Sáng kiến kinh nghiệm - Vai trò của tư vấn học đường trong việc tìm ra một số giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả phòng ngừa bạo lực học đường ở Trường THPT

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ TĨNH
 ---------------------
 Sáng kiến kinh nghiệm:
Vai trò của tư vấn học đường trong việc tìm ra một số giải pháp 
 góp phần nâng cao hiệu quả phòng ngừa bạo lực học đường 
 ở trường THPT
 Năm học: 2019 – 2020 
 Phần I: Mở đầu
 1. Lý do chọn đề tài
 Trong những năm gần đây vấn đề bạo lực học đường đang được dư luận rất quan 
 tâm và được coi là một hiện tượng xã hội đã đến mức nguy hiểm và nghiêm trọng. Có 
 rất nhiều cuộc hội thảo chuyên đề về phòng chống bạo lực trong trường học để đưa ra 
 những biện pháp nhằm giải quyết hiện tượng bạo lực trong học sinh. Năm học 2019 – 
 2020, Bộ Giáo dục xác định đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách nhất 
 cần thực hiện và Bộ đã tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn ngành giáo dục vào ngày 
 17/04/2019 để quán triệt sâu sắc về vấn đề an toàn trường học và phòng chống bạo lực 
 học đường. Có ý kiến cho rằng “Một trong những nguyên nhân cơ bản dẫn tới hiện 
 tượng trên đó chính là tình trạng nặng về dạy chữ, nhẹ về dạy người làm giảm hiệu quả 
 của việc giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, chưa quan tâm đầy đủ và huy động 
 các nguồn lực cần thiết cho công tác giáo dục đạo đức học sinh”. Việc giáo dục đạo đức, 
 nhân cách, kỹ năng sống cho học sinh là việc làm thường xuyên và cần phải thực hiện 
 bằng nhiều kênh khác nhau. Tuy nhiên, trong nhà trường vấn đề tu dưỡng đạo đức cho 
 học sinh là trách nhiệm của các thầy cô giáo, không thể phủ nhận vai trò của tổ chức 
 Đoàn thanh niên và đặc biệt vai trò của tổ tư vấn tâm lý trong việc hình thành nhân 
 cách của học sinh. Với thực trạng bạo lực học đường hiện nay, nhà trường cần phải làm 
 gì để ngăn chặn và giúp học sinh phát triển nhân cách trở thành những con người lao 
 động sáng tạo, làm chủ bản thân, làm chủ đất nước.
 Từ những thực trạng trên, cùng với thực tế bản thân đã trải nghiệm qua lớp bồi 
 dưỡng nghiệp vụ công tác tư vấn Tâm lý do sở giáo dục đào tạo triển khai đồng thời tiến 
 hành ứng dụng một cách có hiệu quả trong công tác tư vấn tâm lý tại đơn vị năm học 
 qua tôi chọn đề tài: “Vai trò của tư vấn học đường trong việc tìm ra một số giải pháp 
 góp phần nâng cao hiệu quả phòng ngừa bạo lực học đường ở trường THPT” làm đề 
 tài nghiên cứu của mình.
 2. Mục đích nghiên cứu
 Nghiên cứu đề tài nhằm phục vụ cho quá trình giáo dục nhân cách và định hướng 
phát triển năng lực, phẩm chất HS, phù hợp với chủ trương của Đảng và Nhà nước, sự 
phát triển của thực tiễn; cung cấp một số giải pháp, cách làm hay cho các đồng nghiệp 
 2 
 7. Giả thuyết khoa học
 Tư vấn tâm lý cho học sinh trung học phổ thông với một số giải pháp mới, mô hình 
hoạt động đáp ứng yêu cầu về phát triển phẩm chất, năng lực và kĩ năng cho học sinh 
trong thời đại mới đặc biệt là phòng chống bạo lực học đường.
 8. Đóng góp mới của đề tài
 8.1. Về mặt lí luận
 Đề tài đã đề xuất và tiếp cận một số giải pháp mới và cách làm mang lại hiệu quả 
trong công tác tư vấn tâm lý nhằm phòng chống bạo lực học đường ở trường THPT
 8.2. Về mặt thực tiễn
 Thực hiện tốt công tác tư vấn tâm lý học đường có vai trò hết sức quan trọng trong 
việc duy trì và ổn định tình trạng tâm lý của học sinh, giúp các em tư duy, suy nghĩ và 
nhìn nhận vấn đề xung quanh một cách đúng đắn. Nếu làm tốt công tác tư vấn học đường 
sẽ hạn chế tình trạng bạo lực học đường, học sinh hư hỏng, quậy phá, bỏ học, trầm 
cảm..... ngăn chặn kịp thời tình trạng bạo lực học đường đã và đang gây ra nỗi lo của phụ 
huynh, học sinh và toàn xã hội; giúp học sinh định hướng tâm lý, tư tưởng, hình thành 
nhân cách đúng đắn và trở thành công dân tốt cho xã hội.
 Đưa ra được các giải pháp tổ chức, quản lý các chương trình, mô hình hoạt động tư 
vấn tâm lý mang tính đổi mới, sáng tạo nhằm phát triển năng lực, phẩm chất và rèn luyện 
kỹ năng cho HS góp phần phòng chống bạo lực học đường 
 4 
 Nếu bố mẹ để ý thấy con càng ngày càng thích tách biệt với mọi người, không 
thích giao du, tiếp xúc với ai, không muốn tham gia các hoạt động chung của gia đình, thì 
đây cũng là dấu hiệu nghi ngờ con có thể bị bạn bạo hành. 
b. Xuất hiện vết thương trên người
 Khi con đi học về, ngoài hỏi về việc học hành và điểm số của con, bố mẹ cũng nên 
quan sát trên người con có xuất hiện vết thương nào không, quần áo có dấu hiệu bị rách, 
cắt hay không. Ngoài ra những vật dụng của con có bị làm hỏng, bị mất hay không. Khi 
con thường xuyên kêu ca rằng con bị đau đầu, đau bụng hoặc gặp các vấn đề về sức khỏe 
khác, hãy cho con đi khám ngay vì rất có thể con đã là nạn nhân của bạo lực học đường 
trong một thời gian dài mà bố mẹ không hề hay biết. 
c. Sợ hãi mạng xã hội
 Ngày nay, việc bắt nạt không chỉ diễn ra ở ngoài đời thực mà còn trên mạng xã 
hội, biểu hiện bằng những lời lẽ xúc phạm, chế giễu hay nhục mạ. Tất nhiên, tôn trọng 
quyền riêng tư là điều tốt, nhưng cha mẹ cũng không nên quá thờ ơ với cuộc sống của 
những người trẻ trên mạng xã hội để có thể phát hiện những mối nguy cơ tiềm ẩn một 
cách nhanh nhất.
d. Đồ dùng học tập bị mất hoặc làm hỏng
 Đây cũng là chuyện bình thường khi đi học. Nếu tần suất diễn ra việc này quá 
thường xuyên, cộng thêm thái độ mập mờ của đứa trẻ khi được hỏi thì không hề bình 
thường chút nào.
e. Bỗng nhiên mất bạn bè và lảng tránh xã hội
 Nếu một đứa trẻ hòa đồng bỗng nhiên chỉ ru rú trong nhà, không còn đi chơi hay 
thậm chí nhắc đến bạn bè như trước, rất có thể là một "báo động đỏ" mà phụ huynh cần để 
tâm. 
g. Có hành vi tự hủy hoại bản thân
 Trốn khỏi nhà, tự làm bản thân bị thương hay thậm chí là đề cập đến việc tự sát có 
thể là những dấu hiệu của một đứa trẻ đang bị bắt nạt mà những người xung quanh không 
bao giờ nên bỏ qua. 
h. Khó ngủ, thường xuyên gặp ác mộng
 Việc một đứa trẻ thức khuya vào buổi tối có thể là do mải mê lướt mạng xã hội 
hoặc giải quyết bài tập về nhà. Tuy nhiên, nếu chúng thực sự gặp vấn đề về giấc ngủ, 
người hay mệt mỏi, rất có thể là do áp lực, căng thẳng từ việc bị bắt nạt. 
 6 
rất vu vơ như “nhìn đểu”, xinh hơn bạn, người mới đến, học giỏi, không giúp đỡ bạn làm 
bài Cách xử lý thì bằng đủ vật dụng từ giày dép, guốc, cặp sách, ghế ngồi, dây 
lưng,Điều lo ngại hơn cả là sự thờ ơ của các em, khi chỉ xúm xùm vào quay phim và 
chụp ảnh bạn tung lên mạng.
 1.2.2. Số liệu điều tra về bạo lực học đường
 Khảo sát một số trường phổ thông trên địa bàn tôi đang công tác cho thấy một số 
đặc điểm của về tình trạng BLHĐ như sau: 
 a. Về độ tuổi đối tượng tham gia BLHĐ
 Độ tuổi đối tượng tham gia đánh nhau từ 06 -10 tuổi chiếm 07%; từ 11- 14 tuổi 
chiếm 45%; từ 15 - 18 tuổi chiếm 48%. Như vậy, đối tượng tham gia đánh nhau phần lớn 
học sinh cuối cấp trung học cơ sở và trung học phổ thông. Đây là lứa tưổi mà sinh lý các 
em có nhiều biến đổi, suy nghĩ bồng bột, thích tự mình giải quyết các mâu thuẫn, dễ bị 
bạn bè rủ rê lôi kéo.
 b. Về hình thức tổ chức
 Trước đây bạo lực học đường chỉ xảy ra bình thường với các hình thức đơn giản 
như các hành động chửi bới hay xúc phạm lăng mạ, xỉ nhục hoặc chà đạp nhân phẩm, làm 
tổn thương về mặt tinh thần con người bằng những lời nói. Đa số các vụ đánh nhau đều có 
tổ chức nhóm (đánh hội đồng). Một số em trong nhóm còn sử dụng điện thoại di động để 
ghi hình vụ hành hung, sau đó đăng tải lên mạng Internet để làm nhục nạn nhân và để 
khoe thành tích của mình. Điều này cho thấy, BLHĐ không chỉ là chuyện của mỗi học 
sinh, mà có tính chất lây lan theo nhóm bạn, đa số học sinh coi sự việc đánh nhau bình 
thường.
 c. Về công cụ phương tiện sử dụng trong BLHĐ
 Trước đây, BLHĐ thường sử dụng công cụ đánh đập tra tấn trực tiếp lên thân thể 
khiến sức khỏe bị tổn hại qua các hành động: Đấm, đá hoặc gậy gộc. Nhưng BLHĐ hiện 
nay lại táo bạo hơn nhiều với những hung khí như dao, kéo khiến khả năng thương tích 
lớn hơn gây ra xây xát, chảy máu, tinh thần hoảng loạn, chấn động tâm lý
 d. Về giới tính
 Nam giới chiếm 74%; Nữ giới chiếm 36%. Có khoảng hơn một nửa số em nữ khi 
được hỏi về vấn đề này thì thừa nhận là đã từng có hành vi đánh nhau với các bạn khác ở 
các mức độ khác nhau.
 e. Về hậu quả
 8 
 1.3.2. Nguyên nhân gia đình
 Do sự giáo dục chưa sâu sát của cha mẹ, xã hội xô bồ phụ huynh lại ít quan tâm tới 
con cái, cha mẹ thường nặng lời quát tháo con, xả stress bằng bạo hành gia đình. Trẻ em 
dễ học theo tính xấu của người lớn, khi đang trong giai đoạn hình thành nhân cách thì chỉ 
cần một tác động xấu từ gia đình và xã hội cũng có thể gây ra các tổn thương khó chữa 
lành, từ đó hình thành nhân cách méo mó về giá trị sống. Sự ảnh hưởng của môi trường 
gia đình đối với mỗi cá nhân là vô cùng lớn, gia đình bất hòa, ly dị, anh em đâm chém 
nhau là tấm gương không tốt cho con cái, từ đó khiến các em lớn lên trong sợ hãi và dẫn 
tới trầm cảm, có hành động ngông cuồng, quậy phá, hư hỏng, Gia đình được coi là 
nguyên nhân chính gây ra bạo lực học đường ở Việt Nam.
 1.3.3. Nguyên nhân trong nhà trường
 Nhà trường hiện nay coi trọng thành tích hơn là giáo dục nhân cách, nhà trường 
quá chú trọng việc nhồi nhét kiến thức mà quên đi việc “Tôn sư trọng đạo”, “Tiên học lễ 
hậu học văn” . Không những thế, kỷ cương nề nếp cũng lỏng lẻo, nhiều thầy cô không 
còn là tấm gương cho học sinh noi theo dẫn tới tình trạng học sinh mất phương hướng, 
hành động sai trái.
 Nhà trường ít quan tâm đến học sinh, giáo viên chủ nhiệm cũng không có nhiều 
thời gian để quan tâm đến mỗi cá nhân nên bạo lực học đường ngày càng diễn ra một 
nhiều. Những em học sinh cá biệt cũng bị giáo viên và bạn bè xung quanh kì thị nên các 
em càng trở nên bất mãn và buông xuôi chuyện học hành lao theo các trò chơi vô bổ. Đây 
cũng được xem là nguyên nhân cơ bản nhất tạo nên thực trạng bạo lực học đường hiện 
nay.
 1.3.4. Nguyên nhân xã hội
 Nguyên nhân xã hội chính là do ảnh hưởng từ những môi trường xung quanh như 
bạo lực phim ảnh, sách báo, game, đồ chơi có tính bạo lực trên mạng xã hội. Mạng 
Internet có tới 77% là trò chơi là đánh nhau, giết người, mang tính bạo lực cao các em 
không tránh được những ảnh hưởng xấu của các hình ảnh bạo lực. Tuổi trẻ thường có tính 
bắt chước và thử nghiệm việc các em làm theo những hình ảnh, hình tượng đó là hoàn 
toàn dể hiểu.
Các ấn phẩm báo chí, sách, truyện tranh, video clip, hình ảnh mang tính bạo lực cũng góp 
phần hình thành nhu cầu bạo lực của trẻ em Việt Nam.
 1. 4. Hậu quả của bạo lực học đường
 10 
lực dù ở vai trò này hay vai trò kia cũng đều có nguy cơ lạm dụng rượu, thuốc lá, và các 
loại ma túy.
 1.4.2. Ảnh hưởng đến gia đình
 Những hành vi bạo lực học đường của học sinh sẽ không thể làm cho các bậc phụ 
huynh vừa lòng. Nếu con đánh nhau với bạn, bị nhà trường xử phạt, bị cha mẹ nạn nhân 
lên tiếng thì cách xử lý phổ biến nhất được các bậc cha mẹ lựa chọn là chửi mắng, trách 
móc, thậm chí là đánh đập con mình. Điều đó đồng nghĩa với việc họ gieo thêm vào đứa 
con của mình nỗi bực tức và làm nảy sinh mâu thuẫn giữa cha mẹ và con cái. Không khí 
gia đình sẽ trở nên căng thẳng hơn nếu như cha mẹ cứ đổ lỗi cho nhau về việc quản lý và 
giáo dục con. Không ai chịu nhận lỗi về mình, vợ chồng nảy sinh mâu thuẫn với nhau chỉ 
vì con cái. Không những thế nếu những hành vi bạo lực của học sinh để lại hậu quả 
nghiêm trọng về mặt thể xác thì gia đình phải mất thêm một khoản tài chính lớn để giải 
quyết hậu quả. Đó là chưa kể, gần đây có những vụ bạo lực học đường đã dẫn tới những 
cái chết thương tâm của những em học sinh vô tội. Nỗi đau đó đối với bất cứ gia đình nào 
cũng không thể bù đắp được. Trước thực trạng bạo lực học đường trở nên nghiêm trọng 
thì sự lo lắng của các bậc phụ huynh càng được đẩy lên cao. Không chỉ lo lắng cho việc 
học mà còn lo lắng cho sự an toàn của con cái, lo lắng cho tương lai và cả tính mạng của 
con mình.
 1.4.3. Ảnh hưởng đến nhà trường
 Hành vi bạo lực không chỉ tác động xấu đến nạn nhân mà còn khiến không khí 
trường học trở nên nặng nề, căng thẳng với nỗi sợ hãi, bất an luôn bao trùm. Người lớn, 
cả thầy cô lẫn cha mẹ, có khi không hay biết, có khi xem đó như là một phần tự nhiên của 
tuổi mới lớn nên để các em tự giải quyết (trừ khi những hành vi này đi đến thái quá) mà 
không biết rằng những hành vi bạo lực được lặp đi lặp lại nhiều lần sẽ gây ra những tổn 
thương thể chất hoặc tâm lý cho nạn nhân, và gây ảnh hưởng xấu đến môi trường học tập 
chung vì các em học sinh không cảm nhận được sự an toàn ngay trong chính ngôi trường 
của mình. Đã có không ít học sinh từ chối đến trường vì sợ bị bạn bè trêu chọc, đánh đập. 
Điều đó cho thấy môi trường nhà trường không còn tính lành mạnh, sự hấp dẫn và là nỗi 
sợ hãi của học sinh.
 Ngoài ra, những hành vi bạo lực học đường của học sinh sẽ làm ảnh hưởng đến 
thành tích thi đua của lớp, của trường và ảnh hưởng đến danh tiếng của nhà trường cũng 
như các thầy cô. Cũng không quên nói tới những hành vi bạo lực của giáo viên làm cho 
môi trường giáo dục ở nhà trường mất đi tính quy phạm, uy tín, danh dự người giáo viên 
 12 
lực học đường, một quyết tâm cao độ đánh tan vấn nạn bạo lực học đường, của toàn 
ngành giáo dục, của các cấp liên ngành, của các lực lượng liên quan, của gia đình, nhà 
trường, của giáo viên và học sinh.
 2. Vai trò của tư vấn học đường trong việc tìm ra một số giải pháp góp phần 
nâng cao hiệu quả phòng ngừa BLHĐ ở trường THPT
 2.1. Tổ tư vấn với vai trò tăng cường giáo dục đạo đức cho học sinh là giải pháp 
có tính bền vững, lâu dài trong công tác phòng chống bạo lực học đường
 Bắt nguồn từ những sự việc hết sức đơn giản, chỉ cần có một chuyện xích mích nhỏ, va 
chạm nhỏ với nhau trong lớp hay đơn thuần bắt nguồn từ cái nhìn bị coi là khiêu khích, bị 
bạn nói xấu, tẩy chay, ức hiếpnhưng cũng có thể dẫn đến bạo lực học đường. Có nhiều 
nguyên nhân làm cho các em - chủ thể gây ra bạo lực học đường- có những hành vi bạo 
lực sai trái dẫn đến tình trạng này nhưng nguyên nhân sâu xa vẫn là do nhận thức về pháp 
luật, về giá trị đạo đức, kỹ năng sống của các em còn hạn chế. Tổ tư vấn có trách nhiệm 
phối hợp với nhà trường, tổ chức đoàn thanh niên, giáo viên chủ nhiệm trong việc giáo 
dục để hình thành nhận thức và hành vi đúng đắn cho các em.
 Ngay đầu năm học, hiệu trưởng ra quyết định thành lập ban chỉ đạo phòng chống bạo 
lực học đường do hiệu trưởng làm trưởng ban, phó hiệu trưởng, bí thư Đoàn, giáo viên 
chủ nhiệm và ban đại diện cha mẹ học sinh làm thành viên. Thành lập tổ tư vấn tâm lý 
cho học sinh do Hiệu trưởng làm trưởng ban, Bí thư đoàn làm phó ban, giáo viên có 
nghiệp vụ về tư vấn tâm lý và các giáo viên có kinh nhiệm làm ủy viên. Phân công trách 
nhiệm cụ thể cho từng thành viên, xây dựng kế hoạch hoạt động, quy chế, nội dung làm 
việc cụ thể, cơ chế phối hợp qua từng vụ việc, có tổ chức họp đánh giá rút kinh nghiệm 
định kỳ hàng tháng, sơ tổng kết, rút kinh nghiệm học kỳ và cả năm.
 Công tác giáo dục đạo đức học sinh được tổ chức tập trung một ngày trước khi vào 
năm học do hiệu trưởng chủ trì với thành phần tham dự là tất cả học sinh và hội đồng sư 
phạm và được quán triệt thảo luận một buổi tại lớp, nhắc lại trong các buổi họp liên tịch, 
họp hội đồng đặc biệt là sinh hoạt một cách thường xuyên vào các tiết sinh hoạt đầu tuần, 
sinh hoạt chủ nhiệm. Do đặc điểm tâm lý các em còn nhỏ, hiểu chưa tới hoặc chóng quên 
nên ban giám hiệu lựa chọn phương pháp “ mưa dầm thấm lâu” tức là thường xuyên bồi 
dưỡng, giáo dục, tác động để nâng cao dần nhận thức, giúp các em điều chỉnh hành vi 
theo định hướng mà mục tiêu giáo dục đặt ra.
 14 
 + Rèn luyện kỹ năng tự vệ: Giúp các em có ý thức bảo vệ mình như biết cách phòng 
thân để không bị bắt nạt trong mọi trường hợp, tránh xa bạo lực người lớn để không bị 
ảnh hưởng
 Ngoài ra, nhà trường cần trang bị cho các em kỹ năng ứng xử chỗ đông người:
 + Khi gặp trường hợp đánh nhau ngoài đường phố thì phải biết gọi cho 113, có 
người cần cấp cứu thì gọi 115
 + Kỹ năng giải quyết mâu thuẫn: Khi có mâu thuẫn lựa chọn giải pháp an toàn, đảm 
bảo sức khỏe bản thân.
 + Kỹ năng thương lượng hay từ chối: Thương lượng khi có mâu thuẫn, nhận lời, từ 
chối như thế nào trước việc mời mọc, rủ rê
 + Kỹ năng thể hiện sự cảm thông: Cảm thông trước thái độ sai trái của người khác, 
cảm thông vì nhận thức được hoàn cảnh hiện tại của họ, sống bao dung độ lượng.
 + Kỹ năng hợp tác tìm kiếm sự hỗ trợ giúp đỡ: Nếu gặp khó khăn cầu cứu sự giúp 
đỡ như thế nào cho đúng, cho hợp lý theo quy định của pháp luật, có hành động thấu 
tình đạt lý đạt tới giá trị nhân văn cao.
 BGH trực tiếp giáo dục rèn luyện các kỹ năng cơ bản cho các em qua sinh hoạt đầu 
tuần. Tổ chức tập huấn để giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn nâng cao kiến thức kinh 
nghiệm để giáo dục rèn luyện các em. Chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn 
giáo dục rèn luyện ở mọi nơi mọi lúc, mọi tình huống nhất là các tình huống dễ làm hoặc 
đã làm nảy sinh bạo lực; tổ chức giáo dục rèn luyện tích hợp qua từng nội dung bài dạy, 
qua sinh hoạt câu lạc bộ.
 Ngoài ra, Tổ tư vấn phối hợp với đoàn trường tổ chức những cuộc thi tìm hiểu phòng 
chống bạo lực học đường. Hiệu quả mang lại từ các cuộc thi rất cao, học sinh nhận thức 
được nhiều vấn đề từ bạo lực học đường, sai đúng tốt xấu; có được nhiều kỹ năng cần 
thiết để hạn chế, tránh xa.
 + Nhà trường tổ chức thi tìm hiểu trong tiết sinh hoạt đầu tuần 100% học sinh tham 
gia dưới hình thức trả lời câu hỏi và giải quyết các tình huống. Một số câu hỏi và bài tập 
mà trường đã tiến hành cho các em thi:
 16 
 tâm hồn, tình cảm các em, biến những giá trị đạo đức tốt đẹp thành những hành vi thân 
 thiện, nhân ái. 
 2.2. Tổ tư vấn tâm lý với vai trò phối hợp với gia đình học sinh
 Tổ tư vấn cần phối hợp với gia đình trong việc nhìn nhận lại cách giáo dục con trẻ 
của một số gia đình. Lâu nay chúng ta chỉ chú trọng đến kết quả học hành của con cái mà 
xem nhẹ việc các em nghĩ gì cần gì xử sự như thế nào với bạn bè. Thay vì để con cái có 
cuộc sống vật chất đầy đủ cha mẹ hãy là những người bạn đồng hành trong cả chặng 
đường làm người của con cái, không nên tạo cho con cái một cái vỏ bọc quá cứng nhắc sẽ 
gây lên tâm lý, ỷ lại, dựa dẫm, chơi bời và hưởng thụ. Cần có thái độ phê phán lên án 
những hành vi thô bạo và phải có những biện pháp xử lí có tính chất răn đe, để làm gương 
cho người khác.
 Tổ tư vấn cũng có thể bồi dưỡng thêm để cha mẹ có thêm kiến thức về pháp luật từ 
đó có định hướng quản lý giáo dục tốt con cái, có phương pháp giáo dục kỹ năng sống 
cho các em tại gia đình, lựa chọn phương pháp giáo dục thích hợp khi con sai trái, thường 
xuyên quan tâm uốn nắn những lệch lạc của các em, sẵn sàng phối hợp với nhà trường và 
xã hội trong giáo dục con em
 2.3. Tổ tư vấn với vai trò tham vấn nhà trường và phối hợp với các tổ chức, cá 
nhân trong nhà trường trong việc phòng ngừa bạo lực học đường
 Tổ tư vấn cần tham mưu với Ban giám hiệu trong việc đưa ra kế hoạch, biện pháp 
phù hợp cho việc ngăn ngừa BLHĐ, phối kết hợp chặt chẽ với giáo Giáo viên chủ nhiệm 
để chủ động nắm chắc tình hình diễn biến tư tưởng của học sinh, không để các hành vi 
tiêu cực, bạo lực xảy ra. Với phương châm hành động “phòng” là chính, cùng với dạy 
học, nhà trường cần chú trọng coi trọng việc dạy các môn học giáo dục công dân, giáo 
dục đạo đức, kỹ năng sống, xây dựng môi trường sư phạm thân thiện, trang bị nhận thức 
đúng đắn cho học sinh để các em có hành động đẹp và biết yêu thương nhau. 
 Đối với giáo dục phổ thông, người giáo viên chủ nhiệm lớp có vai trò quan trọng, 
trụ cột trong việc giáo dục học sinh. Giáo viên chủ nhiệm như là một đại diện của hiệu 
trưởng trong lớp mình phụ trách. Giáo viên chủ nhiệm là linh hồn của lớp học, là người 
cố vấn đáng tin cậy dẫn dắt định hướng, giúp học sinh biết vươn lên tự hoàn thiện và phát 
triển nhân cách. Giáo viên chủ nhiệm là tấm gương đạo đức ảnh hưởng trực tiếp đến nhân 
cách học sinh, là cầu nối giữa học sinh với các tổ chức xã hội trong và ngoài nhà trường, 
là người tổ chức phối hợp các lực lượng giáo dục.
 18 
 Các em được vui chơi, giảm căng thẳng, có điều kiện chia sẻ tâm sự nguyện vọng tình 
cảm để thắt chặt tình thân ái, đoàn kết với bạn bè xóa tan suy nghĩ tiêu cực làm giảm nạn 
bạo lực học đường. 
 Bên cạnh hoạt động chính là dạy và học tổ tư vấn đã chủ trì nhiều hoạt động khác tác 
động tốt đến tư tưởng tình cảm hình thành cảm xúc thân thiện đoàn kết thân ái với bạn bè 
và hình thành kỹ năng sống cần thiết cho các em, như tổ chức các buổi sinh hoạt dưới cờ 
theo chủ đề, tổ chức các câu lạc bộ (Bóng đá, cầu long, nhạc, nhảy.)
 2.5. Tổ tư vấn với vai trò là nhà tâm lý học
 Vai trò quan trong nhất của tổ tư vấn là tạo điều kiện cho học sinh được bày tỏ suy 
nghĩ, trao đổi tâm tư tình cảm và giải tỏa những thắc mắc trong cuộc sống, trong học 
tập, trong quan hệ bạn bè, thầy trò hoặc những vấn đề về tâm lý, giới tính, sức khỏe sinh 
sản vị thành niên....Định hướng cho học sinh tự nhận thức được bản thân và có khả năng 
ứng phó tích cực trước những khó khăn, thử thách trong cuộc sống, xây dựng mối quan hệ 
tốt đẹp với gia đình, bè bạn và xã hội, sống tích cực, chủ động, an toàn, hài hòa và lành 
mạnh. Giúp giải quyết những khó khăn học sinh, cha mẹ học sinh gặp phải trong quá trình 
học tập và sinh hoạt. Hỗ trợ và can thiệp đối với những học sinh đang gặp phải những khó 
khăn trong đời sống tâm lý để chủ động ngăn ngừa một cách có hiệu quả và kịp thời 
những tác động tiêu cực gây bất ổn ảnh hưởng đến học tập và đời sống sinh hoạt hằng 
ngày của học sinh. Giúp định hướng cho học sinh việc lựa chọn nghề nghiệp trong tương 
lai. Tham mưu với Ban lãnh đạo các đoàn thể trên cơ sở thu thập những ý kiến đóng góp 
tích cực của học sinh, phụ huynh và giáo viên nhằm góp phần thúc đẩy nhà trường phát 
triển toàn diện và bền vững.
 Trong năm học vừa qua bằng nhiều hình thức tư vấn khác nhau như tư vấn tâm lý 
trực tiếp: giáo viên tư vấn – cá nhân học sinh, Tổ chức buổi sinh hoạt các chuyên đề về 
tâm lý, kỹ năng sống, tư vấn qua Email, facebook, hòm thư, chúng tôi đã giúp được rất 
nhiều học sinh nahf trường vượt qua được khó khăn của bản thân để ổn định tinh thần, 
tâm lý cho học tập đạt hiệu quả tốt nhất.
 3. Kết quả thực hiện
 Trong năm học 2018 – 2019 chúng tôi đã tiến hành đồng bộ nhiều giải pháp khác 
nhau trong công tác ngăn ngừa, phòng chống bạo lực học đường của nhà trường đem lại 
những kết quả khả quan. Nhận thức của học sinh về tác hại của bạo lực học đường được 
 20 
 Phần III: Kết luận, kiến nghị đề xuất
 1. Kết luận
 Từ năm học 2018 – 2019, ngành giáo dục đã có thêm chủ đề mới là “nói không
với hành vi bạo lực”, thế nhưng BLHĐ vẫn bùng phát và tiếp diễn trở thành vấn
nạn. Giáo dục đạo đức học sinh, rèn luyện kỹ năng sống cho các em là giải pháp bền 
vững và căn bản nhất nhằm hạn chế đền mức thấp nhất nạn bạo lực xảy ra trong nhà 
trường hiện nay. Giáo viên chủ nhiệm là người trực tiếp quản lý giáo dục các em, có vai 
trò quan trọng nhất trong việc ngăn chặn, phòng chống bạo lực học đường. Việc bồi 
dưỡng năng lực chủ nhiệm, tạo điều kiện thuận lợi để giáo viên hoàn thành nhiệm vụ là 
rất cần thiết. Để ngăn ngừa và từng bước đẩy lùi cần phải có hệ thống giải pháp đồng bộ
khoa học từ ngành giáo dục và xã hội. Để giải quyết dứt điểm vấn nạn này cần phải
có sự phối hợp chặt chẽ giữa ba bên: gia đình, nhà trường và xã hội với cầu nối là tổ tư 
vấn tâm lý trong trường học để giáo dục cho các em học sinh phát triển toàn diện cả tài 
lẫn đức, xây dựng cho các em hoàn thiện cơ bản những giá trị cơ bản của con người Việt 
Nam trong thời kì CNH, HĐH, phát triển kinh tế tri thức.
 2. Một số kiến nghị đề xuất 
 2.1. Đối với Sở GD – ĐT Hà Tĩnh
 Xây dựng mục tiêu giáo dục toàn diện phù hợp với từng địa phương, từng cấp học. 
Quan tâm nhiều hơn nữa lĩnh vực tư vấn tâm lý học đường, nhằm phát huy tốt vai trò của 
tổ tư vấn tâm lý và cán bộ tư vấn tâm lý vừa được sở đào tạo trong việc giáo dục đạo đức, 
nhân cách học sinh.
 2.1. Đối với nhà trường
 Trước hết, cần phải có giải pháp đồng bộ giữa gia đình, Nhà trường và cả xã hội để
giải quyết triệt để BLHĐ.
 Nhà trường cần phải có phòng tư vấn học đường tạo điều kiện và niềm tin cho
học sinh, để học sinh chia sẻ những vướng mắc gặp phải trong cuộc sống và giúp
các em giải quyết hợp lý các tình huống khó khăn. Trong thời buổi kinh tế thị trường
và bùng nổ thông tin như hiện nay, tâm sinh lí của học sinh phát triển rất nhanh theo
xu hướng chung của xã hội. Tâm sinh lí phát triển nhưng không phải lúc nào các em
cũng có đủ kiến thức và kinh nghiệm để giải quyết những tình huống trong cuộc
sống. Với chức năng của mình, văn phòng tư vấn học đường sẽ hỗ trợ cho các em
 22 
 TÀI LIỆU THAM KHẢO
 1. Cẩm nang xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực - Nhà xuất bản giáo 
dục Việt Nam- PGS.TS. Đặng Quốc Bảo- TS.Nguyễn Thị Bẩy- ThS. Bùi Ngọc Diệp-ThS. 
Bùi Đức Thiệp-TS Ngô Thị Tuyên.
 2. Tuyên truyền giáo dục đạo đức Hồ Chí Minh và Pháp luật phòng tránh bạo lực học 
đường; ma túy, mại dâm; Vệ sinh an toàn thực phẩm; Phòng chống dịch bệnh truyền 
nhiễm trong cơ sở giáo dục – NGND.TS.Đặng Huỳnh Mai và Phạm Văn Tây – Nxb Đại 
học sư phạm. 
 3. Kỉ yếu hội thảo công tác giáo viên chủ nhiệm ở trường phổ thông – Bộ giáo dục và 
Đào tạo. 
 4. Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 của Ban Chấp hành Trung ương về đổi 
mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại 
hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, 
Hà Nội.
 5. Bộ Giáo dục và Đào tạo, (2011), Điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung 
học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học, Hà Nội.
 6. Chương trình giáo dục phổ thông Chương trình tổng thể (2017) - Bộ Giáo dục và 
Đào tạo, Hà Nội.
 24 
Phụ lục 1: Ra mắt tổ tư vấn tâm lý tại trường tôi năm học 2018 - 2019
 26 
 RÈN LUYỆN KỸ NĂNG PHÒNG NGỪA BẠO LỰC HỌC ĐƯỜNG
 Trong quá trình nghiên cứu, tìm hiểu những vụ bạo lực học đường trong thời gian 
qua, chúng tôi nhận thấy kể cả học sinh gây ra bạo lực hay là nạn nhân của bạo lực học 
đường đều do thiếu kỹ năng trước các hoàn cảnh bạo lực cụ thể.
 Đó chính là các cách ứng xử, hành vi, lời nói thích ứng có hiệu quả tìm ra lối thoát 
khỏi bế tắc trong tình huống nảy sinh bạo lực như bắt nạt, cô lập, hành hung
 Đối với lứa tuổi nhạy cảm này, cha mẹ cần phối hợp chặt chẽ với nhà trường để hình 
thành cho các em những kỹ năng cần thiết sau:
1. Kỹ năng nhận biết các dấu hiệu của bạo lực học đường. 
 Cũng như các tệ nạn xã hội khác, bạo lực học đường có những dấu hiệu đặc trưng tiềm 
ẩn hoặc biểu hiện qua các ứng xử hằng ngày giữa học sinh với nhau.
 Nhất là dấu hiệu tiền bạo lực như nhìn đểu, trêu đùa quá khích, bị cho ra rìa, tẩy chay, 
ruồng bỏ, cô lập, luôn bị gây sự, bị ức hiếp, hăm dọa, mang hung khí trong người Nếu học 
sinh được trang bị những kỹ năng nhận biết các dấu hiệu nguy cơ bạo lực học đường, từ đó 
học sinh sẽ biết cách né tránh khỏi bế tắc trong cách hành xử. 
2. Kỹ năng bày tỏ chính kiến để phê phán và tiếp nhận các cách phòng chống bạo lực 
học đường. 
 Phải hình thành cho học sinh kỹ năng nhận biết, phân tích, đánh giá các hành vi, biểu 
hiện thái độ của những người xung quanh. Học sinh sẽ biết phân định đâu là đúng - sai, tốt -
 xấu.
Nhờ đó học sinh biết lựa chọn học hỏi hành vi tốt, phù hợp với chuẩn mực xã hội, tránh 
được hành vi xấu không được xã hội chấp nhận. Trong các vụ bạo lực học đường, học sinh 
có thể là nạn nhân và cũng có thể là thủ lĩnh, gấu nhí, nhưng cả hai đều gánh chịu tổn thương 
về sự phát triển tâm sinh lý, nhân cách.
 28 
 Do đó, cần dạy cho học sinh các kỹ năng kiểm soát cảm xúc bằng cách biết như hít 
thở sâu, đếm từ 1-10, nghĩ đến một câu chuyện hài, tìm mọi cách để hạ hỏa. Cùng thảo luận 
về các tình huống giả định, khuyến khích học sinh tự nghĩ ra cách xử lý tình huống, nếu 
chưa hợp lý thì người lớn điều chỉnh, uốn nắn phù hợp. Khuyến khích các buổi diễn tập 
bằng lời nói và hành động. Đóng vai theo chủ đề các cảnh bạo lực, hướng dẫn thực hành, 
trình diễn
6. Kỹ năng xử lý tình trạng khẩn cấp, bất thường khi xảy ra bạo lực học đường.
 Biết cầu cứu khi đối mặt với nguy cơ bạo lực học đường, đừng bao giờ để mình rơi 
vào thế bí, trở thành nạn nhân của những cuộc hành hung. Cũng đừng nghĩ rằng chúng sẽ 
đánh mình cảnh cáo chứ không dám quá tay.
 Nếu cần thiết hãy nhẫn nhịn, lùi bước để tránh bạo lực nhưng không phải cam chịu 
“liều mình” chịu trận. Tìm những người đáng tin cậy gần nhất để chia sẻ những dấu hiệu 
tiền bạo lực. Học sinh có thể gặp giáo viên chủ nhiệm, giáo viên tổng phụ trách Đội, người 
phụ trách Đoàn thanh niên, chuyên viên tâm lý học đường hoặc bất kỳ ai là người lớn hơn 
có khả năng cứu giúp mình và trình bày ngắn gọn, rõ ràng vấn đề mình đang gặp phải.
 Tốt nhất là khi bị trêu chọc, sỉ nhục nên im lặng, coi như không có chuyện gì, đi 
thẳng về hướng có đông người khác. Nếu thấy nguy hại đến thân thể, học sinh có thể cầu 
cứu bằng cách la lớn, chạy nhanh đến những nơi an toàn như phòng bảo vệ, nhà người dân 
và gọi điện thoại cho người thân.
 Đánh nhau là phương thức cuối cùng nếu học sinh buộc phải tự vệ, phản kháng. Vì 
thế, nếu có điều kiện nên cho học sinh học một số động tác võ thuật để tự bảo vệ mình, 
nhằm phòng ngừa bạo lực học đường một cách nhân văn.
 30