– Xô-cô-lốp tuyên bố là bố thì lập tức Va- đọc.
ni-a chồm lên ôm hôn anh, ríu rít líu lo vang + “Hai con người  kêu gọi” và Tác giả bày 
cả buồng lái Còn Xô-cô-lốp “mắt mờ đi”, tỏ lòng khâm phục và tin tưởng ở tính cách 
“hai bàn tay lẩy bẩy”- sức mạnh cuả tình Nga kiên cường. Và Đồng thời cũng xa lạ với 
yêu thương sưởi ẩm trái tim cô đơn, đem lại lối kết thúc có hậu, tô hồng hiện thực mà báo 
niềm vui sống. trước những khó khăn trở ngại mà con người 
– Với lòng nhân hậu, Xô-cô-lốp tìm mọi phải vượt qua trên con đường vươn tới tương 
cách bù đắp tình cảm cho Va-ri-a, chăm sóc lai, hạnh phúc.
nó. Ở toàn bộ đoạn này, điểm nhìn của tác => Trước số phận bi thảm, trớ trêu của con 
giả hoàn toàn phù hợp với điểm nhìn của người, tác giả bộc lộ sự đồng cả và lòng nhân 
nhân vật và vì vậy gây được niềm xúc động hậu của mình.
trực tiếp. 3. Suy nghĩ về thân phận con người:
– Xô Cô lốp đồng cảm với cậu nhóc Vania – Tác giả thể hiện nghị lực kiên cường của Xô 
và thương cho cậu. Ít ra anh vẫn còn sức – lô – cốp trong cuộc đời thường đầy khó khăn 
khỏe anh còn có thể tự nuôi bản thân mình, sau chiến tranh.
còn Vania chỉ là một cậu nhóc thì không thể – Hoàn cảnh đau khổ ghê gớm về tinh thần 
nào tự nuôi bản thân được. càng làm nổi bật tấm lòng nhân đạo của anh. 
– Anh chấp nhận làm cha của bé Vania và Trái tim anh rực sáng trong thế giới còn đầy 
chăm lo cho cậu từng miếng ăn giấc ngủ. hận thù và đau khổ. Và Truyện khám phá và ca 
Hai trái tim lạnh giá sưởi ấm cho nhau. ngợi tính cách Nga “con người có ý chí kiên 
– Va-ni-a thì sung sướng, yêu thương Xô cô cường” và lòng nhân ái.
Lốp hôn lên mặt mũi và ôm mãi anh không – Tác giả còn miêu tả con người bình thường 
rời. với phẩm chất yêu nước tiềm tàng, thầm lặng.
– Đêm đêm khi nhìn thấy nó ngủ anh như – Khi chia tay với hai cha con Xô – lô- lốp, tác 
quên hết nỗi cô đơn quên sự buồn phiền và giả nghĩ ngay tới “hai con người côi cút, hai 
có động lực làm việc để cho nó có một cuộc hạt cát đã bị sức mạnh phũ phàng cuả bão tố 
sống tốt. chiến tranh thổi bạt tới những mền xa lạ” và 
– Anh là một người có đức hi sinh cao cả, Sô – lô – khốp nhắc nhở và kêu gọi sự quan – Lời kể chuyện giản dị, sinh động, giàu sức 
 hấp dẫn và lôi cuốn.
 – Nhiều đoạn trữ tình ngoại đề gây xúc động 
 mạnh cho người đọc.
 2) Ý nghĩa văn bản: 
 Con người bằng ý chí và nghị lực, lòng nhân ái 
 và niềm tin vào tương lai, cần và có thể vượt 
 qua những mất mát do chiến tranh và bi kịch 
 của số phận.
3.LUYỆN TẬP (Giáo án số phận con người)
 Kiến thức cần 
 Hoạt động của GV – HS đạt
 GV giao nhiệm vụ:
 Câu hỏi 1: Những thông tin nào dưới đây không chính xác về tác giả “ 
 Số phận con người” ?
 a. Sinh 1905, mất 1984, quê thị trấn Vi-ô-sen-xkai-a, thuộc thảo nguyên 
 sông Đông, tỉnh Rô-xtốp, Liên Xô
 b. Xuất thân từ tầng lớp công nhân.
 c. Tham gia chiến tranh vê quốc và cách mạng từ rất sớm.
 d.Giải thưởng Nô-ben văn học năm 1965.
 Câu hỏi 2: Đâu là nhận xét đúng về nội dung của tiểu thuyết Sông Đông 
 êm đềm?
 a. Là một bộ tiểu thuyết sử thi đồ sộ, dựng được cuộc sống sinh động của 
 người dân Cô-dắc vùng sông Đông cùng những biến động xã hội và đấu 
 tranh quyết liệt diễn ra ở cùng này trong những biến động xã hội và đấu 
 tranh quyết liệt diễn ra ở vùng này trong những năm nội chiến sau cách 
 mạng tháng Mười.
 b. Là bộ tiểu thuyết vĩ đại của nước Nga, tác giả đã miêu tả cuộc chiến 
 tranh khốc liệt của nhân dân vùng sông Đông trong những năm nội chiến 
 sau cách mạng tháng Mười.
 c. Là bộ tiểu thuyết lịch sử vĩ đại nhất của nước Nga, tác giả đã miêu tả 
 cuộc chiến tranh khốc liệt của nhân dân vùng sông Đông trong những năm 
 nội chiến sau cách mạng tháng Mười.
 d. Vượt lên cả “Chiến tranh và hòa bình” của Lép Tôn-xtôi, “Sông Đông 
 êm đềm” của Sô-lô-khốp đã dựng lại bức tranh toàn cảnh về cuộc chiến 
 tranh Vệ quốc vĩ đại của nhân dân Liên Xô từ 1941 đến 1945.
 Câu hỏi 3: Sô-lô-khốp được tặng giải thưởng Nô-ben văn học năm nào?
 a. 1945 ĐÁP ÁN 
 b. 1950 [1]=’b’ [2]=’a’ 
 c. 1960 [3]=’d’ [4]=’b’ 
 d. 1965 [5]=’d’ 5. TÌM TÒI, MỞ RỘNG ( 5 phút) (Giáo án số phận con người)
 Hoạt động của GV – HS Kiến thức cần đạt
 GV giao nhiệm vụ:
 + Vẽ bản đồ tư duy bài học
 + Viết đoạn văn (khoảng 200 
 từ)bày tỏ suy nghĩ về những em 
 bé mồ côi trong cuộc sống hôm + Vẽ đúng bản đồ tư duy
 nay. + Đảm bảo cấu trúc đoạn văn với khoảng 200 từ 
 – HS thực hiện nhiệm vụ: – HS được quy định. Về nội dung, từ nhân vật bé Vnia 
 báocáo kết quả thực hiện nhiệm trong truyện, liên hệ những em bé mồ côi trong cuộc 
 vụ: sống hôm nay.