Giáo án Ngữ văn 12 - Tiết 60 đến 62: Vợ chồng A Phủ - Năm học 2020-2021

 Ngày soạn: 16/1/2021
Tiết 60, 61, 62
 VỢ CHỒNG A PHỦ
 (Trích) – TÔ HOÀI 
I. Mục tiêu bài học
 1. Kiến thức :
 a/ Nhận biết: HS nhận biết, nhớ được tên tác giả và hoàn cảnh ra đời 
của các tác phẩm.
 b/ Thông hiểu: HS hiểu và lí giải được hoàn cảnh sáng tác có tác 
động và chi phối như thế nào tới nội dung tư tưởng của tác phẩm.
 c/Vận dụng thấp: Khái quát được đặc điểm phong cách tác giả từ tác 
phẩm.
 d/Vận dụng cao:
 - Vận dụng hiểu biết về tác giả, hoàn cảnh ra đời của tác phẩm để 
phân tích giá trị nội dung, nghệ thuật của tác phẩm 
 2. Kĩ năng :
 a/ Biết làm: bài nghị luận về một đoạn trích văn xuôi, về 1 ý kiến 
bàn về văn học;
 b/ Thông thạo: các bước làm bài nghị luận
 3.Thái độ :
 a/ Hình thành thói quen: đọc hiểu tác phẩm văn xuôi
 b/ Hình thành tính cách: tự tin, sáng tạo khi tìm hiểu tác phẩm văn 
xuôi;
 c/Hình thành nhân cách: 
 -Biết nhận thức được ý nghĩa của tác phẩm văn xuôi hiện đại Việt 
Nam trong lích sử văn học dân tộc
 -Biết trân quý những giá trị văn hóa truyền thống mà tác phẩm văn 
xuôi hiện đại đem lại
 -Có ý thức tìm tòi về thể loại, từ ngữ, hình ảnh trong tác phẩm văn 
xuôi hiện đại Việt Nam .
 4. Những năng lực cụ thể học sinh cần phát triển: 
 - Năng lực thu thập thông tin liên quan đến văn xuôi hiện đại Việt 
Nam ( 1945-1954) * HS:
+ Nhìn hình đoán tác giả Tô Hoài - Tập trung cao 
+ Lắp ghép tác phẩm với tác giả và hợp tác tốt để 
- HS thực hiện nhiệm vụ: giải quyết 
- HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ: nhiệm vụ.
 Từ đó, giáo viên giới thiệu Vào bài: Trong bài thơ 
Tiếng hát con tàu, nhà thơ Chế Lan Viên có viết “Tậy Bắc 
ơi, người là mẹ của hồn thơ”. Vâng. Tây Bắc là nguồn - Có thái độ tích 
cảm hứng vô tận để các nhà thơ, nhà văn tìm đến và sáng cực, hứng thú. 
tác. Một trong những nhà văn sau cách mạng có duyên nợ 
sâu nặng với mảnh đất này chính là Tô Hoài. Với Truyện 
Tây bắc, ông đã đưa ta về nơi “máu rỏ tâm hồn ta thấm 
đất”, nơi mà nhận vật Mị và A Phủ đã sống những ngày 
tăm tối nhất dưới ách thống trị của bọn chúa đất miền núi. 
Và họ đã vùng lên đấu tranh, đi theo cách mạng 
  2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC (120 phút)
 Hoạt động của GV – HS Kiến thức cần đạt
- Thao tác 1: Hướng dẫn HS tìm I. Tiêu dẫn.
hiểu tác giả 1. Tác giả: 
+ GV: Nêu những nét chính về tác a. Cuộc đời: 
giả? - Tên khai sinh: Nguyễn Sen. Sinh 
 năm: 1920.
 HS đọc phần Tiểu dẫn, dựa vào - Quê nội ở Thanh Oai- Hà Đông.
những hiểu biết của bản thân để trình b. Sáng tác văn học:
bày những nét cơ bản về: -Viết văn từ trước Cách mạng - sáng 
- Cuộc đời, sự nghiệp văn học và tác với nhiều thể loại Số lượng tác 
phong cách sáng tác của Tô Hoài. phẩm đạt kỷ lục trong nền văn học 
- Xuất xứ truyện Vợ chồng A Phủ của Việt Nam hiện đại.
Tô Hoài. - 1996: Được tặng giải thưởng Hồ 
 Chí Minh về Văn học Nghệ thuật.
 - Một số tác phẩm tiêu biểu: Dế Mèn 
 phiêu lưu ký (1941), O chuột (1942), 
 Truyện Tây Bắc (1953) - Không may hổ vồ mất 1 con bò, A 
Phủ bị đánh, bị trói đứng vào cọc đến 
gần chết.
 - Mị đó cắt dây trói cho A Phủ, 2 
người chạy trốn đến Phiềng Sa.
 Hết tiết 56
- Thao tác 1: Hướng dẫn HS tìm II. Đọc - hiểu văn bản.
hiểu nhân vật Mị. 1. Nhân vật Mị:
 + GV nêu câu hỏi: Mị xuất hiện a. Cuộc sống thống khổ: 
ngay ở những dòng đầu tiên của ( Cuộc đời làm dâu gạt nợ)
truyện ngắn Vợ chồng A Phủ. Em * Trước khi bị bắt vè làm dâu trừ nợ 
hình dung và cảm nhận được điều gì cho nhà thống lí PaTra: Mị là cô gái 
về nhân vật trong đoạn văn mở đầu trẻ, đẹp, yêu đời:...
tác phẩm? * Từ khi bị bắt về làm dâu trừ nợ: vì 
 món nợ “truyền kiếp”, bị bắt làm 
+GV: Em hiểu nghĩa khái niệm “con “con dâu gạt nợ” nhà thống lí Pá 
dâu gạt nợ” như thế nào? Từ đó có thể Tra, bị đối xử tàn tệ, mất ý thức về 
hiểu dễ dàng cuộc sống của Mị trong cuộc sống ( lời giới thiệu về Mị, 
vai trò vợ A Sử, trong nhà thống lí ra công việc, không gian căn buồng 
sao? Qua đây, tác giả muốn phản ánh của Mị,).
hiện thực xã hội gì? -Thời gian: "Đã mấy năm", nhưng 
 "từ năm nào cô không nhớ " 
HS trả lời cá nhân: không còn ý thức về thời gian, 
 − Con dâu là nói quan hệ với không còn ý thức về cuộc đời làm 
thống lí Pá Tra – cha đẻ của A Sử. dâu gạt nợ.
Nghĩa là Mị đã trở thành người thân, -Không gian: tảng đá trước cửa, 
người trong nhà của chúng – một gia cạnh tàu ngựakhe suối. Căn 
đình giàu có, quyền thế, sang trọng buồng kín mít. 
nhất bản Hồng Ngài. Không gian hẹp, cố định, quen 
 − Nhưng Mị lại là con dâu thuộc, tăm tối, gợi cuộc đời tù hãm, 
gạt nợ, đem thân thay cha mẹ trả món bế tắc, luẩn quẩn
nợ tiền vay khi cưới của cha mẹ mình. - Hành động, dáng vẻ bên ngoài: 
 − Như vậy, hình thức bên + Cúi mặt, buồn rười rượi, đêm nào 
ngoài là con dâu, nhưng thực chất là cũng khóc  GV: Thái độ của Mị lúc này như thế + Thấy phơi phới trở lại- đột 
nào? nhiên vui sướng.
 + Muốn đi chơi (nhắc 3 lần).
 Khát vọng sống trỗi dậy
 - Mị muốn đi chơi (thắp đèn, quấn 
 tóc,).
+ GV tổ chức thảo luận nhóm: - Khi bị A Sử trói vào cột, Mị “như 
 Nhóm 1: Những tác nhân nào thức không biết mình đang bị trói”, vẫn 
dậy ở Mị lòng ham sống và khát khao thả hồn theo tiếng sáo.
hạnh phúc mãnh liệt trong đêm tình + Như không biết mình bị trói.
mùa xuân ở Hồng Ngài? + Vẫn nghe tiếng sáo 
 Nhóm 2: Phân tích diễn biến tâm +Vùng đi - sợ chết.
lí, hành động của nhân vật Mị trong Khát vọng sống vô cùng mãnh 
đêm tình mùa xuân? Từ đó, nhận xét liệt.
thành công nghệ thuật tả cảnh, tả tậm c. Sức phản kháng mạnh mẽ:
trạng nhân vật của Tô Hoài. - Lúc đầu, thấy A Phủ bị trói, Mị 
 dửng dưng “vô cảm”: " A Phủ có 
 chết đó cũng thế thôi ".
 - Khi nhìn thấy “dòng nước mắt 
 chảy xuống hai hõm má đã xám đen 
 lại” của A Phủ:
 + Mị xúc động, nhớ lại mình, đồng 
 cảm với người.
 + Mị nhận ra tội ác của bọn thống trị 
 “ chúng nó thật độc ác”.
 => thương mình,->thương người, 
 từ vô cảm đến đồng cảm.
 - Tình thương, sự đồng cảm giai cấp, 
 niềm khát khao tự do mãnh liệt, 
 đã thôi thúc Mị cắt dây trói cứu A 
 Phủ và tự giải thoát cho cuộc đời 
 mình.
 + Mị cởi trói cho A Phủ - giải phóng 
 cho A Phủ là giải phóng cho chính 
 mình. - Thao tác 2: Hướng dẫn tìm hiểu - Miêu tả chân thực số phận cực khổ 
nhân vật A Phủ. của người dân nghèo.
 - Phơi bày bản chất tàn bạo của giai 
 GV: Vì sao nói A Phủ là nhân vật có cấp thống trị ở miền núi.
số phận đặc biệt? b. Giá trị nhân đạo: 
 - Thể hiện tình yêu thương, sự đổng 
 GV: Nhân vật A Phủ có những tính cảm sâu sắc với thân phận đau khổ 
cách đặc biệt nào? Đọc đoạn văn của người dân lao động miền núi 
miêu tả cảnh A Phủ đánh A Sử? trước Cách mang; 
 GV: Khi trở thành người làm công - Tố cáo, lên án, phơi bày bản chất 
gạt nợ, tính cách của A Phủ như thế xấu xa, tàn bạo của giai thống trị
nào? Có thay đổi so với trước kia hay - Trân trọng và ngợi ca vẻ đẹp tâm 
không? hồn, sức sống mãnh liệt và khả năng 
 GV: Tính cách của A Phủ còn được cách mạng của nhân dân Tây Bắc;
bộc lộ ở những chi tiết nào?
 GV: Nhận xét về nghệ thuật thể hiện 
nhân vật A Phủ của Tô Hoài?
+ GV: Nhận xét về giá trị hiện thực 
và nhân đạo của tác phẩm?
- HS thảo luận cặp đôi và phát biểu 
tự do
- Thao tác 3: Tìm hiểu nghệ thuật III. TỔNG KẾT:
của tác phẩm 1. Nghệ thuật:
+ GV: Nêu những nét đặc sắc về nghệ a. Nghệ thuật xây dựng nhân vật có 
thuật của tác phẩm ? nhiều điểm đặc sắc (A Phủ được 
+ GV: Ghi nhận các ý kiến và chốt lại miêu tả qua hành động, Mị chủ yêu 
theo đáp án. khắc họa tâm tư,).
 b. Trần thuật uyển chuyển, linh 
 hoạt; cách giới thiệu nhân vật đầy 
 bất ngờ, tự nhiên mà ấn tượng; kể 
+ GV: Nêu ý nghĩa văn bản? Câu hỏi 2: Tô Hoài đã miêu tả 
căn buồng của Mỵ như sau: “Ở 
cái buồng Mỵ nằm, kín mít, có 
một chiếc cửa sổ một lỗ vuông 
bằng bàn tay. Lúc nào trông ra 
cũng chỉ thấy trăng trắng, không 
biết sương hay là nắng”.
 Ý nghĩa sâu sắc nhất của hình 
ảnh trên là gì?
a. Qua không gian sống để tô đậm 
nỗi khổ của nhân vật.
b. cho thấy Mỵ phải sống kiếp tù 
nhân va mất dần ý thức của con 
người.
c. Lên án sự đối sử tàn nhẫn của 
nhà thống lí đối với Mỵ.
d. Cho thấy Mỵ khong hề hưởng 
một chút gì hạnh phúc.
 Câu hỏi 3: Chi tiết nào không 
thể hiện sự phản kháng lại kiếp 
sống tủi nhục của Mỵ? 
a. Có đến hàng mấy tháng, đêm 
nào Mỵ cũng khóc.
b. Ngày tết, Mỵ cũng uống ruợu. 
Mỵ lén lấy hũ ruợu, cứ uống ừng 
ực từng bát.
c. Mỵ không còn tưởng đến Mỵ có 
thể ăn lá ngón để tự tử nữa.
d. Mỵ chuẩn bị để đi chơi xuân. của hình thức nghệ thuật này là 
 gì ? 
 Bài tập 2:
 Cảm nhận của anh/ chị về sức 
 sống của Mị trong đêm tình mùa 
 xuân, từ đó bình luận về giá trị 
 nhân đạo sâu sắc mới mẻ của tác 
 phẩm Vợ chồng A Phủ?
 - HS thực hiện nhiệm vụ:
 - HS báo cáo kết quả thực hiện 
 nhiệm vụ: 
 5. TÌM TÒI, MỞ RỘNG.
 Hoạt động của GV - HS Kiến thức cần đạt
 GV giao nhiệm vụ: + Vẽ đúng bản đồ tư duy
 + Vẽ bản đồ tư duy bài + Tìm trên Yutube và viết cảm nhận
 học
 + Tìm nghe bài hát “Chỉ 
 có hai người” trong phim 
 “Vợ chồng A Phủ”. Viết 
 cảm nhận sau khi xem 
 phim và nghe bài hát đó
 -HS thực hiện nhiệm vụ:
 - HS báo cáo kết quả thực 
 hiện nhiệm vụ: 
+BẢN ĐỒ TƯ DUY: