Giáo án Ngữ văn 12 - Tiết 83+84+85: Hồn Trương Ba, da hàng thịt - Năm học 2020-2021

 Ngày soạn: 25/3/2021
 Tiết 83, 84, 85
 HỒN TRƯƠNG BA, DA HÀNG THỊT
 Lưu Quang Vũ
 A. Mục tiêu bài học
 1. Kiến thức
 - Hiểu được bi kịch của con người khi bị đặt vào nghịch cảnh: Phải sống nhờ, sống vay mượn, 
 trái với tự nhiên khiến tâm hồn nhân hậu, thanh cao bị nhiễm độc và bị tha hóa bởi sự lấn át của 
 thể xác phàm tục..
 - Cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn của người lao động trong cuộc đấu tranh chống lại sự giả tạo 
 và dung tục, bảo vệ quyền được sống đích thực cùng khát vọng hoàn thiện nhân cách.
 - Thấy được kịch Lưu Quang Vũ đặc sắc ở: sự hấp dẫn của kịch bản văn học và nghệ thuật sân 
 khấu; sự kết hợp giữa tính hiện đại với các giá trị truyền thống; sự phê phán mạnh mẽ và chất trữ 
 tình đằm thắm.
 2. Kĩ năng
 - Đọc – hiểu văn bản theo đặc trưng thể loại.
 3. Tư duy, thái độ
 - Sống là chính mình, bảo vệ những phẩm chất cao quí và khát vọng hoàn thiện nhân cách để có 
 một cuộc sống thực sự có ý nghĩa, xứng đáng với con người.
 4. Những năng lực cụ thể học sinh cần phát triển:
• Năng lực thu thập thông tin liên quan đến kịch hiện đại của Lưu Quang Vũ
• Năng lực đọc – hiểu các tác phẩm kịch hiện đại Việt Nam.
• Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân về kịch văn học.
• Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận về giá trị tư tưởng và nghệ thuật của đoạn trích vở kịch;
• Năng lực phân tích, so sánh quan niệm sống của 2 nhân vật Hồn Trương Ba và Đế Thích trong 
 đoạn trích vở kịch;
• Năng lực tạo lập văn bản nghị luận văn học;
• Năng lực chuyên biệt: đọc kịch, sân khấu hoá.
 B. Phương tiện dạy học
 GV: Sách giáo khoa, sách giáo viên, giáo án.
 HS: Sách giáo khoa, vở soạn, vở ghi.
 C. Phương pháp Hoạt động của GV - HS Kiến thức cần đạt Thao tác 1: GV hướng dẫn HS II/ ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
 càng vênh lệch giữa hồn và xác, đồng thời càng chứng 
 tỏ quyết tâm giải thoát nung nấu của nhân vật trước lúc 
 Đế Thích xuất hiện.
 + Quyết định dứt khoát xin tiên Đế Thích cho cu Tị 
 được sống lại, cho mình được chết hẳn chứ không nhập 
Theo anh (chị), Trương Ba trách Đế Thích, 
 hồn vào thân thể ai nữa của nhân vật Hồn Trương Ba là 
người đem lại cho mình sự sống (Ông chỉ nghĩ 
 kết quả của một quá trình diễn biến hợp lí. Hơn nữa, 
đơn giản là cho tôi sống, nhưng sống như thế 
 quyết định này cần phải đưa ra kịp thời vì cu Tị vừa 
nào thì ông chẳng cần biết!) có đúng không? Vì 
 mới chết. Hồn Trương Ba thử hình dung cảnh hồn của 
sao? Màn đối thoại giữa Trương Ba và Đế Thích 
 mình lại nhập vào xác cu Tị để sống và thấy rõ "bao 
toát lên ý nghĩ gì?
 nhiêu sự rắc rối" vô lí lại tiếp tục xảy ra. Nhận thức tỉnh 
 - Khi Trương Ba kiên quyết đòi trả xác cho 
 táo ấy cùng tình thương mẹ con cu Tị càng khiến Hồn 
 hàng thịt, Đế Thích định cho hồn Trương Ba 
 Trương Ba đi đến quyết định dứt khoát. Qua quyết định 
 nhập vào cu Tị, Trương Ba đã từ chối. Vì sao?
 này, chúng ta càng thấy Trương Ba là con người nhân 
 - Chỉ với 3 lời thoại, hồn Trương ba đã trở lại là 
 hậu, sáng suốt, giàu lòng tự trọng. Đặc biệt, đó là con 
 mình nguyên vẹn, trong sạch, thẳng thắn để rồi 
 người ý thức được ý nghĩa của cuộc sống.
 dẫn đường cho những quyết định đau đớn, 
 Qua màn đối thoại, ta thấy vẻ đẹp tâm hồn của con 
 nghiệt ngã nhưng sáng suốt và tất yếu. Quyết 
 người trong cuộc đấu tranh chống lại sự dung tục, giả 
 định đó là gì? Trước khi đi đến quyết định này, 
 tạo, bảo vệ quyền được sống toàn vẹn, tự nhiên. Đó 
 tác giả đã đặt nhân vật của mình trước những 
 chính là chất thơ trong kịch của Lưu Quang Vũ
 lựa chọn nào? Nếu là Trương Ba, em có làm 
 4. Đoạn kết
 như vậy không?
 - Lời cuối cùng của Trương Ba: “Tôi vẫn ở đây”. Cái 
 chết không phải là sự ra đi vĩnh viễn. Con người sẽ bất 
 tử với những điều tốt đẹp họ đóng góp cho cuộc đời, 
 sẽ sống mãi trong tâm hồn những người thân 
 yêu. Không phải mượn thân ai cả, tôi 
Thao tác 4: Tìm hiểu đoạn kết
 GV hướng dẫn HS tìm hiểu ý nghĩa đoạn kết 
 của vở kịch.
 - HS nghiên cứu kĩ các lời thoại và phát biểu ý 
 kiến cá nhân đồng thời tranh luận nếu thấy cần 
 thiết.
HS chỉ ra hàm ý cuộc đối thoại
HS tái hiện tác phẩm để trả lời, có thể chưa đồng 
tình với lựa chọn của Trương Ba.
 HS tìm hiểu ý nghĩa đoạn kết của vở kịch.
HS tự tổng kết.