Giáo án Ngữ văn 12 - Tiết 87: Đọc văn Ông già và biển cả - Năm học 2020-2021

 Ngày soạn: 14/4/2021
Tiết: 87 Đọc văn: ÔNG GIÀ VÀ BIỂN CẢ
 I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
 1. Kiến thức :
 a/ Nhận biết: HS nhận biết, nhớ được tên tác giả và hoàn cảnh ra đời của các tác phẩm.
 b/ Thông hiểu: HS hiểu và lí giải được hoàn cảnh sáng tác có tác động và chi phối như 
 thế nào tới nội dung tư tưởng của tác phẩm.
 c/Vận dụng thấp: Viết đoạn văn ngắn về một chi tiết nghệ thuật hay trong truyện;.
 d/Vận dụng cao:
 – Vận dụng hiểu biết về tác giả, hoàn cảnh ra đời của tác phẩm để phân tích giá trị nội 
 dung, nghệ thuật của truyện;
 2. Kĩ năng :
 a/ Biết làm: bài đọc hiểu văn bản;
 b/ Thông thạo: các bước làm đọc hiểu;
 3.Thái độ :
 a/ Hình thành thói quen: đọc hiểu văn bản truyện nước ngoài;
 b/ Hình thành tính cách: tự tin, sáng tạo khi tìm hiểu văn bản nước ngoài;
 c/Hình thành nhân cách:
 -Biết trân quý những giá trị văn hóa truyền thống truyện ngắn nước ngoài đem lại
 -Có ý thức tìm tòi về thể loại, từ ngữ, hình ảnh trong truyện ngắn nước ngoài
 4. Những năng lực cụ thể học sinh cần phát triển:
 – Năng lực thu thập thông tin liên quan đến tiểu thuyết của Hêmingue;
 – Năng lực đọc – hiểu tiểu thuyết của Hêmingue;
 – Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân về tiểu thuyết của Hêmingue;
 – Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận về giá trị tư tưởng và nghệ thuật tiểu thuyết của 
 Hêmingue;
 – Năng lực phân tích, so sánh ý nghĩa các chi tiết nghệ thuật trong tiểu thuyết của 
 Hêmingue;
 – Năng lực tạo lập văn bản nghị luận văn học;
 III. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh
 1. Giáo viên:
 -Giáo án
 -Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi
 -Tranh ảnh về nhà văn, hình ảnh, phim Ông già và biển cả
 -Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp
 -Bảng giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà.
 2. Học sinh
 -Đọc trước ngữ liệu trong SGK để trả lời câu hỏi tìm hiểu bài
 -Các sản phẩm thực hiện nhiệm vụ học tập ở nhà (do giáo viên giao từ tiết trước)
 -Đồ dùng học tập
 III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC BÀI HỌC 
 1. KHỞI ĐỘNG ( 5 phút) áng văn xuôi đơn giả và trung thực về con phẩm lẽ ra dài cả 1000 trang nhưng ông đã 
người”. rút xuống chỉ còn bấy nhiêu thôi).
 3. Đoạn trích
 + Đoạn trích nằm ở cuối truyện.
 + Đoạn trích kể về việc chinh phục con cá 
 kiếm của ông lão Xan-ti-a-gô. Qua đó 
 người đọc cảm nhận được nhiều tầng ý 
 nghĩa đặc biệt là vẻ đẹp của con người 
 trong việc theo đuổi ước mơ giản dị nhưng 
 rất to lớn của đời mìnhvà ý nghĩa biểu 
 tượng của hình tượng con cá kiếm.
Thao tác 1: Tổ chức đọc – hiểu Sự lặp lại II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN:
những vòng lượn của con cá kiếm 1. Sự lặp lại những vòng lượn của con cá 
– GV yêu cầu HS đọc lướt nhanh và tóm tắt kiếm:
đoạn trích, sau đó nêu một số câu hỏi và hướng – Gợi lên hình ảnh một ngư phủ lành nghề 
dẫn thảo luận. kiên cường: Chỉ bằng con mắt từng trải và 
Câu hỏi 1: Xan-ti-a-gô là một con người như cảm giác đau đớn nơi bàn tay, ông lão ước 
thế nào? Nhận xét khái quát về hai hình tượng lượng được khỏang cách ngày càng gần tới 
nổi bật trong đoạn trích: ông lão và con cá đích qua vòng lượn từ rộng tới hẹp, từ xa 
kiếm. tới gần của con cá. 
Câu hỏi 2: Hình ảnh những vòng lượn của con – Vòng lượn cũng vẽ lên những cố gắng 
cá kiếm được nhắc đi nhắc lại trong đoạn văn cuối cùng nhưng cũng rất mãnh liệt của con 
gợi lên những đặc điểm gì về cuộc đấu giữa cá; 
ông lão và con cá (thời điểm, phong độ, tư – Vòng lượn cũng biểu hiện cảm nhận của 
thế,)? ông lão về con cá, tập trung vào hai giác 
HS trả lời cá nhân với kết quả mong đợi: quan là thị giác và xúc giác Nhưng chỉ là 
+ Nó có gắng thoát khỏi sự níu kéo bủa vây của cảm nhận gián tiếp vì Xan-ti-a-gô chưa thể 
người ngư phủ nhìn thấy con cá mà chỉ đoán biết nó qua 
+ Nó cũng dũng cảm kiên cường không kém gì vòng lượn.
đối thủ. 2. Con cá kiếm qua cảm nhậncủa ông 
Thao tác 2: Tổ chức đọc – hiểu hình ảnh Con lão: 
cá kiếm qua cảm nhận của ông lão – Cảm nhận ngày càng mãnh liệt hơn, đặc 
Câu hỏi 3: Cảm nhận về con cá kiếm tập trung biệt là từ “vòng thứ ba, lão đầu tiên nhìn 
vào những giác quan nào của ông lão? Chứng thấy con cá”.
minh rằng những chi tiết này gợi lên sự tiếp – Sự miêu tả đúng như sự việc xảy ra trong 
nhận từ xa đến gần, từ bộ phận đến toàn thể. thực tế; 
HS trả lời cá nhân với kết quả mong đợi: – Cảm nhận qua xúc giác vẫn có phần gián 
+ Trước một con cá lớn như vậy, thọat tiên ông tiếp (qua sợi dây, qua mũi lao) nhưng vẫn 
lão chỉ nhìn thấy từng bộ phận, chỉ tấn công rất mãnh liệt và ngày càng đau đớn. 
được vào từng bộ phận trước khi nó xuất hiện 3. Sự cảm nhận khác lạ của ông lão qua 
toàn thể trước mặt ông. cuộc trò chuyện với con cá:
+ “Một cái bóng đen vượt dài qua dướiư con – Ông không chỉ cảm nhận con cá bằng thị HS trả lời cá nhân với kết quả mong đợi:
 + Khi chưa bị chế ngự: Nó có vẻ đẹp kì vĩ, kiêu 
 hùng và Biểu tượng cho ước mơ, lí tưởng mà 
 mỗi người thường đeo đuổi trong cuộc đời.
 + Khi nó bị chế ngự: Nó mất đi vẻ đẹp mơ hồ, 
 lung linh, trở nên cụ thể, hiện thực. 
 HS trả lời cá nhân với kết quả mong đợi:
 + Lúc đầu, ông thu dây để kéo con cá khỏi quay 
 vòng
 + Vì quá cố gắng, ông thấy sức lực suy kiệt 
 nhanh chóng, cảm thấy “hoa mắt, “mồ hôi xát 
 muối vào mắt lão và xát muối lên vết cắt phía 
 trên mắt và trán”
 + Lão tự động viên bản thân: “Kéo đi, tay ơi 
 Hãy đứng vững, đoi chân kia. Tỉnh táo vì tao, 
 đầu à.”
 + Ông tìm mọi cách di chuyển được con cá 
 nhưng cúng là lúc kiệt sức “miệng lão khô khốc 
 không thể nói nổi”.
 III/Tổng kết (Giáo án Ông già và biển 
 cả)
 1) Nghệ thuật
 – Lối kể chuyện độc đáo kết hợp nhuần 
 nhuyễn giữa lời kể với văn miêu tả cảnh 
 vật đối thoại và độc thoại nội tâm.
 – Ý nghĩa hàm ẩn của hình tượng và tính 
 đa nghĩa của ngôn ngữ.
 Thao tác 5: Tổ chức tổng kết GV hướng dẫn 2) Ý nghĩa văn bản 
 HS nhận xét về nghệ thuật và ý nghĩa văn bản Cuộc hành trình đơn độc, nhọc nhằn của 
 HS đọc lướt nhanh và tóm tắt đoạn trích, sau đó con người vì một khát vọng lớn lao là 
 thảo luận.HS nhận xét về nghệ thuật và ý nghĩa chứng minh cho chân lí: “Con người có thể 
 văn bản bị hủy diệt nhưng không thể bị đánh bại”.
3.LUYỆN TẬP ( 5 phút)
 Hoạt động của GV – HS Kiến thức cần đạt
 GV giao nhiệm vụ:
 Câu hỏi 1: Đâu là lời nhận xét về tác giả Hê-min-guê?
 a. Ông “không phải là người viết tiểu thuyết hay, song ông là 
 tác giả của những truyện ngắn tuyệt vời”.
 b. “Con đại bàng mỏ vàng bất chợt vẫy lean đôi cánh mênh 
 mang”. ĐÁP ÁN [3]=’a’ [4]=’a’ 
 c. Ông là người sinh ra để làm nghê sĩ của đồng quê, “làm [5]=’c’ [6]=’a’ [7]=’a’ vụ: mình (cụm từ lão nghĩ nhắc lại nhiều lần), nhân vật được nhân đôi 
 – HS báo cáo kết quả sức mạnh (tinh thần và sức lực). 
 thực hiện nhiệm vụ: – Cách hành văn có nhiều “khoảng trắng”, nhiều chi tiết và hình 
 tượng đa nghĩa đã làm nổi rõ nguyên lí tảng băng trôi. Chẳng hạn, 
 Xan-ti-a-gô nghĩ: Con cá là vận may của ta được hiểu là ông không 
 còn mắt vận rủi đeo đẳng, hết thời như dân làng nghĩ, vì đã tám 
 mươi tư ngày qua ông đi biển về tay không. Ý nghĩ ấy còn bộc lộ 
 đức khiêm tốn của một người lao động.
5. TÌM TÒI, MỞ RỘNG.( 5 phút)
 Hoạt động của GV – HS Kiến thức cần đạt
 GV giao nhiệm vụ:
 + Vẽ bản đồ tư duy bài học
 + Viết đoạn văn ngắn bày tỏ suy nghĩ về niềm tin vào con 
 người trong cuộc sống hôm nay. + Vẽ đúng bản đồ tư duy
 – HS thực hiện nhiệm vụ: + Đảm bảo về yêu cầu vễ kĩ 
 – HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ: năng và kiến thức;