Giáo án Sinh học 12 - Tiết 50, Bài 45: Dòng năng lượng trong hệ sinh thái và hiệu suất sinh thái - Năm học 2020-2021

 Ngày soạn 18/4/2021
Tiết: 50 
 BÀI 45: DÒNG NĂNG LƯỢNG TRONG HỆ SINH THÁI VÀ HIỆU SUẤT SINH 
 THÁI
I.MỤC ĐÍCH- YÊU CẦU
1. Kiến thức:
 -Trình bày được quá trình chuyển hóa năng lượng trong hệ sinh thái.
 - Nêu được khái niệm về hiệu suất sinh thái và những nguyên tắc xây dựng tháp năng lượng. 
- Phân biệt được sự khác nhau giữa các khái niệm về sản lượng sinh vật sơ cấp và sản lượng 
sinh vật thứ cấp. 
2. Kĩ năng:- KN thể hiện sự tự tin khi trình bày ý kiến trước nhóm, tổ, lớp.
- KN trình bày suy nghĩ/ý tưởng; hợp tác; quản lí thời gian và đảm nhận trách nhiệm, trong 
hoạt động nhóm.
- KN tìm kiếm và xử lí thông tin về sự phân bố năng lượng trên Trái Đất, đặc điểm dòng 
năng lượng trong hệ sinh thái, khái niệm hiệu suất sinh thái và xác định hiệu suất sinh thái 
qua mỗi bậc dinh dưỡng trong hệ sinh thái
3. Tình cảm- thái độ:-Vận dụng kiến thức để nâng cao ý thức bảo vệ môi trường.
4. Nội dung trọng tâm bài học
-Dòng năng lượng trong hệ sinh thái.
-Hiệu suất sinh thái.
5. Định hướng các năng lực hình thành
5.1 Năng lực chung:
a. Năng lực tự học: Học sinh xác định được mục tiêu : dòng năng lượng trong hệ sinh thái, 
công thức, cách tính hiệu suất sinh thái giữa các bậc dinh dưỡng.
b. Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: 
điều chỉnh kĩ thuật nuôi trồng phù hợp nguồn ánh sángđể nâng cao năng suất cây trồng, vật 
nuôi
c. Năng lực sử dụng ngôn ngữ: phát triển ngôn ngữ thông qua thuyết trình, báo cáo về sản 
phẩm đạt được. 
d. Năng lực hợp tác: hợp tác, phân công nhiệm vụ trong nhóm.
e. Năng lực sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông: khai thác thông tin từ sách báo, 
intenet .
f. Năng lực tự quản lý:Quản lí bản thân: biết làm việc độc lập khi nghiên cứu tài liệu; lập 
thời gian biểu để thực hiện. Quản lí nhóm: HS biết phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng 
thành viên trong nhóm.
5.2 Năng lực chuyên biệt:
a. Năng lực quan sát: quan sát tranh về dòng năng lượng trong hệ sinh thái.
b. Năng lực tri thức về sinh học: giải thích các nguyên nhân gây thất thoát năng lượng trong 
hệ sinh thái.
II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH:
GV: Tranh vẽ hình 45.1,45.2,45.3 SGK, giáo án, phân công hs chuẩn bị bài.
Hs: chuẩn bị trước nội dung bài học 
Nhóm 1: dòng năng lượng trong hệ sinh thái.
Nhóm 2: hiệu suất sinh thái. lấy từ đâu? luận, tìm câu trả đất
 Năng lượng mặt trời lời - Sinh vật sản xuất chỉ sử dụng 
 phân bố như thế nào được những tia sáng nhìn thấy 
 trên trái đất? (2) Báo cáo kết (50% bức xạ) cho quang hợp
 Giải thích vì sao năng quả - Quang hợp chỉ sử dụng khoảng 
 Đại diện nhóm 0,2-0,5% tổng lượng bức xạ để 
 lượng truyền lên các bậc 
 hs trình bày, các tổng hợp chất hữu cơ.
 dinh dưỡng càng cao thì nhóm khác chất 2. Dòng năng lượng trong hệ sinh 
 càng nhỏ dần. vấn. thái
 (2) Theo dõi, hướng - Càng lên bậc dinh dưỡng cao hơn 
 dẫn, giúp đỡ học sinh (3) Cập nhật thì năng lượng càng giảm
 thực hiện nhiệm vụ sản phẩm Năng lượng của hệ sinh thái chủ 
 Hướng dẫn, trả lời thắc Cập nhật thông yếu dược lấy từ năng lượng ánh 
 mắc của hs. tin sản phẩm và sáng mặt trời. NL mặt trời->sinh 
 (3)Đánh giá kết quả nhận xét kết luận vật sản xuất-> sinh vật tiêu thụ-
 thực hiện nhiệm vụ của GV. >Sinh vật phân giải-> trả lại môi 
 của hs trường. Trong quá trình đó năng 
 Nhận xét, bổ sung và lượng giảm dần qua các bậc dinh 
 hoàn thiện kiến thức. dưỡng.
 - Trong hệ sinh thái năng lượng 
 được truyền một chiều từ sinh vật 
 sản xuất qua các bậc dinh dưỡng, 
 tới môi trường, còn vật chất được 
 trao đổi qua chu trình dinh dưỡng.
HOẠT ĐỘNG 3: Tìm hiểu hiệu suất sinh thái.
1. Mục tiêu: Biết cách tính hiệu suất sinh thái giữa các bậc dinh dưỡng. 
 2. Phương pháp/ Kĩ thuật dạy học: Vấn đáp/ thảo luận nhóm.
 3. Hình thức tổ chức hoạt động: Thảo luận nhóm.
 4. Phương tiện dạy học: Câu hỏi.
 5. Sản phẩm: Nêu được khái niệm, công thức tính hiệu suất sinh thái, cách tính hiệu suất 
 sinh thái.
Hoạt động của gv Hoạt động của hs Nội dung kiến thức
(1 )Chuyển giao nhiệm vụ học tập gv nêu (1) Thực hiện nhiệm vụ II. Hiệu suất sinh 
câu hỏi thảo luận học tập thái
 -Tỉ lệ thất thoát năng lượng xảy ra như thế HS hoạt động nhóm - Hiệu suất sinh thái 
nào khi năng lượng đi qua mỗi bậc dinh thảo luận. là tỉ lệ % chuyển 
dưỡng trong HST? Từ đó, em hiểu thế nào hoá năng lượng qua 
là hiệu suất sinh thái? (2) Báo cáo kết quả các bậc dinh dưỡng 
-Nguyên nhân nào dẫn đến sự thất thoát Đại diện nhóm hs trình trong hệ sinh thái
năng lượng trong HST? Mức độ chuyển bày. - Hiệu suất sinh thái 
hoá năng lượng mạnh hay yếu là phụ thuộc HS nhóm khác theo của bậc dinh dưỡng 
vào yếu tố nào? dõi, nhận xét, bổ sung sau tích luỹ được 
( Phụ thuôc từng hệ sinh thái, từng thành thường là 10% so 
phần loài trong hệ sinh thái) (3) Cập nhật sản phẩm với bậc trước liền kề
(2 )Theo dõi, hướng dẫn, giúp đỡ học sinh Cập nhật và bổ sung C
 H= i 1 x100
thực hiện nhiệm vụ Hướng dẫn, trả lời thắc kiến thức theo phần Ci (1)Chuyển giao nhiệm vụ học tập (1) Thực hiện -Vì, động vật đẳng nhiệt 
 Gv nêu câu hỏi thảo luận: Tại sao động nhiệm vụ học tập mất lượng lớn năng 
 vật đẳng nhiệt (chim, thú) có hiệu suất Thảo luận nhóm lượng để duy trì nhiệt độ 
 sinh thái thấp hơn so với động vật biến cơ thể do đó sự tăng khối 
 nhiệt? ứng dụng hiện tượng này trong (2) Báo cáo kết quả lượng cơ thể của SVĐN 
 thực tế? Đại diện HS báo cũng kém hơn. 
 (2)Theo dõi, hướng dẫn, giúp đỡ học cáo. Hs nhóm khác -Ứng dụng trong chăn 
 sinh thực hiện nhiệm vụ nhận xét, thảo luận. nuôi: Cùng một lượng 
 Hướng dẫn, trả lời thắc mắc của hs. (3) Cập nhật sản rau cỏ như nhau nhưng 
 (3)Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ phẩm thu được prôtêin thịt cá 
 của học sinh HS cập nhật thông cao hơn gấp 1,5 lần nuôi 
 Nhận xét bổ sung kiến thức cho hs. tin. chim, 2 – 2,5 lần nuôi 
 trâu, bò.
 E. HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ
 - Học bài - Trả lời câu hỏi SGK
 - Chuẩn bị bài 46:TH: quản lí và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên.
 +Nhóm 1: Tìm hiểu về các dạng tài nguyên thiên nhiên.
 +Nhóm 2: Tìm hiểu các hình thức sử dụng gây ô nhiếm môi trường.
 +Nhóm 3: Tìm hiểu các hình thức sử dụng tài nguyên bền vững.
 +Nhóm 4: Tìm hiểu nguồn tài nguyên thiên nhiên ở địa phương, các đề xuất sử dụng bền 
 vững tài nguyên thiên nhiên ở địa phương.
 IV.CÂU HỎI/ BÀI TẬP KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC HỌC SINH
 Bảng mô tả các mức độ nhận thức
 Nội dung Các mức độ nhận thức
 Biết Hiểu Vận dụng Vận dụng cao
Dòng Nêu được Giải thích năng lượng Đề xuất ứng dụng 
năng sự phân bố truyền như thế nào trong trồng trọt 
lượng năng lượng qua các bậc dinh chăn nuôi để thu 
trong hệ trên trái đất. dưỡng. được năng suất cao 
sinh thái Giải thích nguyên nhất.
 nhân thất thoát năng 
 lượng qua các bậc 
 dinh dưỡng.
Hiệu suất Nêu được Giải thích tại sao các Vận dụng công Đề xuất ứng dụng 
sinh thái công thức chuỗi thức ăn thường thức tính hiệu suất trong trồng trọt 
 tính hiệu không quá dài. sinh thái qua các chăn nuôi để thu 
 suất sinh bậc dinh dưỡng được năng suất cao 
 thái nhất.
 Câu hỏi và bài tập củng cố, dặn dò
 Câu 1: Nguồn năng lượng cung cấp cho các hệ sinh thái trên Trái đất là: 
 A.năng lượng gió B.năng lượng điện C.năng lượng nhiệtD.năng lượng mặt trời
 Câu 2: Khi chuyển từ bậc dinh dưỡng thấp lên bậc dinh dưỡng cao hơn thì dòng năng lượng 
 có hiện tượng là: 
 A. càng giảm B. càng tăngC. không thay đổi D. tăng hoặc giảm tùy thuộc bậc dinh 
 dưỡng
 Câu 3: Năng lượng được chuyển cho bậc dinh dưỡng sau từ bậc dinh dưỡng trước nó khoảng 
 bao nhiêu %? A.10% B.50% C.70%
 D.90%