Giáo án Ngữ văn Lớp 12 - Tiết 36+37: Đàn ghi ta của Lorca - Năm học 2020-2021

 Tiết 36,37 Ngày soạn: 21/12/2020
 ĐÀN GHI TA CỦA LORCA
 (THANH THẢO)
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
 1. Kiến thức :
 a/ Nhận biết: Nêu thông tin về tác giả, sự nghiệp sáng tác
 b/ Thông hiểu:Lý giải được mối quan hệ/ ảnh hưởng của hoàn cảnh lịch sử 
với cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của tác giả
 c/Vận dụng thấp:Vận dụng hiểu biết về tác giả, tác phẩm để đọc hiểu văn 
 d/Vận dụng cao:Viết bài cảm nhận riêng về bài thơ
2. Kĩ năng :
 a/ Biết làm: bài nghị luận văn học ( nghị luận đoạn thơ, bài thơ hoặc ý kiến 
bàn về văn học)
 b/ Thông thạo: các bước làm bài đọc hiểu và nghị luận văn học về thơ
3.Thái độ :
 a/ Hình thành thói quen: đọc hiểu văn bản về tác gia, tác phẩm văn học
 b/ Hình thành tính cách: tự tin khi trình bày kiến thức về tác gia , tác phẩm 
văn học
 c/Hình thành nhân cách: có tinh thần cảm phục, ngưỡng mộ những nghệ sĩ 
tài năng và đạo đức.
4. Những năng lực cụ thể học sinh cần phát triển: 
 - Năng lực thu thập thông tin liên quan thơ hiện đại Việt Nam sau 1975 
 - Năng lực đọc – hiểu các tác phẩm thơ hiện đại Việt Nam từ sau 1975 
 - Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân về thơ hiện đại Việt 
Nam 
 - Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận về thành tựu, hạn chế, những 
đặc điểm cơ bản, giá trị của những tác phẩm văn học của giai đoạn này.
 - Năng lực phân tích, so sánh đặc điểm của thơ hiện đại Việt Nam từ sau 
1975 so với các giai đoạn trước đó; so sánh thơ siêu thực Việt Nam với thơ siêu 
thực nước ngoài.
 - Năng lực tạo lập văn bản nghị luận.
II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh
 1. GV
 -Giáo án 
 -Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi
 - Sưu tầm tranh, ảnh về Thanh Thảo, đàn ghi ta, đấu bò tót, băng bài hát: 
Tiếng đàn ghi-ta của Lor-ca (phổ thơ Thanh Thảo); 
 -Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp 
 -Bảng giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà
 2.HS
 -Đọc trước ngữ liệu trong SGK để trả lời câu hỏi tìm hiểu bài người và sự nghiệp của nhà thơ - nhạc sĩ - Đàn ghi ta (Tây Ban Cầm) có 6 dây, 
Tây Ban Nha. một nhạc cụ truyền thống của Tây Ban 
- B3: HS báo cáo kết quả Nha.
HS trả lời cá nhân - Lor-ca (1898 - 1936): nhà thơ thiên tài 
 Tác giả Thanh Thảo (1946):Hồ của TBN, người có khát vọng tự do và 
Thành Công (Quảng Ngãi)- một trong cách tân nghệ thuật mãnh liệt, bị chính 
những nhà thơ nổi tiếng thời chống Mĩ quyền phản động thân phát xít bắt giam 
với các tập trường ca và tập thơ có những và giết hại.
khám phá đổi mới trong tư duy thơ và 
hình thức thể loại.
- B4: GV nhận xét, chốt kiến thức
+ GV nhấn mạnh và giải thích câu thơ đề 
từ - lời của chính Phê-đê-ri-cô Gác-xi-a 
Lor-ca: Khi tôi chết hãy chôn tôi với cây 
đàn. với những ý nghĩa khác nhau.
2. GV hướng dẫn đọc – hiểu văn bản
*Thao tác 1: Hướng dẫn HS đọc văn II- Đọc- hiểu văn bản:
bản: 1. Hình tượng Lor-ca qua cảm nhận 
- B1: GV chuyển giao nhiệm vụ của nhà thơ
Yêu cầu HS đọc văn bản a. Người nghệ sĩ tự do với khát vọng 
 + Chú ý giọng điệu phóng khoáng, cách tân nghệ thuật:
khi cô đơn, khi đau đớn, khi tha thiết, câu * Với những hình ảnh tượng trưng:
thơ mô phỏng tiếng hát, tiếng đàn: li-la-li- - Tiếng đàn bọt nước.
la-li-la cần đọc nhanh, âm thanh ríu rít. - Áo choàng đỏ gắt -> gợi không gian 
- B2: HS thực hiện nhiệm vụ đậm chất văn hoá Tây Ban Nha.
 + GV cùng HS đọc toàn văn bài + Khát vọng dân chủ của công dân Lor-
thơ. ca >< nền chính trị độc tài TBN.
- B4: GV nhận xét cách đọc và kết quả + Khát vọng cách tân nghệ thuật >< nền 
đọc. nghệ thuật già nua TBN.
* Thao tác 2: Tìm hiểu Hình tượng - Li-la li-la li-la.
Lor-ca qua cảm nhận của nhà thơ - Vầng trăng chếnh choáng.
- B1: GV chuyển giao nhiệm vụ - Trên yên ngựa mỏi mòn.
+ GV hỏi: -> Người nghệ sĩ - chiến sĩ tự do và cô 
 Hình ảnh Lor-ca nhà thơ - nhạc sĩ - đơn trong cuộc chiến đấu chống lại chế 
nghê sĩ Tây Ban Nha hiên lên như thế nào độ độc tài.
trong tưởng tượng của Thanh Thảo? -> Hình ảnh Lor-ca được giới thiệu chỉ 
 Tiếng đàn ghi-ta li-la-li-la và được bằng vài nét chấm phá -> ảnh hưởng 
ví như bọt nước, hình ảnh áo choàng đỏ của trường phái ấn tượng.
gắt, vầng trăng chếnh choáng, yên ngựa 
mỏi mòn... gợi cho em những liên tưởng 
gì? thế nào? - Nghệ thuật khắc họa tiếng đàn:
- B2: HS thực hiện nhiệm vụ + Phép điệp: “tiếng ghi ta” và nâng cấp 
+ HS đọc 12 câu tiếp. độ âm thanh bằng những thanh T gieo 
+ HS suy nghĩ, liên tưởng, trả lời. vào tiếng cuối.
- B3: HS báo cáo kết quả + Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác qua hệ 
* HS trả lời cá nhân thống âm thanh (ghi ta) vỡ ra thành màu 
-Cái chết của nhạc sĩ thật đột ngột, đau sắc (nâu, xanh) thành hình khối (tròn 
đớn. Chàng bị nhà cầm quyền giết hại. bọt nước vỡ tan) thành hình ảnh động 
Hình ảnh chiếc áo choàng bê bết đỏ gợi (ròng ròng máu chảy).
liên hệ đến những cuộc đấu bò đẫm máu => Tiếng đàn là nỗi lòng, là tình yêu 
mà đôi khi những đấu sĩ anh hùng cũng bị đối với cái đẹp của Lor-ca. Cái chết đã 
thương hoặc thiệt mạng dưới cặp sừng biến Lor-ca thành hình tượng bất tử, là 
của con súc sinh. lời tuyên chiến mạnh mẽ của người 
 -Hình ảnh Lor-ca đi ra bãi bắn như nghệ sĩ chân chính trong môi trường 
người mộng du trong tiếng ghi ta nâu, bạo lực thống trị.
xanh, vỡ tan bọt nước, ròng ròng máu 
chảy là cách thể hiên mới mẻ, ấn tượng, 
chuyển đổi màu sắc - âm thanh trong cảm 
xúc và tưởng tượng của nhà thơ, gây ấn 
tượng mới và mạnh nơi người đọc. 
+ Tiếng ghi ta nâu -> trầm tĩnh, nghĩ suy.
+ Tiếng ghi ta lá xanh -> thiết tha, hy 
vọng.
+ Tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan -> 2- Tâm trạng của tác giả:
bàng hoàng, tức tưởi. - Đồng cảm với nguyện vọng của Lor-
 + Tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy -> ca (Qua lời di chúc của Lor-ca) 
 đau đớn, nghẹn ngào. - Câu thơ:“không ai chôn cất tiếng đàn, 
* Thao tác 3 : tiếng đàn như cỏ mọc hoang”:
Hướng dẫn HS đọc - hiểu Tâm trạng -> Nghệ thuật thành thứ cỏ mọc hoang - 
của tác giả: Cái đẹp không thể huỷ diệt, sẽ sống 
- B1: GV chuyển giao nhiệm vụ truyền lan giản dị mà kiên cường. 
Tổ chức cho HS thảo luận nhóm: - Trân trọng Lor-ca và đã hoàn thành 
 Nhóm 1: Tại sao Thanh Thảo lại viết: tâm nguyện của ông: để Lor-ca thực sự 
“Không ai chôn cất tiếng đàn /tiếng đàn được giải thoát:
như cỏ mọc hoang”? + Lor-ca bơi sang ngang.
Nhóm 2: Theo em, Lor-ca muốn nhắn + ném lá bùa.
gửi thông điệp gì qua câu nói “khi tôi chết + ném trái tim vào xoáy nước, vào cõi 
hãy chôn tôi với cây đàn”? lặng yên
Nhóm 3: Giải mã các h/ả “giọt nước mắt , -> đều mang ý nghĩa tượng trưng cho 
đường chỉ tay, dòng sông, lá bùa, chiếc sự giã từ và giải thoát, chia tay thực sự 
ghi ta màu bạc”. với những ràng buộc và hệ luỵ trần 
Nhóm 4: Suy nghĩ về cách giải thoát và gian. - B3: HS báo cáo kết quả thực có sức chứa lớn về nội dung; tạo ra 
* HS trả lời cá nhân màu sắc Tây Ban Nha rất đậm nét trong 
- B4: GV nhận xét, chốt kiến thức bài thơ ; kết hợp hai yếu tố thơ và nhạc.
 2) Ý nghĩa văn bản:
 Ngợi ca vẻ đẹp nhân cách, tâm hồn 
 và tài năng của Lor-ca – nhà thơ, nhà 
 cách tân vĩ đại của văn học Tây Ban 
 Nha và thế giới thế kỉ XX.
  3.LUYỆN TẬP 
 Hoạt động của GV - HS Kiến thức cần đạt
- B1:GV giao nhiệm vụ: ĐÁP ÁN
Câu hỏi 1: Nỗi đau xót sâu sắc trước cái chết bi thảm [1]='b'
của Lor – ca được thể hiện rõ nét và ấn tượng nhất ở [2]='c'
hình ảnh thơ nào? [3]='d'
a. Áo choàng bê bết đỏ. [4]='a'
b. Giọt nước mắt vầng trăng – long lanh trong đáy 
giếng.
c. Lor- ca bơi sang ngang.
d. Chàng ném là bùa cô gái Di – gan vào xoáy nước
Câu hỏi 2: Hình ảnh tiếng đàn trong bài thơ có nét 
gần gũi với cách thể hiện của văn học thời kì nào?
a. Văn học dân gian. 
b. Văn học cổ điển Việt Nam.
c. Văn học hiện đại phương Tây. 
d. Văn học cổ điển Trung hoa. 
 Câu hỏi 3: Nhân vật trữ tình hiện lên trong bài thơ 
có đặc điểm như thế nào?
a. Là một nghệ sĩ tài hoa, lãng mạng.
b. Một con người yêu tự do.
c. Một tráng sĩ dũng cảm
d. Cả A, B và C.
Câu hỏi 4: Ý kiến nào về bài thơ Đàn ghi ta của Lor 
– ca là chưa chính xác?
a. Đậm đà màu sắc Đường thi.
b. Chịu ảnh hưởng mạnh của thuyết tương giao.
c. Nhuốm màu sắc tượng trưng và siêu thực.
d. Ngôn từ hết sức mới mẻ hiện đại.
- B2: HS thực hiện nhiệm vụ:
- B3: HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ: - B4: GV nhận xét, chốt kiến thức