Giáo án Ngữ văn 12 - Tiết 82: Đọc thêm Một người Hà Nội - Năm học 2020-2021

 Ngày soạn: 20/3/2021
 Tiết 82
 Đọc thêm. MỘT NGƯỜI HÀ NỘI
 Nguyễn Khải
 A. Mục tiêu cần đạt
1. Kiến thức
 a/ Nhận biết: HS nhận biết, nhớ được tên tác giả và hoàn cảnh ra đời của các tác
 phẩm.
 b/ Thông hiểu: HS hiểu và lí giải được hoàn cảnh sáng tác có tác động và chi
 phối như thế nào tới nội dung tư tưởng của tác phẩm.
 c/Vận dụng thấp: Khái quát được đặc điểm phong cách tác giả từ tác phẩm. 
 d/Vận dụng cao:
 - Vận dụng hiểu biết về tác giả, hoàn cảnh ra đời của tác phẩm để phân tích giá trị nội 
 dung, nghệ thuật của truyện;
 2.Kĩ năng
 a/ Biết làm: bài nghị luận về một đoạn trích văn xuôi, về 1 ý kiến bàn về văn học; 
 b/ Thông thạo: các bước làm bài nghị luận văn học
 3.Thái độ
 a/ Hình thành thói quen: đọc hiểu văn bản truyện hiện đại;
 b/ Hình thành tính cách: tự tin , sáng tạo khi tìm hiểu văn bản truyện hiện đại; 
 c/Hình thành nhân cách:
 -Biết nhận thức được ý nghĩa của truyện hiện đại Việt Nam trong lích sử văn học dân 
 tộc
 -Biết trân quý những giá trị văn hóa truyền thống mà truyện hiện đại đem lại
 -Có ý thức tìm tòi về thể loại, từ ngữ, hình ảnh trong truyện hiện đại Việt Nam .
 B. Chuẩn bị của thầy và trò
 1/Thầy
 -Giáo án
 -Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi
 - Tranh ảnh về nhà văn, hình ảnh về cây si Hà Nội • Nhận thức 
 được nhiệm 
 - B1: GV giao nhiệm vụ: +Trình chiếu tranh ảnh, cho hs xem tranh ảnh (CNTT) vụ cần giải 
 +Chuẩn bị bảng lắp ghép quyết của bài 
 * HS: học.
 + Nhìn hình đoán tác giả Nguyễn Khải
 + Lắp ghép tác phẩm với tác giả
 + Xem video về cuộc sống của người Hà Nội trong thời chống Mỹ và những năm 
 • Tập trung 
 sau giải phóng
 cao và hợp 
 tác tốt để giải 
• B2: HS thực hiện nhiệm vụ
 quyết nhiệm 
• B3: HS báo cáo kết quả
 vụ.
• B4: GV nhận xét, chốt kiến thức và giới thiệu Vào bài: Chúng ta đã rất ấn 
 tượng với nhân vật chị Hoài trong truyện Mùa lá rụng trong vườn của Ma Văn 
 Kháng. Một người phụ nữ khác tiêu biểu cho vẻ đẹp của người Tràng An, có cốt 
 cách, người Hà Nội được gọi là “hạt bụi vàng của Hà Nội”là cô Hiền-
 • Có thái độ 
 nhân vật chính trong truyện ngắn Một người hà Nội của Nguyễn Khải.
 tích cực, 
 hứng thú.
  2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC( 35 phút)
 Hoạt động của GV – HS Kiến thức cần đạt • Cô sống thẳng thắn, không giấu giếm 
 quan điểm, thái độ với mọi hiện tượng 
 xung quanh.
• B2: HS thực hiện nhiệm vụ
• B3: HS báo cáo kết quả
• B4: GV nhận xét, chốt kiến thức + Việc hôn nhân: thời 
 còn trẻ, cô giao thiệp với nhiều loại người, nhưng cô chọn 
 bẳntm năm “là một ông giáo cấp Tiểu học hiền lành, chăm 
 chỉ”
 + Việc sinh con: Sinh năm đứa con, đến con gái út, cô 
 quyết định “chấm dứt chuyện sinh đẻ để sau này có thể lo 
 cho các con chu đáo.
 + Việc dạy con: Cô dạy cho con cháu cách sống làm 
 người Hà Nội lịch sự , tế nhị, hào hoa, biết giữ gìn phẩm 
 chất, giá trị của người Hà Nội.
 + Chiêm nghiệm lẽ đời: Trước niềm vui thắng lợi, cô 
 Hiền nhận xét “vui hơi nhiều, nói cũng hơi nhiều”, “chính 
 + Cô hoà mình cùng dân tộc, cùng đất 
 phủ can thiệp vào nhiều việc của dân quá” ....
 nước
o Cô chỉ làm những việc gì có lợi cho đất nước, cho lí tưởg 
 xã hội.
 Cô mở cửa hàng lưu niệm và tự mình làm ra sản phẩm.
o 
o Không đồng ý việc mua máy in và
 thợ làm vì muốn thực hiện đúng chủ
 trương của Đảng và Chính phủ. 
 + Cô luôn đề cao lòng tự trọng
 - Kháng chiến chống Mĩ cứu nước: Cô vô cùng thương 
 xót, lo lắng cho con nhưng sẵn sàng cho con ra trận như 
 những bà mẹ, thanh niên Việt Nam khác: “Tao đau đớn 
 mà bằng lòng, vì tao không muốn nó sống bám vào sự hi 
 sinh của bạn. Nó dám đi cũng là biết tự trọng”... 
 + Sau chiến thắng mùa xuân 1975, đất 
 GV mở rộng nước trong thời kì đổi mới, giữa không 
 khí xô bồ của thời kinh tế thị trường, cô 
 Hiền vẫn là “một người Hà nội của 
 hôm nay, thuần tuý Hà Nội, không pha 
 trộn”.
 b) Cô Hiền- "một hạt bụi vàng của Hà 
 Nội"
 • Nói đến hạt bụi, người ta nghĩ đến vật 
 nhỏ bé, tầm thường. Có điều là hạt bụi 
 vàng thì dù nhỏ bé nhưng có giá trị quí 
 báu.
 • Cô Hiền là một người Hà Nội bình 
 thường nhưng cô thấm sâu những cái 
 * Thao tác 2: Hướng dẫn tổ chức các nhóm học tập, tinh hoa trong bản chất người Hà Nội. 
 giao việc cho mỗi nhóm tìm hiểu về một nhân vật Bao nhiêu hạt bụi vàng, bao nhiêu người 
 trong tác phẩm: như cô Hiền sẽ hợp lại thành những “áng 
 - B1: GV giao nhiệm vụ vàng” chói sáng. áng vàng ấy là phẩm 
 giá người Hà Nội, là cái truyền thống cốt 
• Nhân vật “tôi”. cách người Hà Nội.
• Nhân vật Dũng- con trai cô Hiền.
• Những thanh niên Hà Nội và cả những người đã tạo nên * Một so sánh độc đáo nằm trong mạch 
 “nhận xét không mấy vui vẻ" của nhân vật “tôi” về Hà trữ tình ngoại đề của người kể chuyện. 
 Nội. Bản sắc Hà Nội, văn hoá Hà Nội là chất 
 vàng 10 là mỏ vàng trầm tích được bồi 
 đắp, tính tu từ biết bao hạt bụi vàng như 
 là Hiền.
• B2: HS thực hiện nhiệm vụ 2. Các nhân vật khác trong truyện:
• B3: HS báo cáo kết quả - Nhân vật Dũng- con trai đầu của cô 
• B4: GV nhận xét, chốt kiến thức Hiền:
 + Anh đã sống đúng với những lời mẹ 
 dạy về cách sống của người Hà Nội. 
 + Dũng, Tuất và tất cả những chàng 
 trai Hà Nội ấy đã góp phần tô thắm 
 thêm cốt cách tinh thần người Hà Nội.
 - Bên cạnh đó, còn có những người 
 tạo nên “nhận xét không mấy vui vẻ” 
 của nhân vật “tôi” về Hà Nội.
 + Đó là “ông bạn trẻ đạp xe như gió” 
 đã làm xe người ta suýt đổ lại còn 
 phóng xe vượt qua rồi quay mặt lại 
 chửi “Tiên sư cái anh già”...,
 + là những người mà nhân vật tôi 
 quên đường phải hỏi thăm...
 Đó là những “hạt sạn”, làm mờ đi 
 nét đẹp tế nhị, thanh lịch của người 
 Tràng An. Cuộc sống của người Hà 
 Nội nay cần phải làm nhiều điểm để 
 giữ gìn và phát huy cái đẹp trong tính 
 * Thao tác 3: Hướng dẫn tìm hiểu ý nghĩa của câu 
 cách người Hà Nội.
 chuyện "cây si cổ thụ"
 3. Ý nghĩa của câu chuyện "cây si 
 cổ thụ"
 + Hình ảnh ... nói lên qui luật bất diệt 
• B1: GV giao nhiệm vụ: thảo luận về chuyện cây si cổ thụ 
 của sự sống. Quy luật này được khẳng 
 ở đền Ngọc Sơn bị bão đánh bật rễ rồi lại hồi sinh.
 định bằng niềm tin của con người 
• B2: HS thực hiện nhiệm vụ
 thành phố đã kiên trì cứu sống được 
• B3: HS báo cáo kết quả
 cây si.
• B4: GV nhận xét, chốt kiến thức
 + Cây si cũng là một biểu tượng nghệ 
 thuật, một hình ảnh ẩn dụ về vẻ đẹp 
 của Hà Nội: Hà Nội có thể bị tàn phá, 
 bị nhiễm bệnh nhưng vẫn là một 
 người Hà Nội với truyền thống văn 
 hoá đã được nuôi dưỡng suốt trường 
 kì lịch sử, là cốt cách, tinh hoa,
 linh hồn đất nước. thành. 
b. Vì cô muốn có một người chồng hiền lành, chăm chỉ. 
c. Vì cô biết đó là người lí tưởng giúp cô làm mẹ làm vợ tốt 
nhất. 
d. Vì cô muốn thật thuận lợi trong việc tạo dựng một gia đình nề 
nếp, gia giáo. 
Câu hỏi 4: Qua cung cách bà Hiền thu xếp việc nhà và dạy 
con cho thấy bà là người như thế nào? 
a. Khôn ngoan. 
b. Gia giáo, khuôn phép. 
c. Nhân hậu, vị tha. 
d. Cả A, B và C. 
Câu hỏi 5: Nét đẹp nhất trong lối sống của bà Hiền là gì? 
a. Sang trọng và kiêu hãnh. 
b.Thanh lịch, nề nếp truyền thống. 
c.Lạc quan yêu đời, tin tưởng ở tương lai. 
d.Thanh đạm, bình dị. 
- B2: HS thực hiện nhiệm vụ 
- B3: HS báo cáo kết quả 
- B4: GV nhận xét, chốt kiến thức 
  4.VẬN DỤNG ( 5 phút)
Hoạt động của GV – HS Kiến thức cần đạt
-B1: GV giao nhiệm vụ: 1. Đoạn văn trên được viết theo
 giọng kể của bà Hiền ( nhân 
 Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:
 vật) và
Cô Hiền không bình luận một lời nào về tác giả ( xưng hô tôi)
 2. Nội dung chủ yếu của đoạn 
những nhận xét không mấy vui vẻ của tôi về Hà
 văn
 bản là : kể về hình ảnh cây si ở 
Nội. Cô than thở với tôi rằng dạo này cô thường
 Hà
 Nội bị bão đánh bật rễ rồi lại 
nghĩ ngợi mọi chuyện một cách duy tâm, y hệt
 hồi
một bà già nhà quê. Mùa hè năm nọ, bão vào Hà sinh.
Nội gào rú một đêm, sáng ra mở cửa nhìn sang 3. Hình ảnh cây si qua câu văn :  5.MỞ RỘNG, SÁNG TẠO ( 5 phút)
Hoạt động của GV – HS Kiến thức cần đạt
-B1: GV giao nhiệm vụ: + Vẽ đúng bản đồ tư duy
+ Vẽ bản đồ tư duy bài học + Viết đoạn văn theo yêu cầu.
+ Viết đoạn văn 200 từ bàn về lòng tự trọng của 
con người. 
- B2: HS thực hiện nhiệm vụ 
- B3: HS báo cáo kết quả 
- B4: GV nhận xét, chốt kiến thức